SEP กับแนวคิดความพอดี "Lagom" ของสวีเดน

แนวคิดความพอดี “ลาก็อม” (Lagom) ของสวีเดน อาจเป็นแนวคิดที่คนไทยยังไม่ค่อยรู้จัก แต่มีความคล้ายคลึงกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (SEP) ซึ่งมีหนังสือเล่มหนึ่งชื่อ Lagom : The Swedish Secret of Living Well เขียนโดยนาง Lola Akinmade Akerstrom นักเขียนที่มีชื่อเสียงของสวีเดน สรุปแนวคิดนี้ไว้อย่างดี

“ลาก็อม” เน้นเรื่องความสมดุล ความสบายใจ ไม่เคร่งเครียดกับสิ่งที่อยู่นอกเหนืออำนาจของคน การบริโภคทรัพยากรด้วยมุมมองของความยั่งยืน ความพอดี การเตรียมความพร้อมของชีวิต และการใช้ตรรกะและความสามารถในการพินิจพิเคราะห์ (logic and common sense) ในการแก้ไขปัญหา เพื่อหลีกเลี่ยงความมากเกินพอ (excess) 

ในเชิงปฏิบัติ แนวคิดนี้เป็นประโยชน์ต่อการบริหารเศรษฐกิจ โดยเน้นการมีระบบภาษีที่ดี มีการใช้จ่ายที่ไม่สลับซับซ้อน และการรู้จักประหยัด ในด้านสังคมและวัฒนธรรม แนวคิดเน้นเรื่องการคำนึงถึงสิทธิของคนอื่นและการมองสังคมว่าสมาชิกทุกคนเป็นทีมเดียวกัน เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ส่วนในด้านการสร้างความรับรู้ด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นเรืองที่สำคัญมากสำหรับคนสวีเดน จุดเน้นอยู่ที่ความสัมพันธ์ที่สร้างไว้กับธรรมชาติ การปกป้องสิ่งแวดล้อม และการร่วมใช้ประโยชน์จากระบบนิเวศน์ร่วมกันอย่างสมดุลและพอเพียง

ขณะที่ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมีความเชื่อมโยงกับแนวคิดของการใช้ชีวิตแบบ “สายกลาง” แนว “ลาก็อม” มองถึงการทำอะไรที่ “ไม่มากไป ไม่น้อยไป แต่พอดี” และขณะที่ปรัชญาฯ มีเรื่องผลกระทบของการกระทำที่ควรเป็นคุณต่อสังคมโดยรวม แนวคิดของสวีเดน เริ่มต้นจากการมีวัฒนธรรมแห่งฉันทามติ (consensus culture) ในสังคม

ในช่วงปลายปี 2564 สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงสตอกโฮล์ม ได้จัดนิทรรศการเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและ “ลาก็อม” ที่ปราสาท Gripsholm ซึ่งเป็นหนึ่งในสถานที่ที่พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จเยี่ยมชมเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยือนสวีเดนเมื่อเดือนกันยายน 2503

งานดังกล่าว ประกอบด้วยการแสดงภาพถ่ายการเสด็จฯ การประชาสัมพันธ์บทความ “In Moderation and Self Sufficiency : Where the true Swedish-Thai connection lives” โดยนาง Akerstrom ซึ่งมีเนื้อหาเปรียบเทียบปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและ “ลาก็อม” โดยนำเสนอจุดร่วม เพื่อให้ชาวสวีเดนและคนชาติอื่นๆ ได้เข้าใจปรัชญาหรือแนวคิดของทั้งสองประเทศได้ดีขึ้น

แม้ว่าทั้งสองประเทศมีความแตกต่างด้านวัฒนธรรมและวิถีชีวิต แต่ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และ “ลาก็อม” ของสวีเดน สะท้อนให้เห็นถึงความคล้ายคลึงและมุมมองที่สอดคล้องกันมากกว่าที่คาดคิดครับ