วันจันทร์สีเขียว

และ Change Fusion จัดงานสัมมนาเกี่ยวกับกิจการเพื่อสังคม โดยเชิญวิทยากรมาจากหลายประเทศ

เพื่อมาให้ความรู้ว่ากิจการเพื่อสังคมคืออะไร มีประโยชน์อย่างไร เรามีวิธีการที่สามารถสนับสนุนกิจการเหล่านี้ได้อย่างไร พร้อมทั้งเชิญผู้ประกอบกิจการเพื่อสังคมและผู้ลงทุนในกิจการเพื่อสังคมทั้งในประเทศไทยและจากต่างประเทศ มาเล่าให้ฟังถึงประสบการณ์และการทำงานของพวกเขา

ดิฉันได้มีโอกาสรับฟังคุณฟรานซิส ไง (Francis Ngai) ผู้ก่อตั้งและประธานเจ้าหน้าที่บริหาร Social Ventures Hong Kong จากฮ่องกง เล่าถึงกิจการเพื่อสังคมที่องค์กรของเขาลงทุนอยู่ หลายกิจการ โดยทุกกิจการมุ่งไปสู่ การเป็น ฮ่องกงที่ดีขึ้น

ฮ่องกงเป็นตัวอย่างของประเทศที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็ว เนื่องจากมีโครงสร้างพื้นฐานที่อังกฤษได้วางเอาไว้หลายด้าน และด้วยความเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจแบบเปิด การพัฒนาด้านต่างๆ จึงเป็นไปอย่างก้าวกระโดด

แต่ในขณะเดียวกัน การพัฒนาและการเปิดเศรษฐกิจก็ก่อให้เกิดช่องว่างอย่างมากมาย ทั้งด้านเศรษฐกิจและสังคม ความแตกต่างระหว่างคน มี กับ ไม่มี ในสิ่งต่างๆ นั้นดูจะรุนแรงกว่าประเทศใดๆ

สาเหตุที่ดูจะแตกต่างกันมากและรุนแรง เนื่องจากพื้นที่มีอยู่จำกัด คนรวยและคนจนอาจจะอยู่ในพื้นที่ไม่ห่างจากกันมากนัก แต่มีความเป็นอยู่ต่างกันลิบลับ และเมื่อโอกาสเปิดกว้าง คนที่มีโอกาสดี จึงสามารถผลักดันตัวเองให้ก้าวไปอยู่ในระดับแนวหน้าของโลกได้ไม่ยาก ในขณะที่คนขาดโอกาสก็ลำบากขึ้นเพราะค่าครองชีพปรับสูงขึ้นตามสากล

คุณฟรานซิส ได้แสดงภาพความเป็นอยู่ของคนทั่วไปที่ต้องทำมาหากินว่า ต้องอยู่กันอย่างแออัดเพียงใด ข้อนี้ดิฉันตระหนักดี เพราะได้เคยเขียนในคอลัมน์นี้แล้วว่า ความสามารถในการซื้อที่อยู่อาศัยของคนธรรมดาๆ ในฮ่องกง อยู่ในระดับต่ำที่สุดในโลก เนื่องจากราคาที่อยู่อาศัยพุ่งขึ้นไปสูงมากๆ คนธรรมดาทั่วไป แทบจะไม่มีโอกาสในการเป็นเจ้าของที่อยู่อาศัยเลย

แต่การรับรู้นั้นก็ยังไม่เท่าภาพที่เห็น คนฮ่องกงอาศัยอยู่ร่วมกันหลายครอบครัวในห้องพักที่มีเตียงสูงถึง 4 ชั้น และความหมายของ บ้าน ก็คือเตียงที่อยู่นั้นเอง นอกเหนือจากการใช้เตียงเป็นที่พักผ่อนนอนหลับแล้ว ชาวฮ่องกงยังต้องใช้เตียงเป็นที่อ่านหนังสือ สอนการบ้านลูก และรับประทานอาหาร

ในขณะเดียวกัน ฮ่องกงมีการบริโภคอาหารกันมากที่สุด ไม่ว่าอาหารดีๆ จากมุมไหนของโลก ก็สามารถหาชิมได้ในฮ่องกง หากมีเงินซื้อหา และการบริโภคนั้นก็เกินเลยไปถึงการมีอาหารเหลือทิ้งวันละมากมายก่ายกอง ต้องเอาไปทิ้งเป็นขยะถมทะเล

คุณฟรานซิส และเพื่อนๆ จึงมาคิดกันว่า จะดีกว่าไหมหากจะสามารถหาที่อยู่อาศัยราคาไม่แพงให้กับผู้มีรายได้น้อย เขาหาตึกเก่าๆ ที่มีคนทิ้งร้างไว้ ขอเช่าในราคากันเอง เนื่องจากเจ้าของบางคนก็ใจบุญอยู่แล้ว นำมาปรับปรุง และให้เช่าต่อกับผู้ด้อยโอกาส องค์กรของเขาเป็นผู้รับผิดชอบจ่ายค่าเช่าแก่เจ้าของอาคาร หากเก็บค่าเช่าจากผู้เช่าตัวจริงได้ เขาก็มีเงินไปจ่ายให้กับเจ้าของ แต่หากเก็บไม่ได้ เขาก็จะนำเงินขององค์กรมาชำระค่าเช่าให้แทน

เขาจัดให้ครอบครัว single mom (หมายถึงหญิงหม้ายที่มีลูกต้องดูแล) มาอยู่ด้วยกัน หน่วยหนึ่งอยู่กันหลายครอบครัว เท่าที่เห็นจากภาพ น่าจะประมาณ 3-4 ครอบครัว คุณแม่ก็เรียนรู้ที่จะผลัดเวรกันทำงานบ้าน ดูแลเด็กๆ และเด็กๆ ก็เรียนรู้ที่จะแบ่งปันของเล่นกัน แทนที่แต่ละครอบครัวจะต้องแยกไปอยู่ตามลำพังแม่ลูกอย่างโดดเดี่ยว มีปัญหาเรื่องคนดูแลเด็กในยามที่แม่ออกไปทำงาน และเกิดความว้าเหว่ รวมถึงการที่เด็กไม่ได้เรียนรู้การอยู่ในสังคมร่วมกับผู้อื่น

โครงการหนึ่งที่ดิฉันคิดว่าประเทศไทยน่าจะทำได้ไม่ยาก คือ โครงการ วันจันทร์สีเขียว (Green Monday) เป็นการรณรงค์ให้คนงดบริโภคเนื้อสัตว์ในวันจันทร์ ถามว่าทำไมเป็นวันจันทร์ ในเว็บไซต์ตอบเอาไว้ว่า เพราะเป็นวันเริ่มต้นสัปดาห์ เราจะไม่ลืมที่จะปฏิบัติ

การงดบริโภคเนื้อสัตว์ดีอย่างไร ข้อมูลบอกว่า การปลูกพืชหรือธัญพืช 1 กิโลกรัม ใช้น้ำเพียง 1 ใน 10 ของน้ำที่ใช้เพื่อผลิตเนื้อวัว 1 กิโลกรัม หรือการปลูกพืช 1 เฮกเตอร์ จะสามารถเลี้ยงคนได้ 30 คน ในขณะที่หากใช้พื้นที่ 1 เฮกเตอร์นั้นในการเลี้ยงสัตว์เพื่อเป็นอาหาร จะนำมาผลิตเป็นอาหารให้คนบริโภคได้เพียง 5-10 คนเท่านั้น

เขาคำนวณไว้ด้วยว่า หากทุกคนในฮ่องกงหยุดบริโภคเนื้อสัตว์ 1 วันต่อสัปดาห์ จะช่วยลดคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่ากับนำรถยนต์ 86,000 คันออกไปจากท้องถนน หรือเทียบเท่าการลดปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 213 กิโลกรัม ซึ่งเทียบเท่ากับปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ที่ต้นไม้สูง 5 เมตร จำนวน 9 ต้น ดูดซับเข้าไปในช่วงระยะเวลา 1 ปี

การลดการปลดปล่อยคาร์บอน จึงเป็นการลดการทำลาย / ทำร้ายสิ่งแวดล้อม มีผู้คนเห็นคล้อยตามโครงการของเขาจำนวนมาก และได้ให้คำมั่นว่าจะงดเว้นไม่รับประทานเนื้อสัตว์ทุกประเภททุกๆ วันจันทร์ จึงเป็นที่มาของ โครงการวันจันทร์สีเขียว หรือ Green Monday

เขารณรงค์ผ่านร้านอาหารจำนวนมาก และขอความร่วมมือในการเสิร์ฟเมนูปราศจากเนื้อในวันจันทร์ รวมถึงร้านอาหารในท่าอากาศยานนานาชาติเช็กแลปก๊อกของฮ่องกงอีก 57 ร้าน ที่รับเป็นแนวร่วม วันจันทร์สีเขียว

เป็นวันที่ทุกคนสามารถสร้างสรรค์เมนูมังสะวิรัติแปลกๆ ใหม่ๆ ได้อย่างเต็มที่ ในขณะเดียวกันก็ได้ดูแลสิ่งแวดล้อมให้ดีขึ้นด้วยการลดการสร้างมลภาวะจากก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และที่สำคัญเหนือกว่าอื่นใด คือ การได้ดูแลสุขภาพของตนเองค่ะ ผู้เข้าร่วมโครงการนี้ ส่วนใหญ่จะมีสุขภาพดีขึ้น

ถ้าท่านสนใจรับประทานอาหารมังสะวิรัต เพื่อช่วยลดโลกร้อนและเพื่อสุขภาพของท่าน สามารถค้นหาชื่อร้านได้โดยใช้ เสิร์ชเอนจินทั่วไปค่ะ ในเมืองไทยมีจำนวนร้านไม่น้อยเลยทีเดียว

คุณฟรานซิสบอกดิฉันว่า ยินดีอย่างยิ่งที่จะให้คำแนะนำ หากประเทศไทยคิดจะมีโครงการในทำนองนี้ด้วย