เจ้าจะเอาแต่สุข สนุกไฉน
“เรามองเห็นความทุกข์ทรมานแสนสาหัสของคนมากมาย ขอให้ร่วมกันรวบรวมความเก่งกล้า ความเข้มแข็ง เพื่อเผยแผ่สันติภาพ
และสร้างสรรค์โลกที่ปราศจากอาวุธนิวเคลียร์” ประธานาธิบดีสหรัฐ บารัค โอบามา27 พฤษภาคม 2559 ขณะเยี่ยมคารวะอนุสรณ์สถานฮิโรชิมา รำลึกถึง 6 สิงหาคม 2488 เมื่อ เมืองฮิโรชิมา ญี่ปุ่น ถูกโจมตีด้วยระเบิดปรมาณูจากสหรัฐ เพื่อหยุดยั้งสงครามโลกครั้งที่สอง
ดร.อิริค ฟรอม์ม นักจิตวิเคราะห์โด่งดัง ผู้มีความเข้าใจในมนุษย์อย่างยากที่จะหาผู้เทียบเท่าในยุคนี้ และบวชเรียนในพระพุทธศาสนามาแล้ว ทำนายไว้ 58 ปีก่อนว่าวิถีชีวิตมนุษย์ส่วนใหญ่กำลังนำพามนุษย์สู่ความรุนแรงและการเสี่ยงต่อสงครามนิวเคลียร์ความเหลื่อมล้ำระหว่างคนมั่งมีกับคนยากจนที่ขยายตัวอย่างรวดเร็วและน่าวิตกยิ่งทั่วโลกคือมหันตภัยมืดที่กำลังบ่อนทำลายมนุษยชาติอยู่
ดร.ฟรอม์มอธิบายว่า มนุษย์มีวิถีชีวิตอยู่สองแนว ดังนี้
1) แนวจิตครอบครอง (จค.)วิถีจค.มุ่งครอบครองโดยใช้สิทธิ์ชอบ/มิชอบในการครอบครอง/กำจัดวัตถุสิ่งของ เงินทอง อำนาจ คู่สมรส บุตร ผู้ป่วย อวิญญูชน เอกสิทธิ์ ภาพลักษณ์ ความเก่งกล้า สุขภาพ ความงาม ศาสนา ปรัชญา อุดมการณ์การเมือง ทรัพยากรธรรมชาติ ฯลฯ รวมทั้งทำสงครามเพื่อประโยชน์ส่วนตัว
การแต่งงานของจค.หมายถึงการครอบครองชีวิตคู่สมรส เพื่อเป็นเจ้าของความรักจากคู่สมรส การหย่าขาดคือการใช้สิทธิ์กำจัดความรักนั้น แต่งงานแล้วหย่าจึงทำได้เหมือนเปลี่ยนชุดแต่งกาย มนุษย์คือสิ่งที่จค.มุ่งใช้สิทธิ์โดยชอบ/มิชอบเข้าครองเป็นทาสสมัยใหม่ แผ่นประกาศเกียรติคุณที่มีชื่อตนติดอยู่คือสิ่งที่จค.มุ่งใช้สิทธิ์โดยชอบ/มิชอบเข้าครองเป็นภาพลักษณ์สง่างามตน
จค.ถือว่ารูปพรรณสัณฐานตนมิใช่ตัวเองแต่ปัจจัยที่ตนมีอยู่ อาจมีได้ มีอำนาจบงการได้ตามใจชอบ หรือทำให้เป็นของตนได้อย่างถาวรคือตัวเอง ชีวิตที่ครอบครองและอยู่เหนือผู้อื่นวัตถุเงินทองอำนาจ คือชีวิตอยู่ดีมีสุขจริงๆแล้ว อภิมหาเศรษฐีหลายรายสารภาพไว้ว่า ชีวิตตนหาอยู่ดีมีสุขไม่
จค.เชื่อว่า ตนมิใช่มนุษย์ที่มาจากธรรมชาติดั้งเดิม แต่ประกอบด้วยปัจจัยจากภายนอกที่ตนถือครองอยู่ ซึ่งตนถือว่าเป็นหน้าตาของตน หายไปเมื่อใด ตนก็สิ้นสภาพเมื่อนั้น ตายทั้งเป็นทันที
2) แนวจิตเป็นอยู่ (จป.) วิถีจป.มุ่งเป็นอยู่ กับความอยู่ดีมีสุข โดยคิดพูดทำด้วยความรัก การเสียสละ การแบ่งปัน เสรีภาพ เอกเทศ สติสัมปชัญญะ และอยู่กับปัจจุบันกาล เพื่อเป็นหนึ่งเดียวกันกับโลก
จป.ไม่แบ่งเวลาออกเป็นอดีต ปัจจุบัน และอนาคตอย่างจค. มีแต่ปัจจุบันกาล ฝึกฝนรับรู้อยู่กับลมหายใจเข้า-ออก ไม่ซึมเศร้าอยู่กับอดีตหรือวิตกกังวลกับอนาคต เคลื่อนไหวคึกคักตลอดเวลา คำนึงในแต่ละวันว่ามีอะไรบ้างที่ยังต้องทำให้เรียบร้อย?หากมี ก็ลงมือทำทันที
ความรัก ของจป.ประกอบด้วยความรับผิดชอบ ความเอาใจใส่ ความรู้ และความนับถือผู้อื่นมิใช่ความใคร่ทางรูปธรรม
จป.ชุบชีวิตตนให้ใหม่อยู่เสมอ เจริญเติบโตตามธรรมชาติ เข้าหาโลก แบ่งปันความรักให้โลก ปลดปล่อยตนจากโซ่ตรวนของอัตตา ประสบการณ์ของจป.บรรยายเป็นถ้อยคำไม่ได้ แต่ประจักษ์ได้จากการลงมือทำอย่างเดียว
จป.เป็นผู้กำกับชีวิตตน ปัจจัยภายนอกไม่มีบทบาทใดๆต่อตน จึงมีเอกภาพระหว่างตน กิจกรรมตน และผลจากกิจกรรมตน ไม่อุดมด้วยข้อขัดแย้งระหว่างตน การครอบครอง และผลจากการครอบครองอย่างจค.
เมื่อสองคนที่มีจค.เข้มข้นพูดคุยกัน ต่างจะสอบวัดปัจจัยที่ต่างครองอยู่ อ้างอิงหลักปรัชญาวิทยาศาสตร์ในการโต้แย้งกันอย่างเผ็ดร้อน ต่างไม่ยอมพ่ายแพ้สูญเสียความเห็นตน ซึ่งถือเป็นทรัพย์สมบัติและหน้าตาตน มิฉะนั้น ตนจะยากจนลง เสื่อมเสียหน้าตาได้
เมื่อสองคนที่มีจป.พูดคุยกัน ต่างจะแลกเปลี่ยนความเห็นกันอย่างมีชีวิตชีวา กล้าปล่อยวางความเห็นตน โต้ตอบอย่างสร้างสรรค์ ไม่ยึดติด ไม่มีอัตตารบกวน ไม่โต้เถียง ไม่เป็นเจ้าของใคร ต่างมองเห็นความถูกต้องเป็นจริงจากการพูดคุยกันด้วยความเป็นหนึ่งเดียวกัน
จค.ถือว่า ตนสามารถซื้อหายึดครองความรักมาได้อย่างเช่น เสื้อผ้ารองเท้า ด้วยการแต่งงานซึ่งอำพรางความใคร่ที่ซ่อนเร้นอยู่ จริงๆแล้ว จค.แต่งงานเพื่อให้ตนมีความมั่นคงปลอดภัยจากการมีคู่สมรสเท่านั้น หากคู่สมรสล้มป่วยเป็นภาระขึ้นมา ความห่างเหินทอดทิ้งหย่าขาดจะตามมาโดยปริยาย
ส่วนจป.ถือว่าความรักคือกิจกรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงความเอาใจใส่ การทำความรู้จัก การตอบสนอง ความทรงตัว ความเพลิดเพลินอยู่กับผู้อื่น ต้นไม้ ภาพวาด หรือข้อคิดเห็นรักต้นไม้ก็ต้องรดน้ำพรวนดินสม่ำเสมอ คนปลูกและต้นไม้ก็จะได้รับประโยชน์ร่วมกัน
ภาวะผลิตผลชาติสูงคือบ่อเพาะเลี้ยงจค.ที่นิยมเดินตามก้นกัน เพราะกลัวตกรุ่น แต่ยอมทนแยกเขี้ยวเข่นฆ่าแย่งชิงปัจจัยต่างๆกัน ก่อให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางสังคมเศษฐกิจ อาชญากรรม และก่อการร้ายระดับชาติและโลก ทางออกได้แก่การปรับเปลี่ยนสังคมเศรษฐกิจการเมืองใหม่หมด โดยแต่งตั้งจป.ขึ้นเป็นสภาที่ปรึกษาแห่งชาติ เพื่อให้ไทยเป็นศาลาพักร้อนของโลกและความเจริญสุขแก่ลูกหลานไทยต่อไป.
-------------------
ธนรัตน์ ยงวานิชจิต
