เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์

โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” กำหนดรอบการแสดง ต.ค.-ธ.ค.2565 เปิดจองบัตรแล้วที่ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ เผยตัวอย่างการแสดงฉากตื่นตา ชมขบวนไมยราพ หุงสรรพยา หนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่ หนุมานรบมัจฉานุ มีรายละเอียดตื่นเต้นกว่าเดิม

มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ จัดงานบูรพทัศน์ (preview) การแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ประจำปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” ที่หอประชุมเล็ก ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย เมื่อวันอังคารที่ 6 กันยายน 2565 

นอกจากเพื่ออนุรักษ์ ฟื้นฟู และพัฒนาศิลปะการแสดงโขนในทุกมิติ ดังพระราชปณิธานใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเพื่อสนองพระราชปณิธานจากพระปฐมบรมราชโองการของ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงตั้งพระราชหฤทัยทรงงานเพื่อสืบสาน รักษา และต่อยอด 

การจัดแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ประจำปี 2565 ยังเป็นการฉลอง 2 โอกาสมหามงคลของปวงชนชาวไทย ได้แก่

  • เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565
  • เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 70 พรรษา 28 กรกฎาคม 2565

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ งานบูรพทัศน์ การแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ประจำปี 2565 ตอน “สะกดทัพ”

งานบูรพทัศน์ หรืองานแถลงข่าวการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ประจำปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” ได้รับเกียรติจากนาย อิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานในการแถลงข่าว

ร่วมด้วย ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เลขาธิการมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ และประธานคณะกรรมการจัดการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ

นาง นิภา โสภาสัมฤทธิ์ อธิการบดี สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ พร้อมด้วยคณะกรรมการ ศิลปินแห่งชาติ และผู้เชี่ยวชาญโขนอีกหลายท่านเข้าร่วมงาน

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์  ขบวนไมยราพ ตอน "สะกดทัพ"

ภายในงานบูรพทัศน์ มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ยังนำการแสดงโขนฯ ตอน “สะกดทัพ” ที่น่าตื่นตา มาจัดแสดง จำนวน 2 ชุด ให้ชมเป็นตัวอย่าง

การแสดงชุดที่ 1 ได้แก่ ขบวนไมยราพและหุงสรรพยา 

ไมยราพเป็นโอรสกษัตริย์เมืองบาดาล มีอาวุธวิเศษคือ “กล้องยาสะกด” ที่สามารถเป่าให้ข้าศึกหลับใหล ซึ่งก่อนใช้อาวุธวิเศษนี้ต้องมีการ “หุงสรรพยา” ตามตำราการปรุงยาเพื่อสะกดทัพ

การแสดงในตอนนี้แสดงถึงกระบวนการอันเป็นพิธีกรรมในการเสกสรรพยาของไมยราพ ซึ่งประกอบด้วยโรงพิธี ขั้นตอนพิธีกรรม และกระบวนท่ารำ “หน้าพาทย์”

“หน้าพาทย์คือเพลงที่บรรเลงประกอบกิริยาอาการของตัวละคร ก็จะมีหลายระดับ คือหน้าพาทย์ธรรมดากับหน้าพาทย์ชั้นสูง” อ.ประเมษฐ์ บุณยะชัย คณะกรรมการและศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์-โขน) พ.ศ.2563  ให้สัมภาษณ์กับ “กรุงเทพธุรกิจ”

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ ไมยราพ ลงจากราชรถ ร่ายรำเข้าโรงพิธี

โดยเฉพาะ หน้าพาทย์ สำหรับไมยราพในการแสดงโขนตอน “สะกดทัพ” ปีนี้ คือ หน้าพาทย์ดำเนินพราหมณ์ ใช้สำหรับตัวละครหลักที่จะเข้าพิธี เป็นหน้าพาทย์ที่มีความเก่าแก่มากและไม่ค่อยปรากฏที่ใดเนื่องจากเป็นหน้าพาทย์ชั้นสูง ได้รับการสงวนไว้ ไม่ได้อยู่ในการเรียนการสอนในระบบการศึกษา 

“การที่ครูบาอาจารย์สงวนไว้ ไม่ใช่ท่านหวง แต่ท่านจะมอบให้กับคนที่รักษาของชิ้นนี้ได้ ครูบาอาจารย์นาฏศิลป์ไทยไม่ได้หวงวิชา เพียงแต่ว่าใครสามารถรับแล้วรักษาสืบทอดไว้ได้ ไม่ทำให้ของท่านเสียหาย ไม่ใช่ได้ไปแล้วไปเปลี่ยนแปลง ท่านก็ต้องพิจารณาว่าคนนี้รับของท่านแล้วรักษาไว้ได้ไหม”

อ.ประเมษฐ์ กล่าวว่า “หน้าพาทย์ดำเนินพราหมณ์” มีประวัติความเป็นมาอย่างน้อยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ มีบันทึกเป็นลายมือของพระยานัฏกานุรักษ์ (ทองดี สุวรรณภารต) เจ้ากรมโขนในรัชกาลที่ 6 ท่านได้เขียนบรรยายไว้หมดว่าหน้าพาทย์นี้ “ไม้เดิน” และ “ไม้ลา” จำนวนเท่าใด ซึ่งคนรำต้องจำให้ได้และรำด้วยความแม่นยำ

“หน้าพาทย์นี้แทบจะสูญไปแล้ว บังเอิญในช่วงชีวิตของผม คุณครูของผม..ครูจตุพร (รัตนวราหะ) ได้รับการถ่ายทอดจากคุณครูอร่าม อินทรนัฏ (ลูกศิษย์พระยานัฏกานุรักษ์) รุ่นผมก็ได้รับการถ่ายทอดตาม ก็ได้รับกระบวนท่ารำนี้ไว้ และก็ไม่เคยนำมาใช้เลย ในตอนที่เราเล่นไมยราพตอนที่แล้ว ผมก็เรียนปรึกษาครูจตุพร ขอนำหน้าพาทย์นี้มาใช้กับการแสดงโขนปีนี้ จึงมีการถ่ายทอดออกมาโดยครูสมศักดิ์ ทัดติ (ผู้เชี่ยวชาญโขนยักษ์)”

“หน้าพาทย์ดำเนินพราหมณ์” จะปรากฏเพียงไม่กี่นาที ตั้งแต่ช่วงไมยราพลงจากราชรถแล้วร่ายรำเข้าสู่โรงพิธี เป็นหนึ่งในไฮไลต์ของการแสดงครั้งนี้ อ.ประเมษฐ์กล่าวให้เป็นจุดสังเกตเวลาเข้าไปชมโขน "สะกดทัพ"

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ ไมยราพในโรงพิธีหุงสรรพยา

มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ เคยจัดแสดงโขน ตอน “ศึกมัยราพณ์” ไปแล้วครั้งหนึ่งเมื่อปีพ.ศ.2554 ซึ่งเล่นตามบทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2

แต่สำหรับ ตอน “สะกดทัพ” ปี 2565 ครั้งนี้ เป็นการเล่นตามบทพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่ 1 ซึ่งมีรายละเอียดแตกต่างกันออกไป อาทิ การแต่งกายของไมยราพ (สะกดตามบทพระราชนิพนธ์ รัชกาลที่ 1)  มีการประดับเครื่อง โกปินำ หรือการแต่งกายแบบพราหมณ์ 

“โกปินำคือผ้าปิดอวัยวะเพศ คือพราหมณ์เวลาจะเข้าพิธี จะนุ่งผ้าผืนห่มผืน แต่ในการแสดงเราจะแต่งแบบนั้นไม่ได้ แต่เราก็ไม่ทิ้งบทพระราชนิพนธ์ตอนนี้ เราก็นำมาใช้ มีบทร้องบรรยาย” อ.ประเมษฐ์ กล่าว

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ หนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่

การแสดงชุดที่ 2 ได้แก่ หนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่ และ หนุมานรบมัจฉานุ 

การแสดงชุดนี้สืบเนื่องมาจาก หลังทราบว่า “พระราม” ถูกไมยราพลักพาตัวไปกักขังอยู่ที่เมืองบาดาล กองทัพพระรามจึงของให้ “หนุมาน” ติดตามไปช่วย

ระหว่างเดินทางไปเมืองบาดาล หนุมานต้องพบกับด่านต่าง ๆ หลายด่าน หนึ่งในนั้นคือ ด่านยุงตัวโตเท่าแม่ไก่ เกิดการสู้รบเป็นชุลมุน แต่ในที่สุดหนุมานก็ต่อยตีจนฝูงยุงยักษ์แตกกระเจิงพ่ายกลับไป

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ หนุมานรบฉัจฉานุ

และ ด่านมัจฉานุ ด่านนี้มัจฉานุซึ่งรับหน้าที่เฝ้าด่านอยู่ เกิดการสู้รบกับหนุมาน แต่ต่างฝ่ายต่างไม่สามารถเอาชนะกันได้ หนุมานสงสัยจึงร้องถามว่าเป็นลูกเต้าเหล่าใคร จนทราบว่าเป็นบุตรของตนเองที่เกิดกับกับนางสุพรรณมัจฉา

บทมัจฉานุปีนี้มีความพิเศษ ตรงที่รับบทโดย เด็กๆ ซึ่งมีความสามารถในการแสดงโขน แม้ยังไม่เข้าเรียนในวิทยาลัยนาฏศิลป ซึ่งมีความสนใจฝึกโขนเป็นการส่วนตัว

การแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” พร้อมยกทัพมาสร้างความประทับใจให้ผู้ชมอีกครั้ง ระหว่างวันที่ 30 ตุลาคม - 5 ธันวาคม 2565 ที่หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย จองบัตรเข้าชมได้ที่ ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ ได้แล้วตั้งแต่วันที่ 6 กันยายน 2565

ภาพ : วันชัย ไกรศรขจิต

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ ผู้เข้าร่วมการแถลงข่าวในงานบูรพทัศน์ โขนมูลนิธิฯ 2565 ตอน "สะกดทัพ"

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ หนุมานรบมัจฉานุ

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ หนุมานรบยุงตัวเท่าแม่ไก่

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ ขบวนไมยราพ

เปิดจองบัตรแล้ว โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ “สะกดทัพ” ชมตัวอย่างฉากไฮไลต์ วงดนตรีปี่พาทย์ไม้แข็งและผู้ขับร้อง