เพลินจันทร์ วิญญรัตน์ งานศิลปะจัดวางเพื่อความยั่งยืนชิ้นล่าสุด

Bangkok Kunsthalle (บางกอก คุนส์ฮาเลอ) เปิดสถานที่นำเสนอนิทรรศการเดี่ยว Mitta del Santi (มิตตะ เดล สันติ) โดย มุก เพลินจันทร์ วิญญรัตน์ หนึ่งในศิลปินสิ่งทอแนวหน้าของไทย

มร.สเตฟาโน กล่าวแนะนำผลงานของ เพลินจันทร์ วิญญรัตน์

มร.สเตฟาโน ราโบลลี แพนเซรา ภัณทารักษ์บางกอก คุนส์ฮาเลอ ให้ความเห็นว่า Mitta del Santi เป็นงานศิลปะประเภทจัดวาง (Installation Art) ที่ยิ่งใหญ่และมีความทะเยอทะยานที่สุดเท่าที่เพลินจันทร์เคยทำมา

ผ่านการตีความ ‘การทอผ้าขึ้นใหม่’ ให้เป็นทั้งทักษะฝีมือและความร่วมมือของชุมชน พร้อมนำทั้งประวัติศาสตร์ของ บางกอก คุนส์ฮาเลอ ซึ่งเคยเป็น ‘โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช’ และ ‘ปัญหาชายแดน’ มาเป็นแรงบันดาลใจ

เพลินจันทร์ วิญญรัตน์ กับ  Mitta del Santi ที่อยู่ด้านหลัง

“มิตตะเป็นภาษาสันสกฤต หมายถึงมิตร สันติคือสันติภาพ ชื่อของผลงานศิลปะชิ้นนี้แปลว่า ‘เพื่อนแห่งสันติภาพ’ มีหลายองค์ประกอบตอนทำงานชิ้นนี้ เป็นช่วงที่มีความขัดแย้งระหว่างประเทศไทยกับเพื่อนบ้าน”

มุก เพลินจันทร์ เริ่มต้นอธิบายผลงานศิลปะ Mitta del Santi งานศิลปะจัดวางขนาด 5.5 x 9.7 เมตรชิ้นนี้ ศิลปินนำผลงานเก่าและผลงานใหม่ของตนเองมารวมกัน ผลงานแต่ละชิ้นมาจากสถานที่และมีประวัติเรื่องราวที่ต่างกันไปเพื่อเล่าเรื่องใหม่

“เรื่องใหม่ที่มุกพยายามจะบอกคือ เราอยู่กันได้อย่างสามัคคี มีความสุข แบบไม่มีรอยต่อ (seamless) มุกนำผลงานเก่าและใหม่มาเชื่อมต่อกันด้วยวิธีทอผ้า ทำให้มองไม่เห็นตะเข็บ ไม่เห็นเส้นที่เป็นเหมือนเส้นแบ่งเขตแดน เวลาทะเลาะกัน สู้รบกัน ไม่ว่าจะประเทศไทย-ประเทศเพื่อนบ้าน อังกฤษ-สกอตแลนด์ จริงๆ เส้นแบ่งเขตแดนมันเล็กมาก ข้ามกันไปข้ามกันมา แต่เมื่อเกิดการทะเลาะ คนที่เสียหายคือคนที่อยู่ตามแนวชายแดน”

ถ้อยคำความหมายเชิงบวกบนผ้าเหลือทิ้ง

บนผลงานชิ้นนี้ยังถ่ายทอดกลิ่นไอของ 'บางกอก คุนส์ฮาเลอ' ที่ดั้งเดิมคือ โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช ไว้อีกด้วย

‘โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช’ เป็นที่ตั้งของสำนักพิมพ์หนังสือแบบเรียนไทย อาทิ ดรุณศึกษา ดิกชันนารี ปทานุกรม และนิตยสารที่เน้นเนื้อหาสาระสำหรับเยาวชน อาทิ ชัยพฤกษ์ ชัยพฤกษ์วิทยาศาสตร์ ชัยพฤกษ์การ์ตูน

มุมหนึ่งของงาน Mitta del Santi ปรากฏงานผืนผ้าเหลือทิ้งจากการทำคอลเลคชั่นเสื้อผ้าได้รับการนำมาตัดอย่างประณีตเป็นรูปวงกลม เลียนแบบตราสัญลักษณ์ดั้งเดิมของสำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช ที่เป็นรูปวงกลมสามวงซ้อนเหลื่อมกันและมีอักษร ท ว พ (ตัวย่อของไทยวัฒนาพานิช) อยู่ในวงกลมแต่ละวง

มุก เพลินจันทร์ ตัดผืนผ้าเหลือทิ้งที่ได้รับมาเป็นวงกลมทั้งหมด 399 วง แต่ละวงพิมพ์ถ้อยคำที่มีความหมายเชิงบวกจากหนังสือเรียนสำหรับเด็กที่เคยเผยแพร่โดยโรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช เช่นคำว่าถนอม ธรรมะ วาง บุญ กตัญญู ศรัทธา

เมื่อนำชิ้นส่วนข้อความเหล่านั้นมาประกอบเข้าด้วยกัน จึงเปรียบเสมือนการร้อยเรียงขึ้นเป็นเรื่องเล่าบทใหม่ที่เปลี่ยนความทรงจำของสถานที่แห่งนี้ให้กลายเป็นเรื่องราวที่มีชีวิตชีวา

วัสดุที่ศิลปินสิ่งทอใช้สร้างสรรค์ Mitta del Santi  ทำจากขยะหลายประเภท

การใช้วัสดุในการสร้างสรรค์ผลงาน Mitta del Santi มุก เพลินจันทร์ ยังคงคอนเซปต์ ความยั่งยืน (Sustainability) ตามความตั้งใจออกแบบและสร้างสรรค์งานศิลปะแต่เดิมมาโดยตลอด

นอกจากผืนผ้าเหลือทิ้ง ยังมีของใช้แล้วเหลือทิ้งเป็นขยะประเภทกระป๋อง ขวดน้ำ กระดาษใช้แล้วในสำนักงาน ถุงน่อง ขยะพลาสติก เชือก ฯลฯ

จากขยะสู่งานศิลปะ Mitta del Santi

รายละเอียดวัสดุบนชิ้นงาน Mitta del Santi

“ที่เห็นเป็นสีเงิน คือด้านในของกระป๋อง มุกเอามาตัดเป็นเส้นแล้วขึ้นกี่ทอ ที่เห็นเป็นประกายแว้บๆ คือขวดน้ำตัดเป็นเส้น ที่เป็นสีขาวกับสีแดงคือกระดาษออฟฟิศใส่เครื่องทำลายเอกสารแล้วนำมาตีเกลียวด้วยมือให้เป็นเส้นแล้วนำมาทอ

ส่วนที่เป็นสีแดงสีฟ้าสีน้ำเงินคือถุงน่อง ผู้หญิงส่วนใหญ่ใส่แล้วขาดหนเดียวทิ้งเลย มุกมีขยะพลาสติกที่ลูกๆ เก็บเวลาไปทะเลเยอะมาก จะเอามาทอยังไงเพราะมันเป็นขยะ มุกก็เอาไปทำความสะอาด ปั่นให้แห้ง ทำให้เป็นผงเก็บไว้ วันหนึ่งกินไส้กรอกเป็นอาหารเช้า ก็เอ๊ะ..ฉันเอาขยะมายัดใส่ถุงน่องดีกว่า

งานของมุก มุกจะครีเอทวัตถุดิบหรือวัสดุเอง ไม่ใช้ของสำเร็จแล้วมาทอ ถ้าไม่ใช้ของเหลือจากการทำโปรเจคอื่น มุกก็จะใช้ของที่เก็บจากขยะรอบตัวแล้วมาครีเอทเป็นวัสดุ แล้วจึงนำมาทำเป็นงานศิลปะ” เพลินจันทร์ กล่าว

Mitta del Santi โดย  เพลินจันทร์ วิญญรัตน์

ศิลปะจัดวาง Mitta del Santi จัดแสดง ณ ชั้น 1 บางกอก คุนส์ฮาเลอ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพฯ วันนี้ - 30 พฤศจิกายน 2568 เวลา 14.00 - 20.00 น. (ปิดทุกวันจันทร์และวันอังคาร)