8 มิถุนายน "วันเพื่อนสนิทสากล" รู้จัก Frenemy เพื่อนผู้หวังดีประสงค์ร้าย

คำว่า "เพื่อน" นั้นมีความหมาย.. หลายคนคงคุ้นเคยกับวลีนี้ดี เมื่อมนุษย์เป็นสัตว์สังคม คนเราจึงขาดเพื่อนไม่ได้ หากคุณมีเพื่อนแท้อยู่เคียงข้าง ก็เรียกว่าโชคดียิ่งกว่าถูกหวย แต่ถ้าดันเจอกับ "Frenemy" (หรือ Frenemies) ศัตรูที่มาในรูปแบบของเพื่อน ต้องรู้ทันให้ไว! ก่อนที่จะเสียสุขภาพจิตไปมากกว่านี้

แล้วบุคคลที่เข้าข่ายเป็น "Frenemy" คือแบบไหน? เนื่องในวันเพื่อนสนิทสากล 8 มิถุนายน กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ชวนชี้เป้างูพิษที่แอ๊บเนียนมาเป็นเพื่อนคุณ พร้อมรู้เหตุผลเชิงจิตวิทยาว่าอะไรทำให้พวกเขาเป็นแบบนี้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง :

• เมื่อ "มนุษย์เงินเดือน" เสพติดงานยุ่ง เช็ค 6 สัญญาณแบบไหนเข้าข่าย?
• รู้จัก Toxic People เมื่อคนใกล้ตัวพ่นพิษใส่ ต้องรู้ 5 วิธีรับมือให้ไว
• ‘มากกว่าเพื่อนแต่ไม่ใช่แฟน’ เทรนด์ความสัมพันธ์ยุคใหม่ที่ไร้ชื่อเรียก

 

1. "Frenemy" คืออะไร? 

Frenemy เป็นการผสมคำระหว่างคำว่า Friend (เพื่อน) + Enemy (ศัตรู) หมายถึง บุคคลที่เข้ามาคบหาคุณเหมือนเป็นมิตรสหายคนหนึ่ง ต่อหน้าก็ดูเป็นเพื่อนที่ดีไม่มีพิษภัย แต่ลับหลังจะแก่งแย่งชิงดี อิจฉาตาร้อน นินทา เอารัดเอาเปรียบ หลอกใช้โดยแกล้งทำเป็นสนิทสนมแต่แอบแทงข้างหลัง หรือมักทำให้คุณอับอายขายหน้าแล้วค่อยเนียนขอโทษทีหลัง เป็นต้น

มีข้อมูลจาก The Psychology Of Frenemies อธิบายพฤติกรรมนี้ในทางจิตวิทยาไว้ว่า พวกเขาไม่ใช่เพื่อนที่คุณ "เลือก" คบเสมอไป แต่พวกเขามักจะแฝงตัวมาเป็นเพื่อน โดยต้องการผลประโยชน์บางอย่างจากคุณหรือเพื่อสนองตอบความพอใจบางอย่าง

คนเหล่านี้คือนิยามของทฤษฎี “Crab mentality” หมายถึงกลุ่มคนที่มีทัศนคติว่า “ถ้าฉันทำไม่ได้/ไม่ได้สิ่งนี้มา เธอก็ต้องทำไม่ได้ด้วย/ไม่ได้สิ่งนี้ด้วยเช่นกัน” 

ลักษณะเด่นของ Frenemy คือ พวกเขาจะรู้สึกไม่สบายใจอย่างยิ่งเวลาเห็นคุณประสบความสำเร็จ และมันเกินความสามารถของพวกเขาที่จะทำได้เช่นคุณ พวกเขามักจะเป็นคนอ่อนแอและขี้ขลาด พยายามสร้างตัวตนขึ้นมาด้วยการทำลายผู้อื่นให้ต่ำลง

อีกพฤติกรรมหนึ่งที่ยืนยันได้ว่า Frenemy ไม่น่าคบเอาเสียเลยก็คือ พวกเขามักจะรู้สึกดีเมื่อทำลายคุณได้สำเร็จ เมื่อคุณล้ม/พลาด พวกเขาจะมีความสุข ขณะที่จะเป็นคนแรกที่ยื่นมือช่วยเหลือคุณด้วย ไม่ใช่เพราะสงสารโดยบริสุทธิ์ใจ แต่เป็นเพราะตอนนี้พวกเขารู้สึกเหนือกว่าคุณ การทำให้คุณผิดหวังคือ “ความสำเร็จ” ของ Frenemy 

2. ทำไม Frenemy ถึงมีพฤติกรรมไม่น่ารัก?

Frenemy ไม่ใช่เพื่อนคุณ แต่คิดว่าคุณคือศัตรูหรือคู่แข่ง ในใจของพวกเขาเชื่อว่าพวกเขาควรจะได้ดีกว่าคุณในทุกๆ ด้าน และนี่คือเหตุผลที่พวกเขาเกลียดคุณตั้งแต่แรก พวกเขามักจะแอบทำร้ายคุณเนียนๆ โดยซ่อนตัวอยู่ภายใต้หน้ากากของ "เพื่อนที่ซื่อสัตย์" แต่คุณจะไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าพวกเขามีเจตนาร้าย

พฤติกรรมที่ไม่น่ารักเหล่านี้ เกิดจากจิตใต้สำนึกของ Frenemy ที่เผลอแสดงออกมาเองโดยไม่รู้ตัว บ่อยครั้งพวกเขาไม่ได้ตั้งใจวางแผนร้ายกับคุณ พวกเขาเชื่อว่าพวกเขาเป็นเพื่อนแท้ของคุณ ขณะเดียวกันพวกเขาก็เกลียดคุณ แต่ไม่อยากยอมรับ

เนื่องจากการยอมรับว่าเกลียดคุณ จะทำให้พวกเขาต้องเผชิญหน้ากับปีศาจภายในใจของพวกเขาเอง เช่น ความไม่มั่นคงในชีวิตและจิตใจ ความไม่เพียงพอ ความทะเยอทะยานที่มากเกินพอดี

ในเชิงจิตวิทยา สาเหตุที่ทำให้บุคคลประเภท Frenemy มีพฤติกรรมแบบนี้ ส่วนใหญ่มาจากความรู้สึกผิดในอดีต ความกลัวต่อความขัดแย้ง หรือการขาดความตระหนักรู้ขั้นพื้นฐาน ไม่สามารถคิดวิเคราะห์แบบเป็นเหตุเป็นผลได้

3. มากกว่าทำร้ายจิตใจคือ Frenemy ทำให้คุณป่วยได้

ในทางกายภาพยังมีการศึกษาวิจัยที่พบว่า การมีเพื่อนจอมปลอมในชีวิตของคุณอาจเพิ่มระดับความเครียด เพิ่มความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ และระดับความวิตกกังวลให้มากขึ้นด้วย ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจ 

Julianne Holt-Lunstad ศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาและประสาทวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยบริคแฮม ยัง (Brigham Young University) ประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้ทำวิจัยเกี่ยวกับเรื่องนี้มานานเกือบ 10 ปี ระบุว่า ผลกระทบของมิตรภาพที่คลุมเครือ หรือการการมีปฏิสัมพันธ์กับพวก Frenemy สามารถเพิ่มการตอบสนองต่อความเครียดของคุณได้ และในระยะยาวดูเหมือนว่าจะกระตุ้นให้สุขภาพหัวใจและหลอดเลือดแย่ลง

ก่อนหน้านี้ในปี 2014 Holt-Lunstad เคยเผยแพร่งานวิจัยสมัยเรียนผ่านบทความชิ้นหนึ่งไว้ว่า เขาได้ทำวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรมที่ดีของ Frenemy มีมากกว่าพฤติกรรมที่เลวหรือไม่? โดยผลการทดสอบพบว่า ความดันโลหิตของผู้ร่วมทดสอบพุ่งขึ้นสูงสุด รวมถึงภาวะเครียด และวิตกกังวลก็เพิ่มขึ้น เมื่อพบปะกับคนที่ "ไม่ชอบใจ" หรือ Fremeny (เปรียบเทียบกับความดันโลหิตของผู้ร่วมทดสอบที่ลดลง เมื่อพบปะกับเพื่อนที่เข้าใจและคอยช่วยเหลืออย่างจริงใจ)

4. เช็คชัดๆ ใครบ้างเข้าข่ายเพื่อนหวังดีแต่ประสงค์ร้าย!

Frenemy มักเป็นผู้คนจากแวดวงสังคมที่ใกล้ชิดกับคุณ อาจเป็นเพื่อน เพื่อนร่วมงาน หรือแม้แต่คนในครอบครัว มีสัญญาณหลายอย่างที่ทำให้คุณสามารถชี้ตัวงูพิษที่แฝงมาในรูปของเพื่อน ได้แก่

• คนที่จะไม่มีความสุขเมื่อคุณชนะหรือทำอะไรสำเร็จ แต่จะมีความสุขเมื่อคุณแพ้หรือทำพลาด
• คนที่จะทำลายคุณด้วยคำพูดหรือการกระทำ เช่น พูดใส่ร้ายคุณลับหลัง
• คนที่ทำเหมือนหวังดี ตักเตือนคุณ แต่การแสดงออกทางสีหน้าและท่าทางไม่ตรงกับคำพูด
• คนที่ตำหนิคุณเมื่อคุณทำพลาดหรือล้มเหลว พร้อมชี้ว่าตนเองทำได้ดีกว่า
• คนที่จะไม่โต้ตอบและก้าวร้าวใส่คุณตรงๆ แต่จะทำร้ายความรู้สึกคุณแบบอ้อมๆ เช่น ชมคนอื่นที่ทำร้ายคุณ
• คนที่เมื่อเห็นคุณโพสต์ชีวิตดีๆ หรือความสำเร็จต่างๆ ในโซเชียล แล้วเข้ามาแสดงความคิดเห็นในทางลบ แต่พอตัวเองทำอะไรสำเร็จมักจะมาอัปเดตให้คุณรู้เสมอ
• คนที่ตั้งใจชี้ให้เห็นว่าคุณผิดพลาดโดยเจตนา เพื่อทำให้คุณตกอยู่ในสถานการณ์ที่น่าอับอาย

เอาเป็นว่าหากใครมีเพื่อนที่เข้าข่ายลักษณะแบบนี้ การค่อยๆ เฟดตัวออกห่างจากพวกเขาและเธอ น่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุด

อย่างไรก็ตาม หากเป็นคนใกล้ชิดที่ไม่สามารถจะถอยห่างออกมาได้ ก็อาจจะต้องคอยระมัดระวังการแสดงออกของตัวเอง อย่าเผยความลับของตนเองอย่างโจ่งแจ้ง และพยายามทำความเข้าใจพวกเขาในฐานะคนๆ หนึ่งให้มากขึ้น แม้จะไม่อนุญาตให้พวกเขาใช้คำว่า "เพื่อนแท้" กับคุณแล้วก็ตาม

----------------------------------------------

อ้างอิง : bbc.com/workplace-frenemy, foresightseen, brightside, bbc.com/love-to-hate-friends, EngWithAttitude.ByDidi