อันดามันและนิโคบาร์ วันนี้

ในเชิงภูมิศาสตร์ แต่ว่าห่างก็คือยากที่คนไทยจะได้ไปเยือน เว้นแต่ทหารเรือกับทหารอากาศที่มีความสัมพันธ์อย่างมากกว่ากองทัพอินเดียเท่านั้น แม้ว่าสถานการณ์ของเกาะตอนนี้จะมีอะไรมากเท่าที่ควรและออกจะล้าหลังเมื่อเทียบกับเกาะแก่งที่อื่นของเอเชีย แต่อันดามันก็มีศักยภาพในเชิงของการเชื่อมโยงของภูมิภาค ขณะที่นิโคบาร์ยังเป็นแหล่งอนุรักษ์ธรรมชาติที่เข้มข้น

ผมได้เดินทางกับคณะนักศึกษาวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักรอินเดียไปชมหน่วยทหารสุดขอบฟ้าตะวันออกของอินเดียที่นคร Port Blair เมืองหลวงได้มีโอกาสเข้ารับฟังการบรรยายของท่านผู้ว่าราชการจังหวัดและเยี่ยมชมหน่วยบัญชาการทหารภาคพื้นอันดามันซึ่งเป็นหน่วยบัญชาการเดียวที่เป็นแบบผสมเหล่าสามเหล่าทัพได้ดำน้ำดูปะการังที่ยังสมบูรณ์อยู่มากที่จุด North Point ใกล้กับ Ross Island และได้บินไปเยี่ยมฐานทัพอากาศ Carnic บนเกาะนิโคบาร์ซึ่งไม่มีเครือข่ายมือถือและห้ามเด็ดขาดคนทั่วไปจะเข้าออกเกาะนี้ ปีที่แล้วนี้เองที่ยูเนสโกให้นิโคบาร์เป็นมรดกโลกด้านระบบนิเวศวิทยา

หมู่เกาะที่มีจำนวนเกาะย่อย 552 แต่มีประชากรอาศัยอยู่เพียง 23 เกาะ และไกลจากแผ่นดินใหญ่ชมพูทวีปถึง 1400 กม. แต่ใกล้กับไทยแค่ 400 กม.ก็ถึงนี้ เคยเป็นของจักรวรรดินิยมอังกฤษครอบครองมาก่อน ไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับโบราณกาลอินเดีย เว้นแต่ชาวแขกจะคิดกันได้ว่าเกาะอันดามันนั้นมาจากชื่อของหนุมานชาญสมร พระรามเคยดำริจะใช้เกาะนี้เป็นฐานไปตีกรุงลงกา บ้างก็พยายามโยงให้เกี่ยวกับแคว้น Chola และพวก Maratha บ้างว่าเกาะนี้เป็นเส้นทางแวะพักการค้าระหว่างยุโรป อินเดียและเอเชียตะวันออกมานานสองพันปีแล้ว ข้อเท็จจริงคือชาวเกาะก็ยังอยู่กันหลากหลายสายพันธุ์ต่างจากในอินเดีย จนกระทั่งยุคจักรวรรดินิยมจึงมีคนแขกคนพม่าย้ายถิ่นเข้ามาตั้งอยู่อาศัยมากขึ้น สมัยสงครามโลกญี่ปุ่นยึดที่นี่เป็นจุดยุทธศาสตร์อยู่สามปี พอแพ้สงครามอังกฤษกลับมาครอบครองต่อ ตอนให้เอกราชแก่อินเดียในปี 2490 อังกฤษก็ยังดึงเกาะนี้เอาไว้ไม่ปล่อยจนถึงปี 2499

ที่เป็นเช่นนี้เพราะอินเดียกดดันมาก ขณะที่พม่าไม่ว่างมาสนใจ และอังกฤษก็ให้เอกราชเดี่ยวๆ แก่อันดามันไม่ได้เพราะชาวเกาะไม่สามารถอยู่ได้ด้วยตัวเอง ทุกวันนี้แทบทุกอย่างต้องนำเข้าไกลโพ้นจาก Chennai หรือ Kolkata เรียกว่าเศรษฐกิจต้องพึ่งพาแผ่นดินใหญ่ตลอด มากกว่าที่จะติดต่อค้าขายกับเพื่อนบ้านใกล้กว่าอย่าง Aceh หรือภูเก็ต บนเกาะเองสิ่งที่จะพอขายได้คือการท่องเที่ยวแหล่งดำน้ำ อุตสาหกรรมมะพร้าวซึ่งทำกันอย่างเป็นล่ำเป็นสันมาตั้งแต่ยุคอังกฤษ การประมงและหัตถกรรมจากไม้และของทะเล

ไม่เพียงแต่สภาพแวดล้อมที่เป็นอุปสรรคอย่างเช่น ความห่างไกลและพื้นที่เป็นทางสูงต่ำคดเคี้ยวทั่วไป ทำให้ยากต่อการวางระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานที่ดีแล้ว อินเดียยังต้องการให้อันดามันเป็นด้านหน้าป้องกันทางลึกจากภัยคุกคามที่อาจจะมีมาทางตะวันออก นั่นหมายความว่าอะไรหลายอย่างเข้มงวดมาก ยิ่งมีปัญหาด้านการลอบทำลายนิเวศวิทยาสูง เช่นลักลอบขโมยพันธุ์พืชพันธุ์สัตว์ และชาวเกาะบางเผ่าเช่น Jerawaยังต่อต้านการยึดครองอยู่ ทำให้ยิ่งมีการเข้มงวดทั้งการผ่านเข้าออกพื้นที่และการพัฒนาความสัมพันธ์กับต่างชาติในเชิงโครงสร้าง เช่น จะทำสิ่งใหม่ในเชิงยุทธศาสตร์ต้องถามไปทางรัฐบาลที่เดลีก่อน สิ่งที่เกิดขึ้นคือความล่าช้าและไม่เจริญเท่าที่ควรทั้งที่มีศักยภาพไม่น้อยโดยเฉพาะในด้านการท่องเที่ยว ที่อาจจะเป็นฮาวายของเอเชียใต้ได้ในอนาคต

แม้ว่าอันดามันและนิโคบาร์ จะใกล้กับไทยเต็มทีเพียงแค่ 25 นาทีบินจากภูเก็ต จนมีการอ้างตลกๆ ว่าถ้าวันท้องฟ้าแจ่มใสมองออกไปจากภูเก็ตจะเห็นเกาะนี้นั้น แทบจะไม่มีความสัมพันธ์กันเลย ช่างน่าเสียดายยิ่งนัก ภูเก็ตเคยเป็นเมืองพี่เมืองน้องกับปอร์ตแบลร์แต่แทบไม่ค้าขายต่อกันจนถึงขั้นขู่ยกเลิกสถานะ ไม่มีเที่ยวบินบินตรงถึงกัน นักท่องเที่ยวจากไทยมายากต้องบินข้ามหัวไปลงเชนไนก่อน การบินไทยไม่กล้าเปิดการบินตรงเพราะคนอันดามันไม่มีตังค์บินมาเที่ยวภูเก็ต หากเปิดแล้วมีสิทธิตีเครื่องเปล่ากลับ สินค้าอุปโภคและบริโภคของอันดามันก็เอามาจากเชนไนเป็นหลัก ไม่ค่อยเอามาจากไทย นักท่องเที่ยวไทยใฝ่ฝันจะไปดำน้ำที่ปอร์ตแบลร์เยอะ แต่ไม่มีโอกาสได้ไปเพราะขั้นตอนขออนุญาตยุ่งยาก แต่กลับมีประมงไทยลักลอบขนปะการังอันดามันไปขาย ความสัมพันธ์ที่แนบแน่นที่สุดน่าจะมาจากภาคนาวีที่มีการเยี่ยมเยือนระหว่างทหารเรือไทยกับอินเดียบ่อยครั้ง มีการฝึกทางเรือร่วมกัน และการลาดตระเวนร่วมกันนั้นมีส่วนทำให้การลักลอบผิดกฎหมายลดลงจนเป็นที่น่าพอใจ

แม้ว่าจะยังมีอุปสรรคอยู่มาก แต่ก็หวังว่ารัฐบาลอินเดียจะผลักดันนโยบาย Look East ของอินเดียให้เป็นจริงทางปฏิบัติ เปิดช่องรัฐบาลท้องถิ่นอำนวยความสะดวกการค้าการลงทุนจากไทยมากกว่านี้ ขณะที่ไทยเองควรรีบจับจองที่ทางก่อนตลาดจะเต็ม เพราะโลกสมัยใหม่ไม่มีจุดไหนโดดเดี่ยวได้นาน