ทำเพื่อคนหรือเพื่องาน

ซึ่งสำหรับคนลงมือทำงานนั้นไม่แตกต่างกันมากนักเพราะมีหน้าที่ลงมือทำงาน จะแตกต่างกันบ้างก็ตามแต่ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ กระบวนวิธีการคิดและทัศนคติที่มีต่อการทำงานนั้น แต่คนบริหารนั้นแตกต่างกันมาก บางคนบริหารการงานนั้นแล้วงานสำเร็จไปได้ก็จริงแต่คนทำงานไม่ค่อยจะมีความสุขในการทำงานเท่าใดนัก ทำงานไปด้วยความจำใจ แต่บางคนบริหารการงานนั้นแล้วงานเสร็จช้าหน่อยแต่คนทำงานดูท่าทางมีความสุขในการทำงาน บางคนบริหารแล้วงานก็ไม่เสร็จ ผู้คนก็เคร่งเครียด กล่าวได้ว่าความแตกต่างของผู้ที่ทำหน้าที่บริหารงานนั้นส่งผลทั้งกับคนทั้งงาน

ถ้าลองแยกคนที่ทำหน้าที่บริหารออกเป็นสองแบบอย่างสุดขั้ว คือ คนหนึ่งบริหารเพื่องานเป็นหลัก อีกคนหนึ่งบริหารเพื่อคนเป็นหลัก จะพบว่าวิธีการทำงานของคนบริหารสองแบบนี้แตกต่างกันมาก คนบริหารเพื่องานจะเริ่มต้นด้วยการบอกกล่าวแผนงานและบอกเล่ารายละเอียดว่าต้องการให้คนทำงานคนใดทำอะไร และจะบอกกล่าวพร้อมกับแจ้งความคาดหวังว่างานนั้นจะเสร็จเมื่อใด บอกแผน บอกงาน และบอกเวลาเสร็จให้เรียบร้อยตั้งแต่เริ่มต้นทำหน้าที่ผู้บริหาร ยิ่งบริหารนานเท่าใด สิ่งที่คนทำงานได้พบมากขึ้นคือแผนงานใหม่ๆ หน้าที่ใหม่ๆ และความคาดหวังใหม่ๆ จากคนที่ทำหน้าที่บริหารเพื่องานคนนั้น แต่ถ้าเป็นผู้บริหารเพื่อคนมักเริ่มต้นรับงานด้วยการปรับปรุงสภาพแวดล้อมในการทำงานของคนทำงานให้ดูดีขึ้น มุ่งมั่นทำให้คนทำงานได้ง่ายขึ้นหรือสบายขึ้นก่อนบอกกล่าวงานใดๆ ควบคู่ไปกับการสังเกตทัศนคติและวิธีคิดที่ใช้ในหมู่ผู้คนที่ตนเองต้องทำหน้าที่บริหารการงานนั้น ยิ่งนานวันในการบริหาร สิ่งที่คนทำงานได้พบเห็นมากขึ้นคือสภาพแวดล้อมในการทำงานเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น เครื่องมือทำงานใช้ได้สะดวกขึ้น แม้จะไม่ใหม่ ไม่ทันสมัยแต่ก็ไม่ต้องแย่งกันใช้เหมือนแต่ก่อน ผู้บริหารเพื่อคนรับหน้าที่ใหม่แล้วจะเริ่มเดินหน้างานช้ากว่า แต่บางคนก็เร่งคืนได้เมื่อเดินหน้าไปได้สักระยะหนึ่ง บางคนก็จะช้ากว่าผู้บริหารที่มุ่งหน้างานเป็นหลัก

ผู้บริหารที่เน้นงานจะเน้นการใช้เครื่องมือและทรัพยากรต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด อะไรที่ตอบไม่ได้ว่ามีแล้วทำงานได้มีประสิทธิภาพอย่างไร ไม่มีทางปรากฏให้เห็นในที่ทำงานเด็ดขาด จะเปิดเครื่องปรับอากาศก็ต้องตอบให้ได้ว่าเปิดแล้วทำงานอะไรอยู่ จะนั่งพักระหว่างทำงานก็ปิดเครื่องปรับอากาศไปก่อน ยิ่งในยามที่จะมีวิกฤติการณ์ขาดแคลนไฟฟ้า ผู้บริหารเพื่องานมักจะออกกฎออกกติกาอะไรที่ดูเกินๆ ไปหน่อยเพื่อแสดงให้คนอื่นเห็นว่าหน่วยงานของตนมีประสิทธิภาพสูงกว่าคนอื่น คนอื่นตั้งอุณหภูมิที่ยี่สิบห้า ของฉันต้องยี่สิบหก ในขณะที่ผู้บริหารเพื่อคนสนใจว่ามีอะไรบ้างนอกเหนือจากเครื่องมือที่จำเป็นโดยตรงกับการทำงานที่ต้องจัดหามาเพิ่มเติมให้ใช้กันในการทำงานนั้น เครื่องมือบางอย่างตอบตรงๆ ไม่ได้ว่าใช้ในส่วนใดของการงานนั้น แต่ตอบได้ว่าเครื่องมือนั้นช่วยให้อนาคตของคนทำงานดีขึ้นได้อย่างไร ในสำนักงานมีเครื่องพิมพ์เลเซอร์เต็มไปหมด ทั้งคนทั้งเครื่องพิมพ์อยู่กับผงหมึกเลเซอร์ภายในห้องปรับอากาศเดียวกัน อากาศที่เข้าจมูกกับที่เข้าเครื่องพิมพ์ก็อากาศเดียวกัน ถ้ามองอนาคตด้านสุขภาพของคนทำงาน ต้องกั้นห้องแบ่งพื้นที่ระหว่างคนกับเครื่องพิมพ์ แม้ไม่ได้เกี่ยวกับการงาน แม้จะตอบไม่ได้ว่าเสียสตางค์กั้นห้องแบ่งพื้นที่ระหว่างคนกับเครื่องพิมพ์นั้นทำให้งานดีขึ้นได้อย่างไรก็ต้องทำ เพราะทราบว่าแม้จะไม่มีงานวิจัยบอกว่ามีอันตรายใดๆ แต่ผงหมึกคือผงขนาดเล็กมากๆ เวลาพิมพ์ผงหมึกเล็กมากนั้นก็ต้องออกมาจากตลับออกไปปรากฏบนกระดาษ หัวหน้าเพื่องานไม่สนใจผงหมึกเลเซอร์เพราะต้องเดินไปเดินมาแทนที่จะสั่งพิมพ์แล้วหยิบใช้ได้ทันที เครื่องพิมพ์อยู่ใกล้ตัวนั่นแหละดีแล้ว แต่หัวหน้าเพื่อคนแยกคนกับเครื่องพิมพ์เลเซอร์ไว้คนละที่ ไม่ปะปนกัน

อีกอย่างหนึ่งที่เป็นความแตกต่างระหว่างผู้บริหารเพื่องานกับเพื่อคนคือผู้บริหารที่มุ่งเน้นงานนิยมให้คนทำงานต้องทำเพิ่มเติมจากงานที่ตนเองทำอยู่แล้วอยู่ทุกวันแล้วคือต้องรายงานให้ทราบว่าแต่ละวันทำอะไรไปบ้าง ทำให้เห็นผลงานอย่างเดียวไม่พอ แต่ต้องบันทึกให้ทราบด้วยว่าได้ทำอะไรไปบ้าง มีผลงานให้เห็นแต่ไม่มีรายงานเท่ากับไม่มีผลงาน ผู้บริหารเพื่อคนเชื่อใจคนทำงานและเข้าใจวิธีทำงานและวิธีคิดที่ใช้ในการทำงานนั้น รู้ความแตกต่างของแต่ละคน รู้ว่าบางคนทำงานด้วย เขียนรายงานด้วยโดยไม่เครียด บางคนทำงานอย่างเดียวก็เต็มแล้ว ให้เขียนรายงานกลายเป็นฟางเส้นสุดท้าย ผู้บริหารที่เน้นคนจึงดูเหมือนเลือกปฏิบัติในการติดตามผลงานของคนทำงานแต่ละคน ยิ่งไปกว่านั้นผู้บริหารที่มุ่งเน้นคนจะเห็นความสำเร็จของงานที่เกินกว่าขาดหมายเป็นเรื่องที่น่าชื่นชม ใครทำงานเสร็จเร็วกว่าที่คิดก็ได้คำชม ได้รางวัลไป ในขณะที่ผู้บริหารเพื่องานให้ความสำคัญกับการลงโทษผู้ที่ทำงานไม่ได้ตามเป้าหมาย งานใครเสร็จช้ากว่าที่กำหนด คนนั้นมีหวังงานถูกเล่นงานเต็มๆ แต่ใครทำดีกว่าที่คิดถือเป็นเรื่องเล็กน้อยเพราะทุกคนถูกกำกับให้ทำงานกันอย่างเต็มที่อยู่แล้ว ผู้บริหารที่มุ่งเน้นงานจะเน้นไม้เรียว การเคี่ยวเข็ญและการตำหนิ แต่ผู้บริหารที่เน้นคนจะเน้นรางวัล การแนะนำ และการยกย่อง

แม้จะบอกไม่ได้ว่าบริหารเน้นคนหรือเน้นงานแบบไหนจะดีกว่ากัน แต่บอกได้แน่ๆ ว่าคนทำงานจะทำงานกับผู้บริหารที่เน้นคนอย่างมีความสุขมากกว่าผู้บริหารที่เน้นงานแน่ๆ เลี้ยงดูปศุสัตว์เขายังบอกให้ดูแลให้มีความสุขก่อนถึงเวลาที่ต้องนำมาใช้แล้วทำงานกับคนจะไปเน้นสร้างความทุกข์กันอยู่อีกทำไม