เหตุผลที่ควรกิน "Plant-based" และ "Insect-based" เพื่อ “กินอย่างยั่งยืน”

ผศ. ดร.นภัสรพี เหลืองสกุล คณบดี คณะอุตสาหกรรมอาหาร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) นักวิชาการด้านอาหาร แนะว่า ผลิตภัณฑ์อาหารโปรตีนทางเลือก หรือ Plant-based และ Insect-based ผลิตภัณฑ์อาหารจากพืชและแมลงเป็นส่วนประกอบ ถือเป็นผลิตภัณฑ์ที่เข้ามามีบทบาทในอุตสาหกรรมอาหารและได้รับการยอมรับจากผู้บริโภคทั่วโลก

   ถั่วและธัญพืชเป็น Plant-based Food

จากข้อมูลพบว่า มูลค่าการเติบโตของตลาด Plant-based โปรตีนทางเลือกใหม่ของโลกในปี พ.ศ.2564 สูงถึง 4.3 ล้านเหรียญสหรัฐ (ข้อมูล: บทวิเคราะห์สถานการณ์ตลาดแพลนท์-เบส โปรตีนในประเทศไทย โดยหอการค้าไทย, ปี 2564) แต่ทั้งนี้ เมื่อหันมามองอุตสาหกรรมอาหารในประเทศไทยกลับพบว่า ยังเติบโตแบบชะลอด้วยข้อจำกัดด้านราคาและรสชาติเฉพาะของคนไทย

    ผศ.ดร..นภัสรพี เหลืองสกุล

ดังนั้น ในฐานะนักวิชาการอาหารที่เชี่ยวชาญด้านอาหารแปรรูป จึงมีข้อเสนอแก่ภาครัฐให้ยกผลิตภัณฑ์อาหาร Plant-based ให้เป็นวาระแห่งชาติ เพื่อสร้างการตระหนักรู้และการยอมรับในกลุ่มผู้บริโภคชาวไทย อันจะนำไปสู่การตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์ดังกล่าวเพิ่มมากขึ้นในอนาคต ผ่าน 3 ขั้นตอนดังต่อไปนี้

    แซนด์วิช Plant-based (ภาพ: love&lemons.com)

1   สร้างองค์ความรู้ Plant-based (Knowledge) เนื่องจากผู้บริโภคส่วนใหญ่อาจจะยังไม่ทราบถึงคุณค่าทางอาหารที่ได้รับจากการกิน Plant-Based อีกทั้งยังรู้สึกถึงความไม่มั่นใจว่าอาหารดังกล่าวจะมีรสชาติ (Food Flavor) ที่อร่อย หรือมีเนื้อสัมผัส (Food Texture) ในแบบที่คุ้นเคยหรือไม่ อีกทั้งยังมีราคาสูง ดังนั้น ทุกภาคส่วนสามารถเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการสื่อสาร ให้ความรู้เรื่องสุขภาพ ทำให้เป็นเรื่องใกล้ตัวได้

เช่น เชิญเชฟมาร่วมแชร์ไอเดียประกอบอาหารจาก Plant-based Protein  พร้อมเน้นย้ำถึงคุณค่าทางอาหารและรสสัมผัสที่คนไทยคุ้นเคย มีการจัดจำหน่ายในราคาที่เข้าถึงได้ อีกทั้งในกระบวนการผลิตยังไม่ก่อให้เกิดภาวะโลกร้อน

    กิน Plant-based ช่วยสนับสนุนเกษตรกรอย่างยั่งยืน

2   สร้างคลัสเตอร์ Plant-Based Protein สนับสนุนการเชื่อมโยงระหว่างภาคเกษตรกรรมและภาคธุรกิจ ในลักษณะของการต่อยอดพร้อมทั้งผลักดันวัตถุดิบทางการเกษตรที่จำเป็นต่อการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ Plant-Based Protein ในอนาคต อาทิ ธัญพืช ถั่วทุกชนิด เพื่อเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มพร้อมทั้งผลักดันวัตถุดิบดังกล่าวสู่พืชเศรษฐกิจในอนาคต อันนำไปสู่การสร้างรายได้เพิ่มเกษตรกรไทยได้อย่างยั่งยืน   

3    สร้างระบบนิเวศอุตสาหกรรมอาหาร (Ecosystem) ผ่านการเชื่อมโยง 3 ภาคส่วน ทั้งรัฐ เอกชน และการศึกษา เพื่อผลักดันการพัฒนาผลิตภัณฑ์โปรตีนทางเลือกแบรนด์ไทย ในราคาที่คนไทยเข้าถึงได้ เนื่องจากไทยเป็นประเทศที่มีความอุดมสมบูรณ์ของต้นทุนทางวัตถุดิบในการประกอบอาหารในแต่ละท้องถิ่น (Local Ingredient) มีความพร้อมของเทคโนโลยีระดับอุตสาหกรรมในภาคเอกชน และมีนักวิจัยที่เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์อาหาร (Food Science) ศักยภาพสูง

   Cr.greenqueen.com.hk

ซึ่งในกรณีที่ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐ ทั้งในเชิงการขับเคลื่อนนโยบายและสนับสนุนงบประมาณ ย่อมมีส่วนสำคัญในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ดังกล่าวสำเร็จโดยเร็วยิ่งขึ้น

ผศ.ดร.นภัสรพี เหลืองสกุล ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า

“Plant-Based Protein หรือ Insect-Based ในมุมของนักวิชาการอาหาร ถือเป็นการสร้างโอกาสและทางเลือกใหม่ให้กับผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อได้อย่างหลากหลาย ทั้งด้านผลิตภัณฑ์และราคาที่เข้าถึงได้ ที่ถึงแม้จะต้องอาศัยเวลาและความร่วมมือจากหน่วยงานทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อสื่อสารถึงคุณค่าทางอาหารที่ได้รับ ผลกระทบที่น้อยลงต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

   ผลิตภัณฑ์อาหารที่มีส่วนผสมของผงแมลง

ซึ่งอุตสาหกรรมอาหารในต่างประเทศได้ให้ความสำคัญในประเด็นนี้เป็นอย่างมาก เพราะการเลี้ยงหมู 1 ตัว จะมีการลงทุนในหลากมิติ ทั้งโรงเรือน น้ำ/อาหาร อีกทั้งยังมีการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) และมีเทน (Methane) มาจากตัวหมู ฯลฯ แต่เมื่อเกิดการยอมรับและปรับตัวของผู้บริโภคแล้ว ย่อมสร้างความยั่งยืนแก่สิ่งแวดล้อมได้ในระยะยาว”  

   Cr. LikeMeat on Unsplash

ติดตามความเคลื่อนไหวคณะอุตสาหกรรมอาหาร สจล.ได้ที่เว็บไซต์ http://foodindustry.kmitl.ac.th และทาง FB: /food.industry.kmitl