ประกาศรายชื่อ ‘ครูศิลป์-ครูช่างฯ-ทายาทฯ’ หัตถศิลป์ไทย ปี 68

สถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน) หรือ SACIT เดินหน้าบทบาทปั้นดาวดวงใหม่มาประดับวงการ หัตถศิลป์ไทย อย่างต่อเนื่อง

คัดเลือกผู้สร้างสรรค์งานศิลปหัตถกรรมจากทั่วประเทศ เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติเป็น ครูศิลป์ของแผ่นดิน, ครูช่างศิลปหัตถกรรม และ ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม ประจำปี 2568 จำนวน 30 ราย

เพื่อสืบสานองค์ความรู้และทักษะเชิงช่างอันทรงคุณค่าให้เป็นมรดกภูมิปัญญางานหัตถศิลป์ของไทย วันที่ 7 สิงหาคม 2568 ณ สถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน) อ.บางไทร จ.พระนครศรีอยุธยา            

ผศ.ดร.อนุชา ทีรคานนท์ ผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย เผยว่า SACIT ยังคงมุ่งมั่นขับเคลื่อนภารกิจธำรงรักษาสืบสานมรดกภูมิปัญญาด้านศิลปหัตถกรรมของชาติให้คงอยู่คู่สังคมไทยต่อไป

ในปีนี้ 2568 SACIT มุ่งเน้นบทบาทนักปั้นดาวแห่งวงการงานหัตถศิลป์ไทย ทำหน้าที่แมวมองเฟ้นหาผู้คร่ำหวอดในวงการ เพื่อยกย่องและส่งต่อคุณค่าภูมิปัญญาไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา

สอดรับกับวิสัยทัศน์ด้านการสืบสานรักษางานศิลปหัตถกรรมไทยให้ยั่งยืน ส่งเสริมภาพลักษณ์งานศิลปหัตถกรรมไทย ผลักดันผู้สร้างสรรค์งานให้เป็นที่รู้จักและได้รับการยอมรับในเวทีระดับนานาชาติ

เป็นที่มาของโครงการเชิดชูผู้สร้างสรรค์งานศิลปหัตถกรรม ที่ SACIT ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฟ้นหาบุคคลผู้ทรงคุณค่าจากทั่วประเทศ แบ่งหมวดการเชิดชูเกียรติเป็น 3 ประเภท ได้แก่

• ครูศิลป์ของแผ่นดิน ผู้เป็นปราชญ์แห่งวงการศิลปหัตถกรรมไทย
• ครูช่างศิลปหัตถกรรม ผู้ที่อนุรักษ์และถ่ายทอดทักษะฝีมือศิลปหัตถกรรมไทยอันเป็นเลิศ
• ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม ผู้ที่มีใจรักในงานหัตถศิลป์และมุ่งมั่นที่จะสืบสานภูมิปัญญาของบรรพบุรุษจากรุ่นสู่รุ่น

ในปีนี้มีผู้ได้รับการคัดสรรทั้งสิ้นจำนวน 30 ราย ล้วนเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการธำรงรักษาองค์ความรู้และภูมิปัญญาดั้งเดิมในงานศิลปหัตถกรรมไทยที่สืบทอดจากบรรพบุรุษ

เป็นแบบอย่าง สร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นหลังได้เห็นคุณค่า มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ สืบสานมรดกทางวัฒนธรรมของชาติให้คงอยู่อย่างยั่งยืน ต่อยอดงานหัตถศิลป์ด้วยการผสานศาสตร์และศิลป์เชิงช่างมาพัฒนาสู่ความร่วมสมัย สร้างโอกาสทางการตลาดต่อไปในอนาคต

ผู้ผ่านการคัดสรร 30 ราย จากทั่วทุกภูมิภาค แบ่งเป็น ครูศิลป์ของแผ่นดิน จำนวน 3 ราย ครูช่างศิลปหัตถกรรม จำนวน 14 ราย และ ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม จำนวน 13 ราย

SACIT พร้อมให้การสนับสนุนอย่างรอบด้าน ตั้งแต่ยกย่องเชิดชูเกียรติ สร้างเวทีถ่ายทอดองค์ความรู้ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ เปิดช่องทางการตลาด ผลักดันงาน หัตถศิลป์ไทย ให้เป็นส่วนสำคัญของระบบเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) ที่มีศักยภาพทั้งในประเทศและต่างประเทศ

ทั้งหมดนี้เพื่อเป้าหมายสืบสานมรดกวัฒนธรรมของชาติให้คงอยู่และเติบโตอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะแนวคิดหัตถศิลป์กับมิติความยั่งยืน ที่ไม่ใช่เพียงแค่การอนุรักษ์ แต่รวมถึงการสร้างสรรค์ผลงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การสร้างอาชีพ และกระจายรายได้สู่ชุมชนให้มีความมั่นคง ให้งานศิลปหัตถกรรมไทยเติบโตต่อไปได้อย่างแท้จริง"

รายชื่อผู้ได้รับการเชิดชูเกียรติ ประจำปี 2568

• ครูศิลป์ของแผ่นดิน จำนวน 3 ราย ได้แก่

1. นายคำจันทร์ ยาโน แกะสลักไม้บ้านถ้ำผาตอง เชียงราย

2. นายหทัย บุนนาค ช่างประณีตศิลป์ (งานเขียนพัด) กรุงเทพมหานคร

3. นายอุทัยย์ กาญจนคูหา เครื่องปั้นดินเผา ลำพูน

• ครูช่างศิลปหัตถกรรม จำนวน 14 ราย ได้แก่

1. นายชัชวาลย์ สหัสสพาศน์ ปูนปั้นสด เพชรบุรี

2. นางสาวณัฏฐณรัณกร แตงเอี่ยม เครื่องเบญรงค์ กรุงเทพมหานคร

3. นายณัฐวุฒิ พลเหิม เครื่องเงินสุโขทัย สุโขทัย

4. นายธนู พรหมอยู่  เครื่องประดับเงินประกอบไม้พยุงและอัญมณี เชียงราย

5. นายปราโมทย์ เขาเหิน เครื่องทองสุโขทัย สุโขทัย

6. นางปอลิณ หยุ่นตระกูล กระดาษรังผึ้ง พิษณุโลก

7. นางพิมพ์จุฑา สารสกุล ลงรักปิดทอง ขอนแก่น

8. นายพิสุทธิ์ อัจฉริยาภิมุข เครื่องประดับบาบ๋า ย่าหยา พังงา

9. นายมงคล กฤชนาวิน งานประดับมุก นครปฐม

10. นางวิมล ทิพย์นุรักษ์ งานปั้นดินไทย สุราษฎร์ธานี

11. นายสรภัทร สาราพฤษ เครื่องถม นนทบุรี

12. นางสรัญญา สายศิริ เครื่องเบญจรงค์ สมุทรสงคราม

13. นายสุพิศ แว่นแก้ว เรือพระ ประเภทเรือยอด ปัตตานี

14. นายอังคาร อุปนันท์ เครื่องเงินบ้านกาด เชียงใหม่

• ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม จำนวน 13 ราย ได้แก่

1. นายจักริน สานุวิตร์ เครื่องเขิน เชียงใหม่

2. นางสาวเจเล ปรีชาอุดมการณ์ ผ้าปักกะเหรี่ยง เชียงใหม่

3. นางสาวฉัตรกนก ขุนทน ผ้ามัดย้อมและผ้าบาติกเขียน เทียนสีธรรมชาติ นครศรีธรรมราช

4. นายเทพนรินทร์ ชอบบุญ งานปักดิ้นเงินดิ้นทอง กรุงเทพมหานคร

5. นายธนัชชา ทองเหมาะ ผ้าซิ่นหมี่คั่นน้อยไทหล่ม เพชรบูรณ์

6. นายพรพล ทรัพย์สกุล แกะสลักไม้ พระนครศรีอยุธยา

7. นายภณพล คิดสำราญ ผ้าทอ สุรินทร์

8. นายรชต บัวเผื่อน ผ้าซิ่นตีนจกไทยวน ราชบุรี

9. นางสาวสายน้ำผึ้ง หลงกลาง จักสานใบเตยปาหนัน ตรัง

10. นายสาวิน สายมา จักสานไม้ไผ่ เชียงใหม่

11. นายสุกัลย์ ใจคำปัน เครื่องเขิน เชียงใหม่

12. นายอภิรัตน์ รัตนศิลา ผ้าทอล้านนา น่าน

13. นายอังคาร ไชยมหา ผ้าไหมแพรวา กาฬสินธุ์

• ครูศิลป์ของแผ่นดิน

อุทัยย์ กาญจนคูหา ครูศิลป์ของแผ่นดิน ประจำปี 2568 ประเภทเครื่องดิน (เครื่องปั้นดินเผา) เจ้าของแบรนด์ ชวนหลง เซรามิค จังหวัดลำพูน กล่าวว่า การสร้างสรรค์งานหัตถกรรมประเภทเครื่องปั้นดินเผา ต้องอาศัยทักษะฝีมือเชิงช่างที่ละเอียดอ่อน

"ผลงานของชวนหลงเซรามิคใช้วัสดุ-เทคนิคดั้งเดิม การปั้น การแกะสลัก การลงสี การวาดลวดลายด้วยความเข้าใจธรรมชาติของดิน น้ำ ลม ไฟ ให้ความสำคัญกับการเลือกดินให้เหมาะสมกับเทคนิคและรูปแบบ

มีการออกแบบลวดลายเอกลักษณ์ไทยทั้งลายดอกไม้ ลายเครือเถา ลายสัตว์ ผสมผสานกับเทคนิคโบราณแต่ยังคงความทันสมัย สามารถใช้งานได้จริง แฝงความเป็นไทยไว้ทุกชิ้นงาน

เป็นงานหัตถศิลป์ที่เกี่ยวกับความเชื่อ-ความศรัทธา เช่น สิงห์ ช้าง ม้า พระพิฆเนศ สร้างสรรค์เป็นของประดับตกแต่ง โคมไฟ เก้าอี้ โต๊ะ 

รู้สึกภาคภูมิใจที่ผลงานได้รับการยอมรับ และมีโอกาสถ่ายทอดความรู้ให้แก่คนรุ่นหลัง ผมขอขอบคุณ SACIT ที่ส่งเสริมงานศิลปหัตถกรรมให้เป็นสื่อกลางเชื่อมโยงอดีตกับอนาคต และมีบทบาทรักษามรดกทางวัฒนธรรมไทยให้คงอยู่สืบไป"

• ครูช่างศิลปหัตถกรรม

ปราโมทย์ เขาเหิน ครูช่างศิลปหัตถกรรม ประจำปี 2568 ประเภทเครื่องโลหะ (งานเครื่องทองสุโขทัย) ผู้สืบทอดแบรนด์ บ้านทองสมสมัย อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย เผยว่า จากที่ได้เป็นสมาชิกของ SACIT มา 1 ทศวรรษ รู้สึกเป็นเกียรติที่ได้รับการเชิดชูเป็นครูช่างศิลปหัตถกรรม ประจำปี 2568

"SACIT สนับสนุนการสืบสานงานหัตถศิลป์ไทยมาโดยตลอด จะยึดมั่นสร้างผลงานศิลปหัตถกรรม สืบทอดภูมิปัญญาช่างทองสุโขทัย หนึ่งในมรดกทางวัฒนธรรมของไทยต่อไป

ทองสุโขทัย รู้จักกันในชื่อ ทองโบราณ เป็นงานทำมือที่ใช้วัสดุหลักเป็นทองคำเปอร์เซ็นต์สูงถึง 99.99 % ต้องอาศัยทักษะเชิงช่าง และทักษะเฉพาะทางที่ต้องฝึกฝนมายาวนาน

สร้างรายได้ให้คนในชุมชน ช่วยให้ช่างฝีมือไม่ต้องย้ายถิ่นฐาน ปัจจุบันพัฒนาเทคนิค แนวคิด รูปแบบ การออกแบบผลงานให้มีความร่วมสมัยมากยิ่งขึ้น เพื่อตอบสนองตลาดที่เปลี่ยนแปลงไป

โดยเน้นรูปแบบดีไซน์ทันสมัยและลวดลายสุโขทัย ขยายกลุ่มตลาดไปยังคนรุ่นใหม่และวัยทำงาน สามารถสวมใส่ในชีวิตประจำวันหรือโอกาสพิเศษ สะท้อนความงามและอัตลักษณ์งานเครื่องทองสุโขทัยได้อย่างภาคภูมิใจ"

• ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม

จักริน สานุวิตร์ ทายาทช่างศิลปหัตถกรรม ประจำปี 2568 ประเภทเครื่องเขิน (เครื่องรัก) เผยว่า รู้สึกภาคภูมิใจอย่างยิ่งที่ได้รับการเชิดชูเป็นทายาทช่างศิลปหัตถกรรมของ SACIT

"สืบสานองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นมาจาก ครูดวงกมล ใจคำปัน ครูศิลป์ของแผ่นดิน ปี 2558 ที่ได้รับการยกย่องจาก SACIT จากจุดเริ่มต้นที่ได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกของ SACIT ทำให้ได้รับโอกาสต่าง ๆ มากมาย

ทั้งการเสริมสร้างทักษะและต่อยอดองค์ความรู้จากโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ ได้เรียนรู้ถึงกระบวนการวางแผน การสร้างแบรนด์สินค้า การออกแบบผลิตภัณฑ์ และบรรจุภัณฑ์ เพื่อยกระดับงานหัตถศิลป์ให้เป็นที่ต้องการของตลาด

งานเครื่องเขินขูดลาย ภูมิปัญญาโบราณของ จ.เชียงใหม่ มีผู้สืบทอดและสร้างสรรค์ผลงานน้อยลงมาก ควรค่าแก่การอนุรักษ์ สืบสาน เผยแพร่หัตถกรรมที่ใกล้สูญหายนี้ให้คงอยู่คู่วิถีชีวิตคนรุ่นใหม่ในสังคมไทยต่อไป

งานเครื่องเขินขูดลาย ต้องอาศัยทักษะความประณีต ความละเอียดอ่อน และใช้สมาธิสูง ซึ่งพื้นผิวงานรักต้องมีความหนาที่เหมาะสม เพื่อรองรับการขูดลายบนพื้นรัก

โดยนำเหล็กแหลมมาขูดขีดบนพื้นรักให้เกิดลวดลายต่าง ๆ แล้วถมสีด้วยชาด ซึ่งเป็นเทคนิคดั้งเดิมที่สะท้อนความวิจิตรของงานเครื่องเขินโบราณ

มีการปรับประยุกต์ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์กลุ่มไลฟ์สไตล์ อย่าง แก้วน้ำสแตนเลสเครื่องเขินขูดลาย, เครื่องเขินเฟอร์นิเจอร์ตกแต่งบ้าน โต๊ะ เก้าอี้ ผสมผสานภูมิปัญญาดั้งเดิมเข้ากับสินค้าไลฟ์สไตล์โมเดิร์นได้อย่างลงตัว"

ทั้งนี้ SACIT ได้มอบรางวัลเชิดชูผู้สร้างสรรค์งานศิลปหัตถกรรมไทย เพื่อเป็นเกียรติและเกิดความภาคภูมิใจในการอนุรักษ์คุณค่าภูมิปัญญาทักษะฝีมือเชิงช่างในตัวบุคคล สมบัติอันมีค่าของชาติไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา เมื่อวันที่ 7 - 8 สิงหาคม 2568 ในงาน SACIT Symposium ณ สถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน)

ข้อมูลเพิ่มเติมดูได้ที่ https://sacit.or.th/th

.