ทหารใช้กฎอัยการศึก จับ"เด็ก-เยาวชน"ได้หรือไม่

และที่พัทยา จ.ชลบุรี โดยทั้งสองแห่งนั้นมี "เยาวชน" อายุต่ำกว่า 18 ปี ถูกควบคุมได้เป็นจำนวนมาก ซึ่งเชื่อว่าหลังจากนี้ จะมีปฏิบัติการลักษณะนี้เกิดขึ้นตามมาในอีกหลายพื้นที่

+++นโยบายปราบเด็กแว้นนั้น ด้านหนึ่งเป็นการสนองนโยบายรัฐบาล ด้วยการ "ปราบปราม" เพื่อแสดงให้เห็นว่า "เอาจริง" ในการดูแลทุกข์สุขให้กับชาวบ้านที่ได้รับความเดือดร้อนจากกลุ่มแก๊งซิ่งป่วนเมือง แต่อีกด้านหนึ่งก็อดเป็นห่วง "เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติ" ไม่ได้ เนื่องจากที่ผ่านมา มีหลายเหตุการณ์ที่เจ้าหน้าที่ทำ "เกินกว่าเหตุ" สร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินทั้งกับตัวเจ้าหน้าที่เองและกลุ่มผู้ต้องหา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเด็กและเยาวชน

+++ยิ่งในช่วง "ไม่ปกติ" แบบนี้ก็ยิ่งน่าเป็นห่วงว่าจะมีการสนองนโยบายชนิด "ไม่ลืมหูลืมตา" โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ "ทหารผู้ปฏิบัติ" เห็นออกปฏิบัติการร่วมกับตำรวจปราบปรามเด็กแว้นแล้ว ต้องระมัดระวังและคำนึงถึงอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายด้วย ไม่ใช่จะยึดแต่ "กฎอัยการศึก" เป็นสรณะ

+++นายสุภัทร อยู่ถนอม อธิบดีผู้พิพากษาศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ออกสารอธิบดีฯ ฉบับที่ 46 ลงวันที่ 11 ก.ย.2557 ถึง ท่านผู้พิพากษา ท่านผู้พิพากษาสมทบ และบุคลากรของศาลเยาวชนและครอบครัวทั่วราชอาณาจักร ระบุว่า ตามที่กองทัพบกได้ออกประกาศกองทัพบกฉบับที่ 1/2557 เรื่อง ประกาศใช้ พ.ร.บ.กฎอัยการศึกทั่วราชอาณาจักร ตั้งแต่วันที่ 20 พ.ค.2557 ทำให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารมีอำนาจเต็มที่จะตรวจค้นได้ตาม พ.ร.บ.กฎอัยการศึก มาตรา 8 โดยไม่ต้องมีหมายค้นนั้น

+++ศาลเยาวชนและครอบครัวกลางขอเรียนชี้แจงว่า อำนาจการตรวจค้นของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารโดยไม่มีหมายค้นตาม พ.ร.บ.กฎอัยการศึก มาตรา 8 เป็นอำนาจพิเศษไม่อยู่ภายใต้บังคับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

+++อย่างไรก็ตาม พ.ร.บ.กฎอัยการศึก ไม่ได้ให้อำนาจเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารจับกุมเด็กหรือเยาวชนได้ ต้องปฏิบัติตาม พ.ร.บ.ศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2553 มาตรา 66 คือ "ห้ามมิให้จับกุมเด็กซึ่งต้องหาว่ากระทำความผิดเว้นแต่เด็กนั้นได้กระทำผิดซึ่งหน้า หรือมีหมายจับหรือคำสั่งของศาล"

+++ ส่วนการจับกุมเยาวชนซึ่งต้องหาว่ากระทำผิดต้องยึดถือตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 78 คือ พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจจะจับเยาวชนโดยไม่มีหมายจับหรือคำสั่งของศาลไม่ได้ เว้นแต่

+++ 1.เยาวชนนั้นได้กระทำความผิดซึ่งหน้า 2.เมื่อพบเยาวชนโดยมีพฤติการณ์อันควรสงสัยว่าน่าจะก่อเหตุร้ายให้เกิดภยันตรายแก่บุคคลหรือทรัพย์สินของผู้อื่น โดยมีเครื่องมือ อาวุธ หรือวัตถุอย่างอื่นอันสามารถอาจใช้ในการกระทำความผิด

+++ 3.เมื่อมีเหตุที่จะออกหมายจับเยาวชนตามมาตรา 66(2) ได้ แต่มีความจำเป็นเร่งด่วนที่ไม่อาจขอให้ศาลออกหมายจับได้ และ 4.เป็นการจับเยาวชนที่เป็นผู้ต้องหาหรือจำเลยที่หนีหรือจะหลบหนีในระหว่างถูกปล่อยตัวชั่วคราว

+++ ดังนั้น เมื่อเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารตรวจค้นสถานที่ใด หากจะจับกุมเด็กหรือเยาวชนต้องปฏิบัติตาม พ.ร.บ.ศาลเยาวชนและครอบครัวฯ มาตรา 66 มิฉะนั้นจะเป็นการจับโดยมิชอบ จึงเรียนมาเพื่อทราบและถือเป็นแนวปฏิบัติร่วมกันต่อไป