ความยั่งยืนของการ 'อนุรักษ์สัตว์ป่า' แนวทางสู่ความสมดุลของระบบนิเวศในไทย

การดำเนินโครงการอนุรักษ์อย่างยั่งยืนจึงต้องอาศัยการบูรณาการหลายภาคส่วน ทั้งการมีส่วนร่วมของชุมชน การพัฒนานโยบายที่เหมาะสม และการใช้วิทยาศาสตร์ในการฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่าให้สามารถดำรงอยู่ได้ในธรรมชาติ

ความสำคัญของความยั่งยืนในการอนุรักษ์สัตว์ป่า

การอนุรักษ์สัตว์ป่าจะเกิดผลอย่างยั่งยืนเมื่อสามารถสร้างสมดุลระหว่างความต้องการของมนุษย์และระบบนิเวศได้อย่างเหมาะสม ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความยั่งยืนของการอนุรักษ์สัตว์ป่า ได้แก่

1. การฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่าในถิ่นอาศัยธรรมชาติ

การนำสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์กลับคืนสู่ธรรมชาติอย่างเป็นระบบ ช่วยฟื้นฟูบทบาทของพวกมันในระบบนิเวศ ตัวอย่างเช่น การฟื้นฟูประชากรพญาแร้ง ซึ่งเป็นสัตว์กินซากที่ช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อโรคและรักษาสุขอนามัยของป่า

2. การมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคประชาสังคม

การอนุรักษ์ที่ยั่งยืนต้องอาศัยความร่วมมือจากชุมชนในพื้นที่ ซึ่งเป็นผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงจากการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศ การให้ความรู้และสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ จะช่วยลดความขัดแย้งระหว่างคนกับสัตว์ป่า

3. การสนับสนุนจากภาครัฐและองค์กรที่เกี่ยวข้อง

นโยบายที่ส่งเสริมการอนุรักษ์ เช่น การออกกฎหมายคุ้มครองสัตว์ป่า และการจัดสรรงบประมาณอย่างเหมาะสม เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้โครงการอนุรักษ์ดำเนินไปได้อย่างต่อเนื่อง การพัฒนาแนวทางป้องกันภัยคุกคามต่อสัตว์ป่า เช่น การควบคุมการใช้สารเคมีในปศุสัตว์ที่ส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหาร

4. การใช้เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์

การติดตามประชากรสัตว์ป่าด้วยเทคโนโลยี เช่น ระบบ GPS หรือกล้องดักถ่ายภาพ ช่วยให้สามารถวิเคราะห์ข้อมูลและปรับกลยุทธ์การอนุรักษ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพการศึกษาพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมของสัตว์ป่า เพื่อให้สามารถออกแบบพื้นที่อนุรักษ์ที่เหมาะสม

บทบาทของ สผ.ในการอนุรักษ์สัตว์ป่าอย่างยั่งยืน

กานดา ชูแก้ว เลขาธิการสํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ง กล่าวว่า แวดล้อมสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) มีบทบาทสำคัญในการกำหนดนโยบายและวางแผนด้านสิ่งแวดล้อมของประเทศ รวมถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสัตว์ป่าอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นการบูรณาการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โดย บทบาทของ สผ. ในการอนุรักษ์สัตว์ป่า

1. กำหนดนโยบายและแผนแม่บทด้านการอนุรักษ์

สผ. มีหน้าที่จัดทำและผลักดัน แผนแม่บทด้านความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย ซึ่งเป็นแนวทางหลักในการปกป้องและฟื้นฟูสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์สนับสนุนการดำเนินโครงการฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่า เช่น โครงการ ฟื้นฟูประชากรพญาแร้งในถิ่นอาศัยของประเทศไทย ซึ่งช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศของผืนป่าห้วยขาแข้ง

2. การบูรณาการงบประมาณเพื่อการอนุรักษ์อย่างคุ้มค่า

การใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ โดยบูรณาการงบประมาณร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เพื่อให้การอนุรักษ์สัตว์ป่าเกิดผลสูงสุด ส่งเสริม การวิจัยและพัฒนาด้านสัตว์ป่า โดยสนับสนุนโครงการที่ใช้เทคโนโลยีในการติดตามประชากรสัตว์ เช่น การใช้ GPS เพื่อติดตามการเคลื่อนที่ของสัตว์ที่ได้รับการปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ

3. สร้างเครือข่ายความร่วมมือในการอนุรักษ์สัตว์ป่า

ทำงานร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ องค์กรอนุรักษ์  เพื่อเผยแพร่ความรู้และสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่า ผลักดันแนวทาง “สผ. สานสัมพันธ์ รวมพลังองค์กร” ซึ่งเน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน เช่น ทส. สื่อมวลชน และชุมชนในพื้นที่ เพื่อให้เกิดการอนุรักษ์ที่เข้มแข็งและยั่งยืน

4. ส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่าในระดับสากล

อย่างเป็นตัวแทนของประเทศไทยในการประชุมระดับนานาชาติ เช่น อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (CBD) และ อนุสัญญาไซเตส (CITES) เพื่อปกป้องสัตว์ป่าหายากจากการลักลอบค้าระหว่างประเทศ สนับสนุนการฟื้นฟูสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์โดยใช้แนวทางที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล เช่น การเพาะพันธุ์สัตว์ป่าในสถานที่เพาะเลี้ยงก่อนปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ

สผ. มีบทบาทสำคัญในการวางแผนและกำหนดนโยบายด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าในประเทศไทย โดยมุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ และการบูรณาการองค์ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ยั่งยืน การดำเนินงานของ สผ. ไม่เพียงช่วยปกป้องสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ แต่ยังส่งเสริมความสมดุลของระบบนิเวศ และสร้างอนาคตที่ยั่งยืนให้กับทรัพยากรธรรมชาติของประเทศไทย

ความยั่งยืนของการอนุรักษ์สัตว์ป่าไม่ได้เป็นเพียงเป้าหมายระยะสั้น

แต่เป็นกระบวนการที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน การฟื้นฟูประชากรสัตว์ป่า การสร้างจิตสำนึกในสังคม และการใช้วิทยาศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์ ล้วนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยให้สัตว์ป่าสามารถดำรงอยู่ร่วมกับมนุษย์ได้อย่างสมดุล การดำเนินโครงการอนุรักษ์อย่างยั่งยืนจึงเป็นก้าวสำคัญที่ช่วยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ และส่งเสริมความสมดุลของระบบนิเวศในระยะยาว