ปอยส่างลอง สืบสานประเพณีไต

เพราะคนไทยใหญ่เชื่อว่าการบวชเณรหรือบวชลูกแก้วนี้ได้รับอานิสงส์มากกว่าการบวชพระ

ทั้งนี้ คำว่า “ปอย” หมายถึง งานบุญ งานฉลอง งานพิธี “ส่าง” หมายถึง “เจ้าส่าง” คือสามเณร ที่ภาคกลางเรียกขานกัน ส่วนคำว่า “ลอง” หรือ “อลอง” หมายถึงหน่อพุทธางกูร สภาวะที่กำลังก้าวเข้าสู่ชีวิตสามเณร เด็กชาวไทยใหญ่หรือคนไต (ไตโหลง) อายุราว 10-14 ปี จะแต่งหน้า ทาปาก เขียนคิ้วด้วยสีสันจัดจ้านเหมือนสีลูกแก้ว จนทำให้เป็นที่มาของชื่อเรียกบวชลูกแก้ว เปรียบเสมือนเทวดาน้อย ๆ ให้ดูสวยงาม มีสง่าราศีต่างจากเด็กทั่วไป

แต่เดิมปอยส่างลองเป็นประเพณีที่จัดเฉพาะในหมู่ญาติมิตรของเจ้าภาพ เพื่อให้บุตรหลานได้มีโอกาสศึกษาพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า จัดขึ้นประมาณเดือนมีนาคม-เมษายนของทุกปีเพราะตรงกับช่วงปิดเทอม โดยชาวบ้านจะตกลงกันกำหนดวันนัดหมายให้ลูกหลานได้บวชเรียนพร้อม ๆ กัน มีการประดับประดาผู้ที่จะบวชด้วยเครื่องประดับมีค่าอย่างสวยงาม และประกอบพิธีบวชตามวัดที่เจ้าภาพศรัทธา

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2525 ได้เกิดมีแนวความคิดใหม่โดยจัดเป็นบรรพชาหมู่ร่วมกันมากถึง 200 รูป เนื่องในโอกาสเฉลิมฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ครบ 200 ปี ทำให้ในเขตอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนนิยมจัดบรรพชาหมู่สืบต่อมาถึงปัจจุบัน ปอยส่างลองจึงได้กลายเป็นประเพณีที่จูงใจให้มีผู้สนใจมากขึ้นกว่าแต่ก่อน และกลายเป็นงานประจำปีที่ชี้ให้เห็นถึงความศรัทธา อันแรงกล้าในพระพุทธศาสนาของชุนท้องถิ่น ตลอดจนการสืบทอดประเพณีจากรุ่นสู่รุ่น เพื่อสืบสานและอนุรักษ์ประเพณีอันดีงาม

ตามปกติการจัดงานประเพณีปอยส่างลองมักจะจัดติดต่อกันสามวัน วันแรกเรียกว่า “วันรับส่างลอง” ในตอนเช้าเจ้าภาพจะนำบรรดาเด็กชายมาเข้าพิธีโกนผมแต่ไม่โกนคิ้ว สวมชุดส่างลองอย่าง เสร็จแล้วนำเด็กน้อยซึ่งตอนนี้เรียกว่า ""ส่างลอง"" ไปตามวัดต่างๆ เพื่อรับศีลรับพรและไปตามบ้านญาติผู้ใหญ่ที่นับถือ

วันที่สองเรียกว่า “วันแห่ครัวหลู่” มีการแห่สางลองกับเครื่องไทยทานจากวัดม่วยต่อไปตามถนนสายต่างๆ จะมีผู้เข้าร่วมขบวนแห่เป็นจำนวนมาก โดยจะให้ส่างลองขี่คอคน ซึ่งเรียกว่าพี่เลี้ยงหรือ “ตะแปส่างลอง” มีกลดทอง หรือ “ ทีคำ” แบบพม่ากันแดด

ส่วนวันที่สาม เรียกว่า “วันข่ามส่าง” เป็นวันบรรพชาสามเณรโดยการแห่ส่างลอง ไปที่วัดเพื่อทำพิธีบวช โดยขบวนแห่ส่างลอง(แห่ครัวหลู่) นับได้ว่ามีความสวยงามตามแบบประเพณีโบราณ รวมถึงพิธีกรรมทางพุทธศาสนา ทำให้ประเพณีปอยส่างลองได้รับความสนใจจากท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติให้เดินทางเข้ามายังจังหวัดแม่ฮ่องสอน

ปีนี้เทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอนร่วมกับชุมชนป๊อกตะวันออกได้กำหนดจัดงานสืบสานงานประเพณีปอยส่างลอง (งานบวชลูกแก้ว) ประจำปี 2557 ขึ้นระหว่างวันที่ 3-5 เมษายน 2557 ณ วัดกลางทุ่ง อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ททท.สำนักงานแม่ฮ่องสอน โทร.0 5361 2982 - 3 หรือที่เว็บไซต์ : http://www.tourismthailand.org,www.travelmaehongson.org