‘จิชิน-โยอิ’ อาการป่วยหลังแผ่นดินไหว จิตแพทย์แนะวิธีรับมือ

เมื่อวันที่ 28 มี.ค. 2568 ดร.นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์  รองโฆษกกระทรวงสาธารณสุข โฆษกกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า เหตุการณ์แผ่นดินไหวในพื้นที่กรุงเทพฯ ผู้คนอาจจะไม่เคยชินคนจึงมีปฏิกิริยาที่ค่อนข้างรุนแรง ทั้งจากการประสบเหตุและเห็นข้อมูลในโลกออนไลน์ จนมีอาการวิตกกังวล ซึ่งเป็นปกติของการตอบสนองต่อภัยพิบัติที่เกิดขึ้น หลังจากนี้ในระยะยาวต้องคอยสังเกตว่าความเครียดความกังวลต่างๆ ว่ายังอยู่หรือไม่

ระหว่างนี้ให้เช็คตัวเองว่ามีความรู้สึกอย่างไร มีความคิดอย่างไร มีพฤติกรรมอารมณ์อะไรที่เปลี่ยนไป กำลังกลัวอะไรอยู่ เพราะอาจจะเป็นสัญญาณที่บอกว่ากำลังปรับตัวกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นไม่ได้ ต้องเข้ารับคำปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญในการวิเคราะห์ให้ชัดเจน รวมถึงวินิจฉัยโรคเพิ่มเติม เช่น โรคเครียดภายหลัง

สำหรับอาการเวียนหัวขณะมีเหตุการณ์แผ่นดินไหวหรือแม้กระทั้งแผ่นดินไหวหยุดไปแล้ว เกิดจากความผิดปกติของสมองส่วนกลาง หรือเป็นโรคสมองเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) คือ กลุ่มอาการวิงเวียนหลังแผ่นดินไหว หรือ Post-Earthquake Dizziness Syndrome (PEDS) จึงทำให้รู้สึกเหมือนยังคงเคลื่อนไหวอยู่ บางครั้งจะเรียกว่าอาการป่วยจากแผ่นดินไหว หรือ “จิชิน-โยอิ” ก็เป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนว่าร่างกายยังต้องการการปรับตัวจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้น

วิธีบรรเทาอาการเวียนหัว มีดังนี้

1. รีบพักผ่อนอย่าฝืนทำงาน

2. หากรู้สึกเวียนหัวให้หยุดเดินแล้วนั่งพัก

3. ดื่มน้ำให้มากๆ งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

 4. หลีกเลี่ยงหน้าจอที่เป็นแสงสะท้อนเข้าตาเพราะจะกระตุ้นอาการเวียนหัว หากอาการไม่หายภายใน 1 สัปดาห์ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาการที่เกิดขึ้นอาจจะมาจากความเครียดหรือความกังวลที่ยังมีอยู่ต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหวและเป็นอันตรายมากขึ้น

“หากต้องการความช่วยเหลือสามารถติดต่อไปที่สายด่วน เจ็บป่วยฉุกเฉิน โทร 1669, เครียด กังวล โทร สายด่วนสุขภาพจิต 1323, สายด่วนแผ่นดินไหว โทร 1182 กด 0 กด 4, เหตุด่วน ขอความช่วยเหลือ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย 1784, ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ 02-399-4114”

ด้านดร.นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม รองผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า ผู้ประสบภัยจำนวนมากยังคงอยู่กับความหวาดกลัว วิตกกังวล จนอาจส่งผลกระทบต่อจิตใจ หากรู้สึกมีผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน แนะให้ขอความช่วยเหลือ สสส. สนันสนุนเว็บแอปพลิเคชัน Here to Heal และอาสานักจิตวิทยา โครงการระบบบริการปรึกษาด้านสุขภาพจิตออนไลน์ผ่านข้อความแชท ร่วมกับศูนย์สุขภาวะทางจิต คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อให้เข้าถึงการบริการให้คำปรึกษาด้านสุขภาพจิต

มีข้อแนะนำการดูแลจิตใจตนเองในเบื้องต้น ดังนี้ 1. รับฟัง และยอมรับความรู้สึกของตนเอง ความกลัว ความวิตกกังวล เป็นความรู้สึกปกติที่เกิดขึ้นได้ภายหลังเหตุการณ์รุนแรง

2. หายใจลึกๆ หายใจเข้า - ออกช้าๆ เพื่อให้ผ่อนคลายความรู้สึกลง

3. ดึงความสนใจมาอยู่กับสถานการณ์ปัจจุบัน

 4. เลือกติดตามข่าวสาร ข้อมูล และสถานการณ์จากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้อย่างมีสติไม่ตื่นตระหนก

5. พยายามดำเนินชีวิตตามปกติ เพื่อสร้างความรู้สึกมั่นคง หากท่านต้องการความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต สามารถเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิตเบื้องต้นผ่านระบบแชทออนไลน์ Here 2 Heal ไม่มีค่าใช้จ่าย ได้ที่ http://here2healproject.com/