สรงน้ำพระธาตุ เทวดานพเคราะห์ ประเพณีสงกรานต์ 2568 ขึ้นปีใหม่ไทย
กรมศิลปากร ร่วมสืบสาน ‘ประเพณีสงกรานต์’ เชิญประชาชนร่วมสรงน้ำพระธาตุ – เทวดานพเคราะห์ สะสมบุญ เสริมกำลังเทวดาประจำวันเกิดรับปีใหม่ไทย ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
เพื่อความเป็นสิริมงคลรับวันขึ้นปีใหม่ไทย หรือ วันสงกรานต์ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม โดยพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จัดกิจกรรม พิธีสรงน้ำพระธาตุและเทวดานพเคราะห์ เป็นประจำทุกปี
โดยอัญเชิญ พระธาตุในพระกรัณฑ์ ซึ่งเดิมประดิษฐานในก้านพระรัศมีของพระพุทธสิหิงค์ และ พระพุทธรูปองค์สำคัญ ซึ่งประดิษฐาน ณ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล มาเป็นประธานในพิธี
พร้อมด้วย เทวดานพเคราะห์ 9 องค์ ผู้เป็นเจ้าเรือนชะตามนุษย์ทุกคนตั้งแต่เกิดจนตาย ตามความเชื่อโบราณ มาให้ประชาชนได้สักการบูชาและสรงน้ำขอพร
พระธาตุในพระกรัณฑ์
พระกรัณฑ์ คือภาชนะขนาดเล็ก ทรงโกศยอดปริก ทำด้วยทองคำลงยา ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.2 เซนติเมตร สูง 3.5 เซนติเมตร ภายในพระกรัณฑ์องค์นี้เป็นที่ประดิษฐาน พระธาตุ 23 องค์
เดิมพระกรัณฑ์นี้อยู่ในก้านพระรัศมีของพระพุทธสิหิงค์ ซึ่งประดิษฐานอยู่ภายในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล หรือ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ในปัจจุบัน
กรมศิลปากรระบุว่า ความเป็นมาของ ‘พระธาตุ 23 องค์’ ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด อาจมีการประดิษฐานไว้ในพระเศียรพระพุทธสิหิงค์มาก่อน แล้วจึงมีการสร้างพระกรัณฑ์ทองคำลงยาถวายภายหลัง หรือเป็นการประดิษฐานในภายหลังทั้งหมดก็เป็นได้
การมีโอกาสสักการะบูชาพระบรมสารีริกธาตุ หรือ 'พระธาตุ' ถือเป็นการสะสมบุญกุศลครั้งใหญ่ ดังปรากฏในคัมภีร์พระไตรปิฎก ขุททกนิกาย ถึงการบูชาสักการะพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าพระนามว่า “สิทธัตถะ” ของ ‘พระธาตุปูชกะ’ อปทานตอนหนึ่งสรุปความได้ว่า
“ข้าพเจ้าได้เก็บพระธาตุของพระพุทธเจ้า(พระสิทธัตถะ) ไว้บูชาตลอด 5 ปี เหมือนบำรุงพระองค์ผู้ทรงพระชนม์อยู่ ข้าพเจ้าได้บูชาพระธาตุไว้ จึงไม่รู้จักทุคติเลย นี้เป็นผลแห่งการบำรุงพระธาตุ คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าได้ทำให้แจ้งแล้ว คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าได้ทำเสร็จแล้ว”
- ปฏิสัมภิทา ปัญญาแตกฉานในปฏิภาณ มีไหวพริบ ซึมซาบในความรู้ที่มีอยู่ เอามาเชื่อมโยงเข้าสร้างความคิดและเหตุผลขึ้นใหม่ ใช้ประโยชน์ได้สบเหมาะ เข้ากับกรณีเข้ากับเหตุการณ์
- วิโมกข์ ความหลุดพ้น หมายถึงภาวะที่จิตหลุดพ้นจากสิ่งรบกวนและน้อมดิ่งไปในอารมณ์นั้นๆ
- อภิญญา ความรู้ที่เกิดจากการปฏิบัติภาวนาสมาธิ หรือ วิปัสนากรรมฐาน ด้วยความปฏิบัติดีและปฏิบัติชอบ หรือที่เราเรียกว่าพระอริยะ (อริยสงฆ์) หรือที่แปลว่าผู้ประเสริฐ
เทวดานพเคราะห์
เกี่ยวกับ เทวดานพเคราะห์ หรือ เทวดา 9 องค์นั้น เนื่องด้วยในสมัยโบราณ คนไทยมักไม่นิยมนับอายุตามวันเกิด แต่จะนับตามการเถลิงศักราชใหม่ในช่วงปีใหม่ไทยคือ สงกรานต์
หากปีใดมีความป่วยไข้ หรือทราบว่าถึงเวลาเปลี่ยนทักษา โดยเฉพาะ 'เจ้านาย' ก็จะขึ้นเกยส่งเทวดาเก่ารับเทวดาใหม่ ด้วยเชื่อว่าจะนำพาสิริมงคลมาพร้อมกับศักราชใหม่
เทวดานพเคราะห์มีต้นกำเนิดมาจากโหราศาสตร์ฮินดูที่นับถือพระสุริยเทพ (พระอาทิตย์) ซึ่งมีเทพบริวารอีก 8 องค์ รวมเป็น 9 องค์ ถือเป็นเทพผู้ปกปักรักษาชีวิตของประชาชนตั้งแต่เกิดจนตาย ประกอบด้วย
- พระอาทิตย์ ทรงราชสีห์ เป็นเทพนพเคราะห์ที่มีอำนาจเหนือกว่าเทพนพเคราะห์ทั้งปวง
- พระจันทร์ ทรงม้า
- พระอังคาร ทรงมหิงสา
- พระพุธ ทรงคชสาร
- พระพฤหัสบดี ทรงกวาง
- พระศุกร์ ทรงโค
- พระเสาร์ ทรงพยัคฆ์
- พระราหู ทรงพญาครุฑ
- พระเกตุ ทรงนาค
นอกจากนี้ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ได้จัดงาน สงกรานต์แฟร์ ๒๐๒๕ : มู x คราฟต์ ชมนิทรรศการพิเศษ เรื่อง “เก้าดารา” ณ ระเบียงด้านหน้าพระที่นั่งอิศราวินิจฉัย หมุนกาชาปองชุดพิเศษ "เทวดานพเคราะห์ รุ่นมหาโชค" สะสมตราประทับที่ระลึก และกิจกรรมอื่น ๆ อีกมากมาย
ขอเชิญพุทธศาสนิกชนและประชาชนที่สนใจร่วมกิจกรรม สรงน้ำพระธาตุและเทวดานพเคราะห์ และงาน สงกรานต์แฟร์ ๒๐๒๕ : มู x คราฟต์ เนื่องในเทศกาลสงกรานต์ ประจำปี 2568 ระหว่างวันที่ 12 – 14 เมษายน 2568 ณ ศาลาสำราญมุขมาตย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เวลา 09.00-16.00 น. สอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2224 1402
