รู้จัก 'Ethical Jewelry' เทรนด์ใหม่ในวงการเครื่องประดับ

ในอดีตคุณค่าของ "เครื่องประดับ" มักถูกตัดสินจากมูลค่า น้ำหนักกะรัต ความหายาก หรือความประณีตสวยงาม แต่ในยุคที่ผู้คนหันมาใส่ใจเรื่องจริยธรรม และความยั่งยืนของโลกมากขึ้น ผู้บริโภครุ่นใหม่เริ่มตั้งคำถามถึงแหล่งที่มาของวัตถุดิบ กระบวนการผลิต ความโปร่งใสทางธุรกิจ ตลอดจนสวัสดิการ และค่าแรงที่เป็นธรรมต่อแรงงาน เพื่อสร้างระบบนิเวศในห่วงโซ่อุปทานให้เป็นมิตรต่อสังคม และสิ่งแวดล้อม

คุณค่าเหล่านี้เริ่มได้รับการใส่ใจเดินทางมาถึงในวงการเครื่องประดับ และนำไปสู่เทรนด์ซึ่งถูกเรียกว่า Ethical Jewelry เป็นมุมมองใหม่ต่อเครื่องประดับเชิงจริยธรรม ที่กำลังกลายเป็นบรรทัดฐานใหม่ในวงการแฟชั่นของโลก พร้อมเปลี่ยนนิยามของคำว่า "มูลค่า" ไปสู่ "ความหรูหราที่ตรวจสอบได้" (Traceable luxury)

Ethical Jewelry เมื่อความโปร่งใสมีค่ากว่ากะรัต

เพราะอุตสาหกรรมอัญมณีเป็นหนึ่งในห่วงโซ่อุปทานที่ซับซ้อน และตรวจสอบได้ยากที่สุดในโลก เนื่องจากทำให้เกิด "ต้นทุนที่ซ่อนเร้น" ที่ผู้บริโภคไม่อาจทราบได้ หรืออาจมองไม่เห็น

ไม่ว่าจะเป็นผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการทำเหมืองที่ไม่รับผิดชอบ การเอาเปรียบแรงงาน หรือการละเมิดสิทธิมนุษยชน

ยกตัวอย่างเช่น กรณี Blood Diamond หรือ "เพชรสีเลือด" ที่ถูกใช้เป็นแหล่งเงินทุนสนับสนุนการทำสงคราม ความโปร่งใส (Transparency) จึงเป็นหัวใจสำคัญที่ช่วยให้ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบแหล่งที่มาของอัญมณี ได้อย่างชัดเจน และมั่นใจว่าสินค้าที่เลือกซื้อไม่ได้เกี่ยวข้องกับการทำลายสิ่งแวดล้อมหรือการละเมิดสิทธิใดๆ

"Ethical Jewelry" จึงเป็นแนวทางใหม่ของอุตสาหกรรม ที่ยึดหลักธรรมาภิบาลในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การจัดหาวัตถุดิบที่ตรวจสอบย้อนกลับได้ (Traceable Sourcing) การดูแลแรงงานอย่างเป็นธรรม (Fair Labor Practices) การผลิตที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม (Eco-Conscious Production) ไปจนถึงการดำเนินธุรกิจด้วยความโปร่งใส และรับผิดชอบต่อสังคม (Good Governance) ซึ่งสะท้อนคุณค่าที่ลึกซึ้งกว่าความงามภายนอก

บอกว่า "โปร่งใส " ต้องตรวจสอบได้ด้วย

อย่างไรก็ตาม การอ้างว่าเป็น ‘Ethical Jewelry’ โดยไม่สามารถแสดงหลักฐานที่ตรวจสอบได้จริง อาจกลายเป็นเพียงการตลาดที่บิดเบือนได้ (Greenwashing) อุตสาหกรรมอัญมณี และเครื่องประดับทั่วโลกจึงต้องร่วมกันสร้าง "มาตรฐานกลางด้านความโปร่งใส และการตรวจสอบย้อนกลับ" เพื่อความเชื่อมั่น และความยั่งยืนอย่างแท้จริง

โดยในปัจจุบันมีหลายระดับโลกที่กำหนดเกณฑ์ด้านธรรมาภิบาล จริยธรรม และความยั่งยืน เช่น CIBJO, RJC และ GIT Standard เพื่อให้มั่นใจว่าทุกกระบวนการตั้งแต่เหมืองแร่จนถึงกล่องเครื่องประดับ โปร่งใส ตรวจสอบได้ และไม่เบียดเบียนใคร

แนวคิดนี้จึงไม่ได้เป็นเพียงอุดมคติอีกต่อไป แต่เป็น “มาตรฐานใหม่ของความงาม” ที่ผู้บริโภครุ่นใหม่ทั่วโลกให้ความสำคัญ โดยเฉพาะกลุ่ม Conscious Consumers ที่เชื่อว่าความงดงามควรมาพร้อมความถูกต้อง

จากรายงาน McKinsey ระบุว่า ภายในปี 2025 ปัจจัยด้านจริยธรรม และความยั่งยืนจะมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซื้อเครื่องประดับมากถึง 20–30% ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า ผู้บริโภคยินดีจ่าย “ราคาพรีเมียม” เพื่อความมั่นใจในความรับผิดชอบของแบรนด์ นี่จึงเป็นเหตุผลที่แบรนด์ระดับโลกอย่าง Chopard, Tiffany & Co., Cartier, Pandora, Bulgari และ Gucci ต่างประชาสัมพันธ์ว่าจะทำธุรกิจภายใต้มาตรฐานจริยธรรม และความยั่งยืน เพื่อยืนยันว่า “ความสวยงามที่แท้จริง” ไม่ได้วัดจากกะรัตเพียงอย่างเดียว แต่คือ ความงามที่มาพร้อมความรับผิดชอบ

Ethical Jewelry ในประเทศไทย

ในประเทศไทย กระแส Ethical Jewelry เริ่มชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ หลายแบรนด์อัญมณี และดีไซเนอร์รุ่นใหม่หันมาให้ความสำคัญกับการตรวจสอบที่มาของวัตถุดิบ การใช้วัสดุรีไซเคิล หรือแม้แต่การเลือกใช้ใบรายงานผลการวิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน จาก GIT Standard เพื่อช่วยให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าเครื่องประดับหรือร้านค้าที่ได้รับรองนั้น มีระบบมาตรฐานการตรวจสอบ การมีธรรมาภิบาล และความโปร่งใสในการบริหารจัดการธุรกิจอย่างแท้จริง

สุเมธ ประสงค์พงษ์ชัย ผู้อำนวยการสถาบันวิจัย และพัฒนาอัญมณี และเครื่องประดับแห่งชาติ (GIT) กล่าวว่า “ประเทศไทยเป็นหนึ่งในศูนย์กลางการผลิต และส่งออกอัญมณี และเครื่องประดับชั้นนำของโลก มีจุดแข็งด้านฝีมือ ความประณีต และดีไซน์ที่ได้รับการยอมรับจากนานาชาติ อีกทั้งอุตสาหกรรมอัญมณีถือเป็นหนึ่งในเสาหลักทางเศรษฐกิจของประเทศ ด้วยมูลค่าการส่งออกเป็นอันดับ 3 และมีแรงงานกว่า 1 ล้านคนในภาคการผลิตในยุคที่โลกให้ความสำคัญกับ Traceability และ Ethical Sourcing ประเทศไทยจำเป็นต้องยกระดับ “ระบบมาตรฐานธรรมาภิบาล และความโปร่งใส” เพื่อให้ความงามของอัญมณี และเครื่องประดับไทยไม่เพียงโดดเด่น และเชื่อถือในคุณภาพ หากคือ การวางรากฐานอนาคต และต่อยอดความเชื่อมั่น และความเป็นผู้นำของไทยในอุตสาหกรรมอัญมณีระดับโลกอย่างยั่งยืน”

สำหรับการขับเคลื่อนการดำเนินงานครั้งนี้ GIT ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะกลุ่ม SMEs ให้สามารถยกระดับธุรกิจของตนเองสู่มาตรฐานสากลผ่านโครงการ “GIT Standard” ซึ่งทำหน้าที่เสมือน “แผนที่นำทาง” ในการสร้างระบบธรรมาภิบาลที่โปร่งใสและตรวจสอบได้ตลอดห่วงโซ่อุปทาน ตั้งแต่การยกระดับห้องปฏิบัติการ การจัดตั้งระบบบริหารภายใน การประเมิน และจัดการความเสี่ยง เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ซื้อทั่วโลก รวมถึงเดินหน้าผลักดันผู้ประกอบการสู่มาตรฐาน Responsible Jewellery Council (RJC) เพื่อยกระดับความยั่งยืน และความเชื่อมั่นให้สามารถแข่งขันในตลาดโลกได้ โดยปัจจุบันมีผู้ประกอบการ SMEs เข้าร่วมแล้วกว่า 40 ราย สะท้อนถึงความตื่นตัวของอุตสาหกรรมไทยที่พร้อมปรับตัวสู่ยุคใหม่แห่งความโปร่งใสอย่างแท้จริง

ความโปร่งใสก็สวมใส่ได้

หากถามว่าแล้วผู้บริโภคอย่างเราจะได้อะไรจากสิ่งนี้? คำตอบที่สำคัญที่สุดคือ ‘ความภาคภูมิใจ’ และ ‘ความสบายใจ’ จากการได้รู้ว่าเครื่องประดับที่สวมใส่อยู่นั้นไม่ได้สร้างขึ้นจากหยาดเหงื่อที่ไม่เป็นธรรม หรือไม่ได้เบียดเบียนทำลายสิ่งแวดล้อม เป็นคุณค่าทางใจที่ประเมินเป็นตัวเงินไม่ได้ แต่สามารถสะท้อนตัวตน และจุดยืนของผู้สวมใส่ และแน่นอนว่าในอนาคต เครื่องประดับที่มีใบรับรองมาตรฐานที่สามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ถึงแหล่งที่มาเหล่านี้ ย่อมมี "เรื่องราว" และ "ความน่าเชื่อถือ" ที่โดดเด่นกว่าชิ้นอื่นๆ

เทรนด์ Ethical Jewelry จึงไม่ได้เป็นเพียงแฟชั่น แต่คือ วัฒนธรรมการบริโภคใหม่ที่ทำให้ “ความงาม” มีความหมายมากขึ้น เครื่องประดับในวันนี้จึงเป็นความหรูหราที่ใส่ใจ เป็นประกายที่มีที่มา ต่อจากนี้ก่อนตัดสินใจซื้อเครื่องประดับ ลองตั้งคำถามเรื่องที่มาของวัตถุดิบ ระบบการผลิตที่โปร่งใส หรือถามหาใบรับรองหรือมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น GIT Standard หรือ มาตรฐานทางจริยธรรม และความยั่งยืนอื่นๆ เพราะการเลือกซื้ออย่างมีจริยธรรมไม่เพียงเพิ่มคุณค่าภายนอกให้กับเครื่องประดับ แต่ยังเพิ่ม ‘ความภูมิใจ’ ให้กับผู้สวมใส่ในทุกครั้งที่หยิบมาสวมใส่

 

 

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์