ส่องโมเดลประเทศใน "ยุโรป" อุดหนุนเงิน "คนรุ่นใหม่" เสพวัฒนธรรม

เมื่อช่วงต้นเดือน พ.ย.ที่ผ่านมา เยอรมนี กลายเป็นประเทศล่าสุดในยุโรปที่ ประกาศมอบ “KulturPass” บัตรเงินสดมูลค่า 200 ยูโร หรือประมาณ 7,300 บาท ให้แก่เยาวชนทุกคนในเยอรมนีที่มีอายุครบ 18 ปีในปี 2566 ซึ่งคาดว่าจะมีประมาณ 750,000 คน สำหรับใช้จ่ายด้านวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นซื้อหนังสือ เข้าชมละครเวที ชมดนตรี ท่องเที่ยวพิพิธภัณฑ์ และชมภาพยนตร์ โดยสามารถทำการชำระเงินผ่านแอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์ได้ อีกทั้งวงเงินนี้สามารถใช้ได้ภายในระยะเวลา 2 ปี

“ฉันหวังว่า KulturPass จะช่วยให้คนรุ่นใหม่ ออกไปสัมผัสวัฒนธรรม ได้เห็นถึงความหลากหลายและการสร้างแรงบันดาลใจนั้นเป็นอย่างไร ซึ่งพวกเขาสามารถนำบัตรไปใช้ดูคอนเสิร์ตศิลปินที่ชอบ ไปเดินเล่นในพิพิธภัณฑ์ หรือไปดูละครเวทีก็ได้ เพราะทั้งหมดนี้ล้วนเป็นวัฒนธรรม” คลอเดีย ร็อธ รัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมของเยอรมนี ผู้สนับสนุนโครงการดังกล่าวระบุ

 

• ให้คนรุ่นใหม่เข้าถึงวัฒนธรรม

ร็อธกล่าวว่า ที่มาของโครงการนี้มีด้วยกัน 2 ประการ คือ อย่างแรกต้องการให้เยาวชนได้ทำกิจกรรมทางวัฒนธรรม หลังจากที่คนรุ่นใหม่ไม่ได้สัมผัสสิ่งเหล่านี้มานานเนื่องจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ในช่วงที่ผ่านมา ทำให้ต้องล็อกดาวน์ ปิดโรงเรียนและสถานที่ต่าง ๆ มากมาย 

อีกประการคือต้องการให้ความช่วยเหลือเพิ่มเติมแก่วงการศิลปะของเยอรมนีที่กำลังพยายามหาทางรอดทางธุรกิจ แม้ว่าในปี 2563 รัฐบาลเยอรมนีได้จัดสรรเงินมูลค่า 1,000 ล้านยูโร หรือราว 36,544 ล้านบาท เพื่อช่วยเหลือธุรกิจภาคศิลปะและวัฒนธรรมเป็นกรณีฉุกเฉิน เนื่องจากผู้คนจำนวนมากจำเป็นต้องอยู่บ้านเนื่องด้วยมาตรการล็อกดาวน์ และในปี 2654 รัฐบาลได้อัดฉีดเงินเพิ่มอีก 1,000 ล้านยูโร (ราว 36,544 ล้านบาท) 

LES CONTES D'HOFFMANN จะแสดงตั้งแต่วันที่ 16 ธันวาคม นี้ที่ Deutsche Oper ในกรุงเบอร์ลิน เยอรมนี

 

ดังนั้น โครงการบัตรเงินสด นี้จึงเป็นมาตรการช่วยเหลือวงการศิลปะและวัฒนธรรมเพิ่มเติม มูลค่า 100 ล้านยูโร หรือประมาณ 3,654 ล้านบาท ซึ่งหากโครงการนี้ได้ผลจะเพิ่มวงเงินให้สำหรับเยาวชนที่มีอายุ 15-17 ปีอีกด้วย

“จากการระบาดครั้งใหญ่ของโควิด-19 และตอนนี้ที่มีการรุกรานยูเครนของ วลาดิมีร์ ปูติน ผู้นำรัสเซีย ส่งผลให้เยอรมนีเผชิญกับราคาพลังงานและอัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้น ขณะเดียวกัน สถาบันทางวัฒนธรรมหลายแห่งกำลังประสบปัญหาจำนวนผู้เข้าชมที่ลดน้อยลง และไม่มีอารมณ์จะกลับมาใช้บริการ ฉันหวังว่าโครงการนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นให้ผู้คนกลับมาสนใจศิลปวัฒนธรรมอีกครั้งและนำผู้ชมกลุ่มใหม่เข้าสู่วงการนี้ด้วย” ร็อธกล่าวสรุป

อย่างไรก็ตาม เยอรมนีไม่ใช่ประเทศแรกในสหภาพยุโรปที่มีโครงการเช่นนี้

 

• โครงการสนับสนุนด้านวัฒนธรรมของสเปน

ในเดือน มี.ค. ที่ผ่านมา สเปนประกาศโครงการ Bono Cultural Joven มอบเงินจำนวน 400 ยูโร หรือคิดเป็นเงินไทยประมาณ 14,600 บาท ให้กับเยาวชนอายุ 18 ปี เพื่อใช้สำหรับกิจกรรมและสื่อที่จับต้องได้ โดยมีอายุการใช้งาน 1 ปี ซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่อคืนชีพวงการครีเอทีฟที่ประสบปัญหามาหลายปี เนื่องจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 และปัญหาถูกตัดเงินทุนมาหลายปี

ในถ้อยแถลงของรัฐบาลที่ส่งถึงนิตยสาร TIME ระบุว่า โครงการนี้เป็นความพยายามจะส่งเสริมการสร้างนิสัยบริโภควัฒนธรรมในคนรุ่นใหม่ ดังนั้นเมื่อพวกเขาเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่นิสัยเหล่านี้จะติดตัวไป และทำให้พวกเขาบริโภคผลิตภัณฑ์เชิงวัฒนธรรมสืบต่อไป

Museo del Prado พิพิธภัณฑ์ศิลปะที่จัดแสดงงานศิลปะของจิตรกรชื่อดังของสเปน

โครงการของสเปนทำให้เยาวชนชาวสเปนจำนวน 281,557 คน ตลอดจนผู้พำนักอาศัยตามกฎหมายและผู้ลี้ภัย ได้รับสิทธิ์รับความช่วยเหลือด้านวัฒนธรรม โดยโครงการนี้ใช้เงินไป 210 ล้านยูโร (7,674 ล้านบาท)

อย่างไรก็ตาม ทั้งกระทรวงวัฒนธรรมของเยอรมันและสเปนระบุว่า รัฐบาลได้รับแรงบันดาลใจจากความสำเร็จของ Culture Pass กองทุนวัฒนธรรมของฝรั่งเศส ซึ่งก่อตั้งโดยรัฐมนตรีวัฒนธรรมของประเทศ ริมา อับดุล มาลัค เมื่อเดือนพ.ค. 2564 ที่ผ่านมา

 

• ฝรั่งเศสต้นแบบการสนับสนุนวัฒนธรรม

กว่า 1 ปีแล้ว ที่ชาวฝรั่งเศสอายุ 18 ปี ได้รับ บัตรเงินสดวัฒนธรรม มูลค่า 300 ยูโร (10,900 บาท) สำหรับใช้จ่ายผ่านแอปพลิเคชันธุรกิจให้บริการด้านวัฒนธรรมและสถาบันศิลปินกว่า 8,000 แห่งทั่วฝรั่งเศส โดยมีระยะเวลาในการใช้วงเงินภายใน 2 ปี

จากข้อมูลของหนังสือพิมพ์ New York Times พบว่า วัยรุ่นฝรั่งเศสส่วนใหญ่มักสนใจการ์ตูนญี่ปุ่น เป็นไปในทิศทางเดียวกันกับข้อมูลจากผู้จัดการแอปพลิเคชัน Culture Pass ระบุว่า คนรุ่นใหม่ใช้เงินของโครงการซื้อหนังสือถึง 75% ของการสั่งซื้อทั้งหมด โดย 2 ใน 3 ของการซื้อหนังสือ คือ หนังสือการ์ตูนมังงะ ซึ่งเป็นรูปแบบสื่อที่ได้รับความนิยมอย่างไม่น่าเชื่อในฝรั่งเศส

ด้วยข้อเท็จจริงนี้ทำให้ ปิแอร์ อุโซเลียส วุฒิสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ฝรั่งเศส กล่าวกับ New York Times ว่า ควรให้ซื้อเฉพาะสินค้าหรือกิจกรรมที่สร้างรายได้ให้แก่ศิลปินชาวฝรั่งเศส “วัยรุ่นมักจะซื้อสินค้าที่พวกเขารู้จักอยู่แล้วเป็นอย่างดี ผมนึกไม่ออกเลยว่าจะมีใครใช้บัตรเหล่านี้ไปนั่งฟังโอเปรายุคบาโรก”

ขณะที่ เอลิซาเบตตา ลาสซาโร นักเศรษฐศาสตร์วัฒนธรรมและศาสตราจารย์ของ University for the Creative Arts ในสหราชอาณาจักร ให้ความเห็นว่า ถึงแม้คนรุ่นใหม่จะไม่ได้ใช้เงินเพื่อการเข้าชมศิลปะชั้นสูง แต่โครงการนี้ยังสร้างประโยชน์ทางสังคมอย่างยั่งยืนได้ด้วยการสนับสนุนให้คนหนุ่มสาวสร้างสัมพันธ์กับวัฒนธรรมต่าง ๆ ไปตลอดชีวิต

แน่นอนว่า การซื้อการ์ตูนญี่ปุ่นไม่ได้ช่วยให้ศิลปินชาวฝรั่งเศสมีรายได้มากขึ้น แต่ผู้เข้าร่วมโครงการ Culture Pass จะมีเงิน 100 ยูโร (3,650 บาท) สำหรับซื้อสื่อออนไลน์และวิดีโอเกม ที่ให้บริการหรือจัดจำหน่ายโดยบริษัทของฝรั่งเศส

พิพิธภัณฑ์ลูฟวร์ พิพิธภัณฑ์ศิลปะชื่อดังก้องโลกในฝรั่งเศส -เครดิตภาพ: เฟซบุ๊ก Musée du Louvre-

 

การใช้จ่ายในด้านศิลปะและวัฒนธรรมยังช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของสหภาพยุโรปได้อีกด้วย จากข้อมูลของ Culture Action Europe เครือข่ายวัฒนธรรมของยุโรป ระบุว่า ในปี 2562 อุตสาหกรรมด้านวัฒนธรรมและความคิดสร้างสรรค์มีมูลค่า 509,000 ล้านยูโร หรือคิดเป็นประมาณ 5.3% ของจีดีพีสหภาพยุโรป

นอกจากใน 3 ประเทศข้างต้นแล้ว ประเทศอื่น ๆ ในยุโรปก็มีนโยบายสนับสนุนวัฒนธรรมด้วยเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น สหราชอาณาจักร เปิดให้ทุกคนสามารถเข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติฟรี ขณะที่เบลเยียมให้ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี เข้าชมพิพิธภัณฑ์ฟรี และมีส่วนลดให้สำหรับนักเรียน นักศึกษาที่มีอายุต่ำกว่า 26 ปีด้วยเช่นกัน 

ขณะที่อิตาลีเป็นชาติแรกในยุโรปมีนโยบายสนับสนุนด้านวัฒนธรรมด้วยการมอบเงิน 500 ยูโร (ประมาณ 18,300 บาท) แก่ผู้ที่มีอายุ 18 ปีมาตั้งแต่ปี 2559 แม้มีรายงานว่ารัฐบาลพยายามยกเลิกในปี 2561 แต่กองทุนนี้ก็ยังได้รับการสนับสนุนจากกระทรวงวัฒนธรรมมาโดยตลอด

จากกรณีศึกษาในยุโรป คงจะดีไม่น้อยหากพรรคการเมืองของไทยนำโครงการนี้มาเป็นหนึ่งในนโยบายสำหรับการเลือกตั้งครั้งหน้า เนื่องจากสินค้าและการบริการด้านวัฒนธรรมและเชิงความคิดสร้างสรรค์ในประเทศไทยนั้นไม่ได้มีราคาถูก ทำให้หลายทุกคนไม่สามารถเข้าถึงได้ ทั้งที่สิ่งเหล่านี้สามารถช่วยให้คนรุ่นใหม่ได้เข้าใจ เกิดการเรียนรู้ถึงความหลากหลาย สะท้อนถึงตัวตน และสร้างแรงบันดาลใจในการพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ ออกมาได้อย่างไม่สิ้นสุด

 

ที่มา: Art Net, BBC, Bundersergierung, The Art Newspaper, The Guardian, The New York Times, TIME