"สงกรานต์ 2565" 13-14-15 เมษายน เช็ก 3 วันสำคัญตรงกับวันไหนบ้าง?

เทศกาล "สงกรานต์ 2565" มาพร้อมกับวันสำคัญ 3 วันที่คนไทยคุ้นเคยกันดี ปัจจุบันปฏิทินสากลกำหนดให้เทศกาลสงกรานต์ตรงกับวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปี และนับเป็นวันหยุดราชการ

อย่างไรก็ตาม การประกาศวันสงกรานต์อย่างเป็นทางการ จะคำนวณตามหลักเกณฑ์ใน “คัมภีร์สุริยยาตร์” ซึ่งในทางโหราศาสตร์ไทยใช้กันมาแต่โบราณมา

โดยกำหนดให้วันแรกของเทศกาลเป็นวันที่พระอาทิตย์เริ่มเคลื่อนย้ายออกจากราศีมีน กำลังจะมุ่งเข้าสู่ราศีเมษ เรียกว่า “วันมหาสงกรานต์” วันถัดมาเรียกว่า “วันเนา” และวันสุดท้าย เป็นวันเปลี่ยนศักราชสู่วันปีใหม่ เรียกว่า “วันเถลิงศก” ซึ่งเป็นวันที่พระอาทิตย์เคลื่อนมาถึงตำแหน่งราศีเมษเรียบร้อยแล้ว อย่างน้อย 1 องศา

 

• 13 เมษายน "วันผู้สูงอายุแห่งชาติ"

สำหรับวันที่ 13 เมษายน เรียกว่า “วันมหาสงกรานต์” อีกยังรัฐบาลยังกำหนดให้เป็น "วันผู้สูงอายุแห่งชาติ" ด้วย เพื่อให้ลูกหลานได้เล็งเห็นความสำคัญของผู้สูงอายุ ซึ่งส่วนใหญ่ก็มักจะเป็นบุพการี ผู้อาวุโสหรือผู้ใหญ่ในชุมชนที่เคยทำคุณประโยชน์แก่สังคมมาแล้ว

สำหรับที่มาของ "วันผู้สูงอายุ" นั้นเริ่มต้นขึ้นในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ในสมัยนั้นได้มีการกำหนดนโยบายที่จะส่งเสริมสนับสนุนให้ประชาชนมีสภาพความเป็นอยู่ที่ดี มีคุณภาพ และดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุข

โดยได้มอบให้กรมประชาสงเคราะห์จัดตั้งสถานสงเคราะห์คนชราขึ้นในปี 2496 เพื่อให้การสงเคราะห์ผู้สูงอายุที่เดือดร้อน ประสบปัญหาในการทำมาหากินและไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• “สงกรานต์ 2565” ส่องมาตรการคุมโควิด-19 รายจังหวัด เล่นน้ำได้ไหม ทำอะไรได้บ้าง
• สงกรานต์ 2565 รู้วิธี "รดน้ำดำหัว" ที่ถูกต้องทำอย่างไร ทำวันไหน?

 

 

ต่อมาในสมัยรัฐบาล พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ก็มีการสานต่อความสำคัญของ "วันผู้สูงอายุ" โดยคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ.2525 อนุมัติให้วันที่ 13 เมษายนของทุกปีเป็นวันผู้สูงอายุ และได้เลือก "ดอกลำดวน" เป็นสัญลักษณ์ของผู้สูงอายุ เนื่องจากเป็นต้นไม้ที่ให้ความร่มเย็น ลำต้นมีอายุยืน 

• วันที่ 14 เมษายน "วันครอบครัว" 

ถัดมาในวันที่ 14 เมษายน รัฐบาลกำหนดให้เป็น “วันครอบครัว” ของทุกปี เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมให้ประชาชนตระหนักถึงคุณค่าของสถาบันครอบครัว และใช้เวลาว่างในวันหยุดยาวช่วงเทศกาล "สงกรานต์" ให้สมาชิกในครอบครัวได้อยู่พร้อมหน้าและทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน เป็นการกระชับความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัว และสร้างความรักความอบอุ่นในครอบครัว

อีกทั้งช่วงเทศกาลสงกรานต์ถือเป็นโอกาสที่ประชาชนจะได้เดินทางกลับบ้านเกิดเพื่อรวมญาติ พบปะครอบครัว ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้กับบุพการีที่ล่วงลับไปแล้ว รดน้ำดำหัวขอพรใหญ่ที่เคารพ เพื่อความเป็นสิริมงคล และความสุขของครอบครัวตามประเพณีไทยที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา

สำหรับที่มาของ “วันครอบครัว” นั้น เริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2532 คณะรัฐมนตรีซึ่งมีพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นนายกรัฐมนตรี โดยคุณหญิงสุพัตรา มาศดิตถ์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีในขณะนั้น เสนอคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับการกำหนดวันครอบครัวขึ้นมา

ต่อมา ครม. มีมติเห็นด้วยและอนุมัติให้ วันที่ 14 เมษายน ของทุกปี เป็นวันแห่งครอบครัว ซึ่งตรงกับวันสงกรานต์ของไทย เพราะโดยส่วนใหญ่ในวันนี้เป็นวันที่สมาชิกในครอบครัวมีโอกาสเดินทางไปพบปะกันได้โดยสะดวก 

 

• 15 เมษายน “วันเถลิงศก”

ส่วนวันที่ 15 เมษายน จะเรียกว่าเป็น “วันเถลิงศก” ถือว่าเป็นวันเริ่มศักราชใหม่ หรือวันปีใหม่ไทยที่นับตามหลักสุริยคติในสมัยโบราณนั่นเอง

ส่วนใหญ่คนไทยจะนิยมไปเที่ยวกับครอบครัว หรือฉลองปีใหม่กันที่บ้านด้วยการทำกับข้าว กินข้าวมื้อใหญ่ร่วมกันพร้อมหน้าพร้อมตา และมีเคล็ดว่าทุกคนต้องสวมใส่เสื้อผ้าใหม่ หรือมีของใช้ส่วนตัวชิ้นใหม่ๆ อย่างน้อย 1 ชิ้น เพื่อเป็นการเสริมสิริมงคลต้อนรับปีใหม่

 

• "สงกรานต์" เริ่มมีมาตั้งแต่เมื่อไหร่?

นอกจากนี้ เรายังมีเกร็ดความรู้เกี่ยวกับ "วันสงกรานต์" มาฝากกันด้วย โดยคำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤตว่า “สํ-กรานต” ซึ่งแปลว่า ก้าวขึ้น ย่างขึ้น หรือย้ายขึ้น มีนัยยะหมายถึงการเข้าสู่ศักราชราศีใหม่หรือวันขึ้นปีใหม่นั้นเอง

เทศกาล “สงกรานต์” นั้นเป็นประเพณีที่มีความเก่าแก่และถูกสืบทอดกันมานานตั้งแต่โบราณ ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทยมีประเพณีวันสงกรานต์ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ซึ่งสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถโปรดเกล้าฯ ให้ตราขึ้นในกฎมณเฑียรบาล รวมถึงมีบันทึกเกี่ยวกับ "พระราชพิธีเผด็จศก" ซึ่งเป็นพิธีการเกี่ยวกับการตัดจากปีเก่าและขึ้นสู่ปีใหม่ 

ในยุคสมัยนั้นคนไทยโบราณจะถือเอาวันขึ้น 1 ค่ำ เดือนอ้าย ซึ่งจะตรงในช่วงเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคม ให้เป็นวันขึ้นปีใหม่

แต่ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการเปลี่ยนมากำหนดใหม่ โดยกำหนดให้วันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ ผ่านมาจนถึงยุคสมัยของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม (พ.ศ. 2483) ได้เปลี่ยนวันปีใหม่ให้เป็นสากล จึงได้ประกาศให้วันที่ 1 มกราคมเป็นวันปีใหม่นับแต่นั้นมา

แต่ถึงอย่างไร คนโบราณก็ยังคงคุ้นเคยกับวันปีใหม่ไทยในเดือนเมษายน จึงได้กำหนดให้วันที่ 13 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ไทยหรือวัน “สงกรานต์” ร่วมด้วย โดยมีวันสำคัญต่างๆ ที่พ่วงมาด้วยในช่วงวันที่ 13-14-15 เมษายน คือ วันผู้สูงอายุ วันครอบครัว และวันเถลิงศก ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นนั่นเอง

----------------------------------

อ้างอิง : กระทรวงวัฒนธรรม, วันสำคัญของไทย, silpa-mag, dmc