ถอดบทเรียน 'กาสิโนต่างชาติ' 'ไทย' ม้ามืด แซง 'มาเก๊า-สิงคโปร์' ได้จริงหรือ?

หลังจากที่รัฐบาลไทยเปิดเผยความมุ่งมั่นในการผลักดันสร้างสถานบันเทิงแบบครบวงจร ที่รวมกาสิโนเข้าไปด้วยนั้น ก็เรียกเสียงวิพากษ์วิจารณ์อย่างล้นหลามในปี 2024 ซึ่งมีทั้งกลุ่มที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยเกี่ยวกับการสร้างกาสิโนถูกกฎหมายในรูปแบบของเอนเทอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์เนื่องจากกังวลผลกระทบในหลายด้าน

อย่างไรก็ตาม บรรดานักวิเคราะห์ต่างชาติกลับมองว่า กาสิโนของไทยจะสามารถเป็นคู่แข่งรายใหญ่ของมาเก๊าและสิงคโปร์ได้ ภายในสิ้นทศวรรษ 2030 และอาจโตแซงหน้าสิงคโปร์ ทั้งในแง่ของรายได้และความนิยม

นักวิเคราะห์ต่างชาติมองว่า กาสิโนไทยอาจสร้างรายได้ 180,000 ล้านบาทต่อปี หรือราว 1% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (จีดีพี) เพราะมีภาคการท่องเที่ยวที่แข็งแกร่ง แต่นักวิเคราะห์บางคนมองว่า อุตสาหกรรมกาสิโนไทยอาจพัฒนาได้ไม่ดีพอ และเตือนว่าหากสร้างในเมืองใหญ่ที่เจริญอยู่แล้วอาจไม่ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจมากนัก ขณะที่บางคนมองว่ากาสิโนไทยอาจเติบโตแซงหน้าสิงคโปร์ได้ แต่ไม่อาจเติบโตเทียบเท่ามาเก๊าได้

คำถามสำคัญคือ หากไทยสามารถผ่านร่าง พ.ร.บ. สถานบันเทิงครบวงจรได้จริง จะสามารถพัฒนาอุตสาหกรรมเอนเทอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ให้เท่าทันหรือแซงหน้า "มาเก๊า-และสิงคโปร์" ได้จริงหรือ? คงต้องถอดบทเรียน เพื่อเรียนรู้กันก่อนว่า มาเก๊าและสิงคโปร์ก้าวขึ้นเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมกาสิโนได้อย่างไร
 

ความสำเร็จของกาสิโนมาเก๊า

“มาเก๊า” ถือเป็นศูนย์การพนันอันดับ 1 ของโลก ความสำเร็จนี้มาจากหลายปัจจัยทั้งด้านประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจ และกลยุทธ์ต่างๆ ซึ่งจากการรวบรวมข้อมูลจากหลากหลายแหล่งสามารถสรุปปัจจัยที่หนุนให้มาเก๊าประสบความสำเร็จได้ดังนี้

1. ปัจจัยด้านประวัติศาสตร์

มาเก๊ามีประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวพันกับการพนันมาอย่างยาวนาน วัฒนธรรมการพนันได้ฝังรากลึกในสังคมมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 ในช่วงที่มาเก๊าอยู่ภายใต้อาณานิคมของโปรตุเกส ซึ่งก่อนที่การพนันจะถูกกฎหมาย เมืองก็เต็มไปด้วยความวุ่นวายและมีอาชญากรมากมาย แต่เมื่อสังคมพัฒนาอุตสาหกรรมการพนันอย่างต่อเนื่อง จากบ่อนระดับวีไอพีขนาดเล็กที่เน้นรับลูกค้ารายได้สูง ก็กลายเป็นอุตสาหกรรมกาสิโนขนาดใหญ่ที่รองรับคนระดับมหาเศรษฐีได้ และทำให้มาเก๊ากลายเป็นศูนย์กลางกาสิโนระดับโลกในที่สุด

2. การสนับสนุนการพนันที่ถูกกฎหมายและเปิดเสรี

ในปี 1999 จีนให้มาเก๊าเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ จากนั้นในปี 2002 รัฐบาลมาเก๊าได้เปิดตลาดกาสิโน อนุญาตให้นักลงทุนเอกชนทั้งจีนและต่างชาติลงทุนได้ เพื่อจำกัดการกผูกขาดกาสิโน Sociedade de Jogos de Macau (SJM) ซึ่งการเปิดเสรีลงทุนกาสิโนนับแต่นั้นได้กระตุ้นให้เกิดการลงทุนมหาศาลนำ ไปสู่การก่อตั้งรีสอร์ตและกาสิโนระดับโลกของบริษัทยักษ์ใหญ่ในอุตสาหกรรมการพนัน อาทิ Las Vegas Sands, Wynn Resorts และ MGM

3. ความใกล้ชิดกับจีน

ตำแหน่งที่ตั้งของมาเก๊าใกล้ที่ติดกับจีนแผ่นดินใหญ่ ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้มาเก๊าประสบความสำเร็จด้วยเช่นกัน ด้วยสถานะของเมืองที่เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ ส่งผลให้มาเก๊ามีความสัมพันธ์ที่ดีกับจีนแผ่นดินใหญ่อย่างมาก ขณะที่การพนันในจีนแผ่นดินใหญ่เป็นสิ่งผิดกฎหมาย บรรดานักพนันชาวจีนที่ร่ำรวยจำนวนมาก โดยเฉพาะชนชั้นกลางและชนชั้นสูงที่กำลังมั่งคั่ง จึงเดินทางไปเล่นพนันในกาสิโนของมาเก๊า
 

4. มาเก๊าลงทุนโครงสร้างพื้นฐานอย่างครอบคลุม

การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญ เช่น การพัฒนาโรงแรมหรู สถานบันเทิง ห้างสรรพสินค้า และร้านอาหาร ทำให้มาเก๊ากลายเป็นจุดหมายปลายทางที่น่าดึงดูดสำหรับนักท่องเที่ยว ซึ่งการมีสิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้ได้รับอิทธิพลมาจากโมเดลกาสิโนของลาสเวกัส 

5. มีลูกค้ากลุ่มวีไอพีและผู้เล่นที่มีความมั่งคั่งสูง

อุตสาหกรรมกาสิโนของมาเก๊ามีชื่อเสียงในการรองรับลูกค้าตลาดวีไอพีและผู้เล่นที่มีความมั่งคั่งสูง โดยเฉพาะลูกค้าจากจีนแผ่นดินใหญ่ เนื่องจากมีบริการดูแลลูกค้าแบบครบวงจรในระดับพรีเมียม มีห้องส่วนตัว และกาสิโนจำนวนมากที่รองรับการเล่นพนันด้วยจำนวนเงินที่สูงมาก จึงสามารถดึงดูดกลุ่มคนที่ร่ำรวยได้

6. ส่งเสริมการท่องเที่ยว และจัดอีเวนต์

มาเก๊าได้ลงทุนอย่างหนักในการสนับสนุนการท่องเที่ยวที่หลากหลาย เช่น การจัดงานสำคัญระดับนานาชาติ คอนเสิร์ต และกิจกรรมกีฬา จึงช่วยหนุนให้มาเก๊าเป็นทั้งจุดหมายปลายทางการพนัน เป็นศูนย์กลางความบันเทิงและเป็นที่สำหรับพักผ่อนแบบครบวงจร

7. มีการสนับสนุนและการควบคุมจากรัฐบาลจีนเข้มงวด

รัฐบาลมาเก๊าให้การสนับสนุนอุตสาหกรรมกาสิโน โดยมีกฎระเบียบที่เข้มงวดเพื่อรักษาความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคม และจัดเก็บภาษีจากอุตสาหกรรมกาสิโนจนสร้างรายได้จำนวนมาก ซึ่งช่วยกระตุ้นการพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนตามมา

รัฐบาลมาเก๊ายังมีมาตรการให้บรรดาธุรกิจกาสิโนช่วยสนับสนุนสังคมด้วย เช่น การจัดตั้งกองทุนเพื่อช่วยส่งเสริมธุรกิจ SME และช่วยพัฒนาสังคมในด้านต่างๆ

8. การเติบโตของเศรษฐกิจจีน

การเติบโตของเศรษฐกิจจีนอย่างรวดเร็วทำให้เกิดกลุ่มชนชั้นรายได้สูง และมีกำลังใช้จ่ายมากขึ้น ในช่วงสิบปีก่อนหน้านี้

ความสำเร็จของกาสิโนสิงคโปร์

อุตสาหกรรมกาสิโนของสิงคโปร์ประสบความสำเร็จได้ เพราะมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัยดังนี้

1. มีการกำกับดูแลที่เข้มงวดและเข้มแข็ง

รัฐบาลของสิงคโปร์ได้บังคับใช้กฎระเบียบอย่างเข้มงวดเพื่อสร้างความมั่นใจว่าอุตสาหกรรมได้รับการควบคุมอย่างดี รวมถึงเงื่อนไขการขอใบอนุญาตที่มีความเข้มงวด มีมาตรการต่อต้านการฟอกเงินที่เคร่งครัด และให้ความสำคัญกับการสร้างสมดุลระหว่างการดึงดูดการท่องเที่ยวและการพนัน

2. มีแนวคิดรีสอร์ทแบบบูรณาการ

สิงคโปร์ได้นำแนวคิดรีสอร์ทแบบบูรณาการมาใช้กับการพัฒนาสถานบันเทิงแบบครบวงจรขนาดใหญ่ ซึ่งเห็นได้จาก Marina Bay Sands และ Resorts World Sentosa ที่นอกจากมีกาสิโนแล้ว ยังมีโรงแรม สถานบันเทิง ห้างสรรพสินค้า ร้านอาหาร และแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ ในพื้นที่ใกล้เคียง จึงสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้หลากหลายกลุ่ม

3. มีโครงสร้างพื้นฐานการท่องเที่ยวที่แข็งแกร่ง

สิงคโปร์ได้พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการท่องเที่ยวอย่างแข็งแกร่ง จึงได้เป็นจุดหมายปลายทางที่น่าสนใจสำหรับนักท่องเที่ยวทั่วโลก โดยมีกาสิโนช่วยดึงดูดผู้คน และยังได้ประโยชน์จากตำแหน่งของประเทศที่เป็นศูนย์กลางการเดินทางระดับโลกด้วย

4. มุ่งเน้นตลาดที่มีความมั่งคั่ง

กาสิโนในสิงคโปร์มุ่งดึงดูดกลุ่มคนที่มีความมั่งคั่งระดับสูง โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่ร่ำรวยจากจีนและประเทศอื่น ๆ ในเอเชีย ขณะเดียวกันรัฐบาลก็ได้จำกัดการเข้าถึงการพนันของคนในท้องถิ่นด้วยการเก็บค่าธรรมเนียมสูง และให้กาสิโนมุ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างชาติมากกว่า

5. กลยุทธ์ของรัฐบาล

รัฐบาลสิงคโปร์สนับสนุนอุตสาหกรรมกาสิโนด้วยการวางแผนอย่างรอบคอบ โดยมุ่งเป้าไปที่การสร้างผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ พร้อมลดความเสี่ยงทางสังคม ออกใบอนุญาตจัดตั้งกาสิโนจำกัด (อนุญาตเพียงสองใบ) และควบคุมการเติบโตของอุตสาหกรรม

การประสบความสำเร็จของอุตสาหกรรมกาสิโนสิงค์โปร์ ได้สร้างรายได้จำนวนมากจากการเก็บภาษีและช่วยสร้างงาน ซึ่งมีส่วนช่วยให้สิงคโปร์มีความมั่นคงทางเศรษฐกิจ และสามารถสนับสนุนโครงการสาธารณะต่างๆ ได้

จากข้อมูลดังกล่าว  สามารถสรุปได้ว่า กาสิโนในมาเก๊าและสิงคโปร์มีปัจจัยหนุนความสำเร็จที่คล้ายกันคือ การบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดและการส่งเสริมอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและอุตสาหกรรมอื่นๆ ให้เติบโตคู่ไปกับอุตสาหกรรมกาสิโน เพื่อยกระดับสังคม ซึ่งจะนำไปสู่การลดปัญหาในสังคมได้ และถ้าประเทศไทยจะสนับสนุนอุตสาหกรรมกาสิโน สามารถเรียนรู้และถอดบทเรียนได้จากสิงคโปร์ ที่เน้นการสร้างสถานบันเทิงแบบครบวงจร มากกว่าการให้ความสำคัญกับกาสิโนอย่างเดียว

แต่หากถามว่าอุตสาหกรรมเอนเทอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ไทยจะสามารถเติบโตแซงหน้าสิงคโปร์หรือมาเก๊าได้จริงหรือไม่นั้น ตอนนี้คงยังไม่สามารถตอบได้ แต่ต้องจับตาดูกันต่อไปว่า ร่าง พ.ร.บ. สถานบันเทิงครบวงจรของไทยจะมีบทสรุปอย่างไร

รัฐบาลไทยจะสามารถวางรากฐานการควบคุมอุตสาหกรรมกาสิโนที่มาพร้อมกับสถานบันเทิง และที่พักผ่อนหย่อนใจได้อย่างไร และมั่นใจหรือไม่ว่า อุตสาหกรรมที่เรากำลังก้าวเข้าไปนั้น จะไม่ส่งผลกระทบเชิงลบต่อสังคมไทย

การควบคุมและปราบปรามการทุจริตในอุตสาหกรรมเหล่านี้จะมีประสิทธิภาพหรือไม่ และอุตสาหกรรมนี้จะให้ผลประโยชน์ต่อประเทศชาติและเศรษฐกิจได้มากเพียงใด คงได้แต่ขอฝากรัฐบาลพิจารณาอย่างรอบคอบ และเห็นแก่ผลประโยชน์ของประชาชนและประเทศเป็นสำคัญ