หลักสูตรฐานสมรรถนะ กับการตอบโจทย์ EEC

ในบทความที่แล้วได้เขียนถึงหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานฉบับใหม่ที่อยู่ในระหว่างการพัฒนา หลักสูตรนี้มีลักษณะเป็นหลักสูตรฐานสมรรถนะ โดยได้เน้นย้ำให้เห็นถึงความสำคัญของอิสระในการบริหารจัดการที่จะเอื้อให้การนำหลักสูตรฐานสมรรถนะไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ วันนี้เลยอยากเขียนต่อในเรื่องนี้ โดยเน้นประเด็นการนำหลักสูตรไปใช้ที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor) หรือ อีอีซี และหน่วยงานต่าง ๆ ในพื้นที่สามารถทำได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการผสานเป้าหมายของ อีอีซี กับหลักสูตรแกนกลาง

เมื่อกล่าวถึงหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน คนทั่วไปมักจะนึกถึงตัวหลักสูตรหรือเอกสารหลักสูตรว่ากล่าวถึงอะไรบ้าง กำหนดอะไรไว้บ้าง กล่าวง่าย ๆ คือมีสมรรถนะอะไรบ้าง สอนอะไร เน้นอะไร แต่หากจะมองในลำดับถัดไป การปฏิบัติการนำหลักสูตรไปใช้ในพื้นที่เป็นเรื่องสำคัญ และขั้นตอนนี้เองที่ต้องคำนึงถึงบริบทเฉพาะของแต่ละพื้นที่ โดยเฉพาะเป้าหมายการพัฒนาคนในพื้นที่ และควรตอบสนองความต้องการของพื้นที่ด้วย

ดังนั้นในการพัฒนาเชิงพื้นที่ กลไกสำคัญอย่างหนึ่งที่ไม่อาจมองข้ามคือ การมองตัวเองเป็น เห็นตัวเองชัด เป็นการรู้ว่าเป้าหมายของการพัฒนาคนคืออะไร และในพื้นที่มีอะไรอยู่ เพื่อให้การใช้หลักสูตรฐานสมรรถนะผสานกรอบสมรรถนะที่กำหนดในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานและเป้าหมายการพัฒนาคนตามอุตสาหกรรมป้าหมายใน อีอีซี

หลักสูตรฐานสมรรถนะให้ความสำคัญกับการพัฒนาสมรรถนะของผู้เรียน ยึดสมรรถนะเป็นเป้าหมายของการจัดการศึกษา เพราะฉะนั้นต้องรู้ว่าสมรรถนะอะไรที่เป็นผลลัพธ์การเรียนรู้ที่คาดหวังให้เกิดขึ้นในตัวผู้เรียน สมรรถนะจะมีความหมายเมื่อรู้ว่าผู้เรียนจะเรียนไปเพื่อทำอะไร

การกำหนดอุตสาหกรรมเป้าหมายใน อีอีซี เป็นธงที่ชัดมากในการพัฒนากำลังคน ทำให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีทิศทาง แสดงให้เห็นถึงความต้องการของพื้นที่ว่าต้องการกำลังคนไปทำอะไร การเขียนไว้ในแผนการดำเนินงานอย่างชัดเจนถือว่าเป็นเป้าหมายการศึกษาสำคัญของพื้นที่ที่ถือว่าเป็นข้อดีของการวางแผนการจัดการศึกษาในพื้นที่ โดยเฉพาะการรองรับการใช้หลักสูตรฐานสมรรถนะ

ที่ต้องทำสืบเนื่องจากจุดนี้คือ การกำหนดหรือระบุสมรรถนะของกำลังคนที่สอดคล้องกับงานต่าง ๆ ให้ชัดเจน ต้องระบุให้ได้ว่างานต่าง ๆ ต้องการกำลังคนที่มีสมรรถนะอะไร เพื่อให้เป้าหมายการพัฒนาคนมีความละเอียดและเป็นรูปธรรมยิ่งขึ้น การระบุสมรรถนะของกำลังคนสามารถแยกตามอุตสาหกรรมเป้าหมายแต่ละประเภทได้ เช่น สมรรถนะของกำลังคนที่ทำงานในอุตสาหกรรมดิจิทัล สมรรถนะของกำลังคนในอุตสาหกรรมการพัฒนาบุคลากรและการศึกษา ซึ่งกำลังคนเหล่านี้อาจจำแนกแยกย่อยตามประเภทหรือชนิดของาน จะทำให้ได้สมรรถนะที่ละเอียดมากขึ้น

ประเด็นคือเป้าหมายในการพัฒนาคนในพื้นที่มักไม่ได้ระบุไว้อย่างเฉพาะเจาะจงว่าระดับการศึกษาใดต้องพัฒนาให้เกิดสมรรถนะอะไรบ้างอย่างแน่ชัด การนำเป้าหมายการพัฒนาคนมาแตกเป็นสมรรถนะและแยกการพัฒนาสมรรถนะตามระดับการศึกษา จึงเป็นเรื่องที่ต้องดำเนินการโดยทั่วไป และเป็นที่ต้องการของ อีอีซี เพื่อให้การศึกษาแต่ละระดับพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุเป้าหมายได้ตามที่พึงจะเป็น 

สำหรับการนำหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานสู่การปฏิบัติการในพื้นที่ ต้องช่วยให้ผู้เรียนบรรลุสมรรถนะในระดับที่การศึกษาขั้นพื้นฐานพัฒนาและเตรียมผู้เรียนให้ต่อยอดในการศึกษาที่สูงขึ้นและการเข้าสู่โลกของการทำงานในอนาคต

การบูรณาการกันระหว่างกรอบหลักสูตรแกนกลางกับความต้องการของพื้นที่เป็นงานที่ท้าทาย การเชื่อมโยงสมรรถนะของกำลังคนตามอุตสาหกรรมเป้าหมายกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานฉบับใหม่ที่เป็นหลักสูตรฐานสมรรถนะต้องการการทำงานที่ประณีต และอาศัยความร่วมมือของหลายฝ่ายในพื้นที่ อีอีซี ช่วยกันมองช่วยกันคิดอย่างเป็นระบบ หากทำได้อย่างดี การนำหลักสูตรไปใช้จึงจะสามารถตอบสนองเป้าหมายชาติและตอบโจทย์ในพื้นที่ไปพร้อมกันได้อย่างมีคุณภาพ