สังคมต้องก้าวไปข้างหน้า

หรือการรักษาคุณธรรม จริยธรรมทางการเมือง หรือการรักษาหลักนิติธรรมทางการเมืองก็ต้องแล้วแต่มุมมองและความคิดเห็นทางการเมืองของใครหรือกลุ่มใด แต่ในมุมมองของสิทธิในการได้รับการเคารพและคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ทั้งในระดับปัจเจกและระดับสังคมทั่วไปจำเป็นจะต้องให้ได้รับรู้และเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางและรู้อนาคตของตนเองด้วย พูดง่ายๆ ว่าใครหรือกลุ่มใดจะสร้างวาทกรรมหรือปรากฏการณ์ใดในสถานที่หรือเวลาใดก็ตาม สังคมไทยต้องก้าวไปข้างหน้าไม่ใช่ถูกทำให้ถดถอย

ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่ได้รับการเคารพอย่างถูกมองเห็นว่าคนในสังคมมีความเป็นมนุษย์นั้นจะมีตัวชี้วัดอยู่ 5 ด้านเป็นอย่างน้อย ด้วยการตรวจสอบว่าในการดำเนินชีวิตประจำวันเขาเหล่านั้นได้รับสิทธิทางการเมือง สิทธิในความเป็นพลเมือง สิทธิในด้านเศรษฐกิจ สิทธิทางด้านสังคม และสิทธิในทางวัฒนธรรมหรือไม่ หากพบว่ามีการกระทำอันใดเกิดขึ้นและเป็นเหตุขัดขวางหรือมีอุปสรรคให้ใครหรือกลุ่มใดในสังคมขาดโอกาสหรือความเท่าเทียมในการเข้าถึงและได้รับสิทธิดังกล่าวได้ไม่ครบถ้วนหรือสมบูรณ์อย่างที่ควรจะได้ จะต้องถือว่าการกระทำดังกล่าวเป็นการละเมิดสิทธิของคนส่วนใหญ่ในสังคม

การกล่าวอ้างศีลธรรมและจริยธรรมทางการเมือง ความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง รวมทั้งหลักนิติธรรมและความชอบธรรมในบริบทต่างๆ เพื่อเป็นหลักอ้างอิงหรือแนวปฏิบัติในการขับเคลื่อนทางสังคมและการเมืองย่อมเป็นความถูกต้องทั้งในแง่หลักการและในทางปฏิบัติ แต่จำต้องคำนึงถึงผลกระทบต่อสังคมโดยรวมซึ่งจะต้องก้าวต่อไปตามหลักการของสัญญาประชาคมและหลักสิทธิมนุษยชนด้วยเสมอ

ในแง่ของสิทธิความเป็นพลเมืองที่ต้องย้ำเน้นให้เห็นความสำคัญของสิทธิในความเป็นส่วนตัว สิทธิในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออกทางการเมือง และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสิทธิในการความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของแต่ละบุคคลจะต้องได้รับการเหลียวแลและคุ้มครองอย่างเคร่งครัดและเท่าเทียม เพราะความเป็นพลเมืองจะเป็นสิ่งยืนยันความเป็นนิติรัฐ ซึ่งแม้จะเกิดปรากฏการณ์ทางการเมืองแต่ต้องยึดมั่นในหลักการและในชีวิตประจำวันว่าคนในสังคมต้องได้รับความเคารพอย่างเท่าเทียมกัน ไม่ถูกแบ่งแยกเพราะไม่ใช่พวก

การแข่งขันด้านเศรษฐกิจอย่างเสรีและไม่มีอุปสรรคขัดขวางโดยไม่จำเป็นก็ถือเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของทุกคนในสังคมเช่นกัน และโดยที่สังคมประชาธิปไตยแบบทุนนิยมจะต้องส่งเสริมและสนับสนุนให้ทุกคนและทุกกลุ่มได้แสดงศักยภาพในการแข่งขันทางการค้าในทุกระดับ ซึ่งย่อมทราบกันดีว่าเป็นการแข่งขันกันในทุกวินาทีและทุกสถานที่ หากมีการกระทำใด ๆ ที่ถือได้ว่าเป็นการหน่วงรั้งให้ระบบหรือโครงสร้างทางเศรษฐกิจของสังคมไทยจะต้องหยุดชะงัก ก็ต้องถือว่าใครก็ตามที่เป็นผู้มีส่วนได้เสียในทางเศรษฐกิจทั้งทางตรงหรือทางอ้อมจะตกเป็นผู้ถูกละเมิดสิทธิโดยทันที และต้องมีผู้รับผิดชอบกับความเสียหายที่เกิดขึ้นในทุกรูปแบบ

ในชีวิตความเป็นอยู่แต่ละวัน ทุกคนย่อมต้องได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานในการศึกษาเล่าเรียน ได้มีโอกาสทำมาหากินและประกอบอาชีพที่เขาเลือกแล้วอย่างเต็มกำลัง หรือเมื่อรับจ้างทำงานให้กับใครจะต้องได้รับค่าจ้างที่คุ้มค่ากับแรงงานที่เสียไป คงไม่มีใครรับได้ หรือแม้จะไม่มีทางเลือกหากว่าเกิดปรากฏการณ์ในสังคมจนกระทั่งเกิดผลกระทบให้เขาสูญเสียโอกาสในการเข้าถึงสิทธิทางสังคมตามที่กล่าวมาแล้ว

ความชอบธรรมในการช่วงชิงอำนาจทางการเมืองคงจะต้องพิจารณาถึงมุมมองด้านการเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของคนในสังคมโดยส่วนรวมด้วย ไม่ว่าจะเป็นการปฏิรูปการเมืองหรือการรักษาความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง เพราะประชาชนจะต้องเป็นศูนย์กลางของกระบวนการในการพัฒนาการเมืองและยังต้องถือว่าประชาชนเป็นเป้าหมายของการดำเนินการอีกด้วย นั่นหมายความว่าการปฏิรูปหรือการรักษาหรือผดุงไว้ซึ่งหลักนิติธรรมของสังคมจะสูญเปล่าหากผลกระทบที่เกิดขึ้นเป็นการละเมิดสิทธิ ความเป็นอยู่ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของประชาชนเสียเอง

ประสบการณ์ทางการเมืองของสังคมไทยที่ผ่านมา หากจะเปรียบเทียบกับสังคมตะวันตกที่ได้ชื่อว่ามีความเป็นประชาธิปไตยและมีการเมืองที่สมบูรณ์เพราะได้ผ่านการต่อสู้และการเปลี่ยนแปลงมาอย่างยาวนาน เมื่อหันมามองการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินสำหรับสังคมไทยคงพูดได้ว่าได้รับความสูญเสียน้อยกว่า แต่นั่นมิได้หมายความว่าในกระแสสถานการณ์ขณะนี้สังคมไทยจะต้องยอมรับความสูญเสียที่จะเกิดขึ้นได้

จริงอยู่การพัฒนาประเทศย่อมต้องมีพื้นฐานการพัฒนาทางด้านการเมืองที่มั่นคงและยั่งยืน แต่ช่วงเวลาที่ผ่านมาได้ให้ประสบการณ์และข้อเท็จจริงหลายประการแก่สังคมแล้วว่าทิศทาง กระบวนการ และวิธีการในการพัฒนาการเมืองไทยในบริบทสถานการณ์สากลในยุคนี้ควรจะเป็นอย่างไร เหลืออยู่เพียงแต่ว่าผู้ที่เกี่ยวข้องในอำนาจทางการเมืองจะใช้วิจารณญาณในการดำเนินการเพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างไรโดยเคารพและคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของคนไทยทุกคน