จุดเริ่มค่าโง่คลองด่าน

คำสั่ง กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) ที่ 115-116-117/2559
ลงวันที่ 11 พ.ค.2559 เรื่องให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน กรณี 1.อ้างนิติกรรมเป็นโมฆะ คพ.ต้องชำระเงินตามสัญญา 2,840,228,600 บาท และ 24,470,454 เหรียญสหรัฐ 2.อ้างนิติกรรมเป็นโมฆะ สัญญายุติ รัฐไม่ได้ใช้ประโยชน์โครงการ 15,089,289,431 บาท กับ 121,343,887 ดอลลาร์
คำสั่งคพ.ทั้ง 3 ฉบับ ระบุผู้ต้องชดใช้ค่าสินไหม 3 กลุ่ม
กลุ่มแรกการเมือง คือ อดีตรมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ประพัฒน์ ปัญญาชาติรักษ์ มีส่วนทำให้เกิดความเสียหาย เพราะสั่งตั้งกรรมการตรวจสอบและเสนอแนะบริหารสัญญา ที่ 9/2546 โดยไม่มีผู้แทนกรมควบคุมมลพิษ ผู้รับผิดชอบโครงการร่วมด้วย จึงขาดความรอบคอบระมัดระวัง
นายประพัฒน์ เห็นชอบว่า นิติกรรมเป็นโมฆะ ทั้งที่โครงการมูลค่า 22,949,984,020 และขณะนั้นก่อสร้างไปแล้ว 98% เบิกจ่ายเงินไปแล้ว 17,045,889,431 บาท กับ 121,343,887 ดอลลาร์ คิดเป็น 90%
ประพัฒน์ รีบเร่งแต่งตั้ง อภิชัย ชวเจริญพันธ์ มารักษาการอธิบดี คพ. วันที่ 26 ก.พ.2546 เพื่อมายกเลิกสัญญาตามคำสั่งของตนเอง ไม่เสนอต่อคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ และคณะรัฐมนตรีพิจารณาก่อน
คพ.ต้องจ่ายเงินชดใช้ค่าจ้าง ค่าเสียหาย ตามคำพิพากษาศาลปกครองสูงสุด โดยที่ไม่สามารถใช้โรงบำบัดน้ำเสีย จากค่าจ้างที่คพ.จ่ายไปแล้วตามสัญญา จึงเป็นการกระทำโดยปราศจากความระมัดระวัง พฤติกรรม ประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ต้องรับผิดค่าสินไหมทดแทน 30% ต้องชดใช้เงิน 852,068,580 บาท และ 7,341,136 เหรียญ กับความเสียหาย ทำให้การก่อสร้างตามสัญญายุติลง รัฐไม่ได้ใช้ประโยชน์โครงการฯ ต้องชดใช้ 4,526,786,829 บาท และ 36,403,166 ดอลลาร์
กลุ่มที่สอง คณะกรรมการตรวจสอบและเสนอแนะการบริหารสัญญาโครงการจัดการน้ำเสียเขตควบคุมมลพิษ ประกอบด้วย
1. นายสุรเชษฐ์ ดวงสอดศรี หรือ สิริภพ ดวงสอดศรี
2. นายธาริต เพ็งดิษฐ์
3. นายยงยุทธ ศรีสัตยาชน
4. นายเสมอ ลิ้มชูวงศ์
5. นายมนู ทองศรี หรือ นายธิติ กนกทวีฐากร
ทั้งหมด กล่าวอ้างนิติกรรมเป็นโมฆะ โดยมิได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงอย่างรอบคอบจากผู้เกี่ยวข้อง ไม่ตรวจสอบสัญญาอย่างรอบคอบ โดยเฉพาะเงื่อนไขจะเสนอยกเลิกเพิกถอนข้อเสนอกลางคันไม่ได้
กรรมการต้องรับผิด 20% ของความเสียหาย โดยรับผิดคนละส่วนเท่า ๆ กัน เป็นเงินคนละ 113,609,144 บาท และ 978,818 ดอลลาร์
ส่วนที่ 2 ความเสียหาย รัฐไม่ได้ใช้ประโยชน์โครงการฯ กก.ต้องชดใช้คนละ 603,571,577 บาท และ 4,853,755 ดอลลาร์
กลุ่มสุดท้าย ข้าราชการประจำ อภิชัย ชวเจริญพันธ์ รักษาราชการแทนอธิบดีกรมควบคุมมลพิษ อ้างสัญญาเป็นโมฆะ เป็นการใช้สิทธิไม่สุจริต
อภิชัย ต้องรับผิดค่าสินไหมทดแทนแก่ทางราชการ 50% คือ 1.ความเสียหายต้องชดใช้ค่าจ้างตามสัญญาตามคำพิพากษาศาลปกครอง เป็นเงิน 1,420,114,300 บาท และ 12,235,227 ดอลลาร์ 2.คพ.ไม่สามารถใช้ประโยชน์จากโครงการได้ 7,544,644,715 บาท และ 60,671,943 ดอลลาร์
คพ.ให้ทั้ง 3 กลุ่ม จ่ายเงินคืนแก่รัฐ ภายในเวลา 30 วัน นับตั้งแต่วันที่ได้รับแจ้งคำสั่ง หากพ้นกำหนด คพ.จะบังคับทางปกครอง แต่สามารถอุทธรณ์คำสั่งได้ภายใน 15 วัน และฟ้องศาลปกครอง ภายใน 90 วัน
คำสั่ง คพ.ที่ 115-116-117/2559 แสดงให้เห็นว่า ค่าโง่คลองด่านเกิดในยุค ประพัฒน์ ที่สั่งให้ยกเลิกโครงการฯ ทั้งที่สร้างไปแล้วกว่า 98% เบิกจ่ายเงินไปแล้วกว่า 90% เอกชนกิจการร่วมค้าจึงฟ้องร้องรัฐบาล
หลักฐานใหม่ชิ้นนี้น่าจะเปลี่ยนแปลงข้อมูลประวัติศาสตร์ค่าโง่คลองด่านได้