ปฐมบทเดินป่า..ไปผาตะเคียน

จนได้หนังสือแนวเที่ยวป่ามา 4 เล่ม คือ ตะกอนป่า เล่ม 1 และเล่ม 2 ไปตามฝันคนรักป่า และแบกเป้ไปเก็บดาวเดินป่ามาหลายที่ในบ้านเรา ยอมรับว่าหลงใหลเดินป่าเหมือนเดินในห้าง นอนในป่าเหมือนนอนในบ้านไม่มีอะไรแตกต่าง แต่กระนั้นก็ยังไม่หาญกล้าเรียกว่าตัวเองว่าเซียนป่า

ทุกครั้งที่ได้เดินป่า ไม่ว่าจะเป็นเส้นทางสายสั้น เดินเพียงไม่กี่ชั่วโมง หรือเส้นทางไกลที่ต้องใช้เวลาหลายวัน ต้องแบกเป้ขนเสบียงไปพักแรมในป่านั้น ไม่ว่าจะเป็นแบบไหน เมื่อได้มาก้าวเดินไปในป่ากว้าง ที่สองข้างทางคือต้นไม้น้อยใหญ่ เสียงแมลง เสียงนก เสียงน้ำ เหล่านี้ล้วนทำให้เราจินตนาการไปได้กว้างไกล ร่างกายดูผ่อนคลาย สำหรับผมดูจะไม่มีความสุขใดเท่ากับการได้เข้าไปเที่ยวชมป่าเลย ป่าปางสีดานับเป็นป่าต้นๆ ที่ได้มาเดินในชีวิตคนเที่ยวป่า

อันที่จริงน้ำตกในอุทยานแห่งชาติปางสีดาที่เป็นปลายทางการเดินป่านั้นมีมาก ถ้าจะเอาถนนในอุทยานฯเขาเป็นเกณฑ์ในการแบ่ง ทางขวามือของถนน ด้านเดียวกับน้ำตกปางสีดา ส่วนใหญ่จะเป็นน้ำตกที่ไม่สูงมากนัก แต่มีมากแห่ง แต่ละแห่งไม่ห่างกันนัก ไม่ว่าจะเป็นน้ำตกถ้ำค้างคาว น้ำตกลานแก้ว น้ำตกสองพี่น้อง น้ำตกลานไผ่ น้ำตกพวกนี้เป็นเส้นทางเดินป่าที่เดินขึ้นเขาบ้างแต่ไม่ชันจนเกินไป แต่ละแห่งห่างกันแค่พอดีเดิน เดินง่ายๆ ไม่ลำบากนัก แต่ก็ต้องพักแรมในป่าเหมือนกัน อย่างน้อยก็ 1 คืน

ส่วนอีกด้านหนึ่งของถนนจะเป็นกลุ่มน้ำตกที่ค่อนข้างสูงใหญ่ เดินไกล ขึ้นเขาสูง เดินลำบากหน่อยก็คือกลุ่มน้ำตกสวนมั่น-สวนทอง น้ำตกแควมะค่า น้ำตกโจน พวกนี้รับประกันว่าเดินกันหายอยาก ยิ่งถ้าโดนทั้งฝน เจอทั้งทาก ทีนี้แหละสนุกจนลืมเหนื่อย

แล้วถ้าไปปางสีดามาตั้งหลายครั้งจนเบื่อแล้ว แต่อยากลองเดินป่าบ้างเผื่อจะหลงใหลป่าแบบผม แต่ยังไม่ถึงขั้นชำนาญแค่อยากหัดเดิน จะไปไหนดี? มานี่เลยครับ ผมจะพาท่านผู้อ่านไปลองเดินป่าสายสั้นๆ ของอุทยานฯปางสีดาจุดหมายปลายทางคือน้ำตกผาตะเคียน ระยะทางง่ายๆ แค่ 2 กม. ไปกลับก็ 4 กม. สบายๆ นำข้าวห่อไปกินที่น้ำตก เล่นน้ำด้วยก็จะดีมาก เส้นทางนี้ไม่มีขึ้นเขา มีขึ้นเนินเตี้ยๆ ช่วงจะถึงน้ำตก เส้นทางค่อนข้างราบ เดินเลียบน้ำ ร่มรื่นตลอดเส้นทาง เส้นทางนี้เด็กเดินได้ ผู้ใหญ่เดินดี เดินไปพักไป เล่นน้ำไปยังได้เลย ที่สำคัญไม่มีทาก แต่ไม่ว่าจะง่ายเพียงใด จะใกล้เพียงใด ป่าก็คือป่า ก็ต้องมีการเตรียมตัวกันก่อน

การเตรียมตัวแรกที่จะแนะนำคือเรื่องการแต่งกายนี่แหละ ทางที่ดีท่านผู้อ่านใส่เสื้อและกางเกงขายาว ให้มันคลุมแขน คลุมขาที่สุด เพื่อป้องกันพิษป่าทั้งหลายทั้งต้นไม้ใบคัน บุ้ง แมลงมาตอม กัด ต่อย หน้าฝนนี่ยุงจะเยอะ ก็กันได้ ทั้งยังกันรอยขีดข่วนได้ด้วย อย่างที่สองก็คือรองเท้า แนะนำเลยว่าง่ายๆ คือผ้าใบ ไม่ควรเป็นรองเท้าแตะ หรือรองเท้ารัดส้นทั้งหลาย เพราะทางในป่าบางทีก็เป็นเลนแฉะ บางทีเป็นลานหิน บางทีเป็นดินร่วนร่อนหลุด รองเท้าผ้าใบจึงค่อนข้างอเนกประสงค์ หมวกมีไปเพื่อคลุมหัว เผื่อเจอแตน เจอใบไม้หล่นใส่ ไม่บังคับแล้วแต่สะดวก เหล่านี้คือการเตรียมตัวสำหรับการเที่ยวป่าทั่วไปแบบง่ายๆ แต่ถ้าให้ลงลึกมันจะมีชนิดของรองเท้าอีกสารพัด

ท่านผู้อ่านก็หาเป้สะพายหลังใบเล็กๆ ไปสักใบ ใส่น้ำดื่ม อาหารกลางวัน ถ้าจะเล่นน้ำก็เตรียมชุดไป ถ้าไม่ชินป่าก็ติดต่อเจ้าหน้าที่อุทยานฯให้นำทางเข้าไปได้ ทางเดินเข้าอยู่ตรงหลังบ้านพักใกล้ป้อมดูผีเสื้อนั่นเอง

ฤดูฝนเป็นช่วงที่เดินป่าสนุก เพราะมีอะไรให้ดูในป่ามากมาย ถ้าท่านผู้อ่านพอมีทักษะในการเที่ยวป่าหน่อย แทบทุกย่างก้าวในป่า มีเรื่องให้น่าสนในทั้งนั้นช่วงนี้ เห็นป่าสีสวยๆ แปลกตา มีให้ตั้งคำถามตลอด ไหนจะแมลงแปลกๆ แปลกทั้งสี แปลกทั้งหน้าตารูปร่างที่ไม่คุ้นเคย ปรากฏการณ์ของธรรมชาติปลวกป่าที่เดินเรียงกันเป็นสาย คนไม่รู้คิดว่ามดก็มี ร่องรอยหมูป่ามาคุ้ยดินกินรากไม้กินไส้เดือน ไลเคนทรงแปลกตาบนหิน เถาวัลย์ทรงสวยๆ ที่ถักทอเหมือนร่างแห ทากป่าสีสวยค่อยๆ คลานไปบนใบไม้ แมงมุมทองชักใยสีทอง ดักแมลงหรือนกตัวเล็กๆ ได้เลย ฯลฯ สารพัดอย่างที่น่าดูน่าชม และน่าสงสัย ถ้าได้เจ้าหน้าที่นำทางที่เก่งๆ (ซึ่งที่ปางสีดาเขามี) ท่านผู้อ่านจะติดใจเลย

ทางเดินไปน้ำตกผาตะเตียน ส่วนใหญ่จะเป็นป่าดิบแล้งแต่หน้าฝนแบบนี้เหมือนป่าดิบชื้น กลางทางมีศาลาเล็กๆ ให้นั่งพักบนลานหิน มีน้ำตกเตี้ยๆ ก่อนจะปีนขึ้นเนินน้ำตกผาตะเคียน ซึ่งเป็นน้ำตกหน้าผาด้านบนมีต้นตะเคียนสูงใหญ่ ผาน้ำตกหักตกลงมาคราวเดียว สูงราว 20 เมตร ด้านล่างเป็นกองหินที่พังลงมา น้ำตกพอตกลงมาจากหน้าผาแล้วจึงไหลลดหลั่นกันลงมาก่อน จึงจะมีแอ่งให้เล่นได้ในเงาไม้ที่ร่มรื่นน้ำใส สะอาด ดื่มกินก็ชื่นใจ ลงเล่นว่ายก็พาให้สดชื่น แม้นั่งชื่นชมก็รื่นรมย์แล้ว

การเดินป่านั้นไม่จำเป็นต้องเป็นเซียนเดินป่าที่บ้าพลัง บุกตะลุย มีความสามารถในชีวิตกลางแจ้งสารพัด หากแต่มองข้ามความสัมพันธ์ของต้นไม้ ใบหญ้า มด แมลง สรรพสิ่งในป่า จะเดินป่าไกลๆ ไปเพื่ออะไร แต่ถ้าหากเป็นคนที่สนใจธรรมชาติ เพียงระยะทางเดิน 2 กม.ที่ไปน้ำตกผาตะเคียน ก็เป็นตำราเล่มใหญ่ที่ให้คนรักธรรมชาติพลิกอ่านได้อย่างไม่รู้เบื่อแล้ว

ป่าพร้อม ธรรมชาติพร้อม แล้วคุณล่ะ...พร้อมหรือยัง