ซ่อมหรือเปลี่ยนเครื่อง

เวลาที่ผมเดินทางไปทำงานที่ประเทศญี่ปุ่น ก็จะมีคนแนะนำว่าให้ซื้อเครื่องคอมพิวเตอร์พกพาแบบที่ผ่านการใช้งานแล้วกลับมาเมืองไทยด้วย จากนั้นนำไปให้ช่างลงโปรแกรมภาษาไทยและติดตัวอักษรที่แป้นพิมพ์ให้เป็นภาษาไทยและอังกฤษ จะได้มีคอมพิวเตอร์พกพาอย่างดีราคาถูกเอาไว้ใช้ทำงาน ซึ่งลักษณะดังกล่าวนี้มีคนทำกันมากมาย ถึงขนาดมีการตั้งร้านจำหน่ายคอมพิวเตอร์ใช้แล้วนำเข้าจากญี่ปุ่นกันอย่างเปิดเผย

หรือคนที่มีเครื่องคอมพิวเตอร์ใช้งานอยู่แล้ว เมื่อต้องการให้เรื่องคอมพิวเตอร์ของตนเองมีประสิทธิภาพการทำงานที่ดีขึ้น มีความจุหรือหน่วยความจำที่สามารถบันทึกข้อมูลได้มากขึ้น คนในช่วงเวลานั้นก็นิยมเอาเครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีอยู่แล้วไปทำการอัพเกรด หรือไปเพิ่มหน่วยความจำตามความต้องการ ซึ่งสามารถไปใช้บริการได้ตามร้านรับซ่อมเครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีเกลื่อนกลาดทั่วไป

เวลาผ่านมาถึงวันนี้เพียงแค่ไม่เกิน 10 ปี แทบจะไม่มีใครเอาเครื่องคอมพิวเตอร์ไปเพิ่มหน่วยความจำหรืออัพเกรดอีกแล้ว ไม่มีใครไปซื้อหรือหิ้วเครื่องคอมพิวเตอร์ใช้แล้วจากญี่ปุ่นเข้ามาใช้งานหรือจำหน่ายอีกแล้วเช่นกัน เพราะคนส่วนใหญ่ในปัจจุบันนี้หากมีเครื่องรุ่นใหม่ที่มีประสิทธิภาพดีกว่าเข้ามาจำหน่ายก็พร้อมที่จะตัดสินใจเปลี่ยนเครื่องใหม่ได้ทันที ด้วยราคาของเครื่องคอมพิวเตอร์ในปัจจุบันนี้ลดลงอย่างมากนั่นเอง

คนใช้รถยนต์ในยุคที่ย้อนเวลาไปสัก 20 ปีก็ไม่ต่างกัน ยุคนั้นช่างซ่อมรถยนต์ที่เก่งๆ หาได้ไม่ยากนัก ระบบไฟฟ้าในรถมีปัญหาขึ้นมาก็สามารถหาช่างมาเดินสายไฟใหม่ทั้งคันรถได้ไม่ยาก มีทั้งการเดินสายไฟแบบที่เรียกว่า “ชุดคิท” คือซื้อชุดสายไฟสำเร็จรูปตามร้านอะไหล่หรือศูนย์บริการ ซึ่งแยกสีสายไฟฟ้าตามอุปกรณ์ที่ต้องต่อเชื่อมไว้เสร็จสรรพ หรือหากช่างเก่งๆฝีมือดีก็เอาสายไฟมาตัดต่อแล้วร้อยเดินระบบไฟใหม่ด้วยตนเองก็มีอยู่มาก ในขณะที่ปัจจุบันนี้คงหาช่างที่จะมาเดินหรือวางระบบสายไฟฟ้าใหม่ทั้งคันรถได้ยากเต็มทน ส่วนใหญ่ช่างสมัยนี้จะใช้วิธีการเปลี่ยนเป็นท่อนๆหรือเปลี่ยนเป็นจุดๆ ตามผังสำเร็จรูปมากกว่า

ปัญหาการใช้ชีวิตหรือวิถีชีวิตของคนที่เกี่ยวกับรถเปลี่ยนไป จึงทำให้คนที่ไม่เข้าใจความเปลี่ยนแปลงมักจะพูดกันว่า "ช่างสมัยใหม่ดีแต่เปลี่ยนแต่ซ่อมไม่เป็น" ซึ่งแม้จะเป็นความจริงแต่ก็เป็นความจริงที่อยู่บนพื้นฐานของสภาพสังคมและเทคโนโลยีของรถยนต์ รวมถึงแนวคิดและหลักการทางธุรกิจ ซึ่งไม่เอื้ออำนวยให้ช่างมัวมานั่งรื้อหรือถอดชิ้นส่วนที่ยุ่งยากออกมาซ่อมเหมือนยุคก่อนหน้านี้

คุณวิษณุ จึงเกิดความสงสัยและถามมาว่า ใช้รถมา 12 ปี ระยะทางกว่า 2 แสนกิโลเมตร ปัจจุบันนี้ต้องเติมน้ำมันเครื่อง 1 ลิตรต่อระยะทาง 2,000 กิโลเมตร ช่างบอกว่าเครื่องยนต์หลวมทำให้กินน้ำมันเครื่อง, กินน้ำมันเชื้อเพลิง และ ไม่มีกำลัง จึงให้คุณวิษณุตัดสินใจว่าจะให้ทำการซ่อมที่เรียกว่าโอเวอร์ฮอลล์ หรือจะเปลี่ยนเครื่องยนต์เป็นเครื่องยนต์ใช้แล้วจากญี่ปุ่น ซึ่งมีค่าใช้จ่ายใกล้เคียงกันแต่การเปลี่ยนเครื่องยนต์จะได้เครื่องยนต์รุ่นใหม่ทันสมัยกว่าเครื่องเดิม คุณวิษณุบอกว่าขอคำแนะนำเพื่อประกอบการตัดสินใจด้วย

ผมได้ตอบ คุณวิษณุ ไปทางอีเมล์เรียบร้อยแล้ว แต่ยกเอาคำถามมาเพื่อเป็นแนวทางสำหรับท่านผู้อ่านท่านอื่นๆ หากมีกรณีคล้ายกันเกิดขึ้นโดยมีคำตอบดังต่อไปนี้

ก่อนที่จะตัดสินใจเปลี่ยนเครื่องยนต์หรือซ่อมเครื่องในระดับโอเวอร์ฮอลล์หรือที่เรียกกันว่า “ยกเครื่อง” ต้องดูก่อนว่า รถยนต์ของคุณเป็นรถที่มีอะไหล่หาง่ายและราคาสมเหตุผลไหม เป็นรถยนต์ที่มีเทคโนโลยีสลับซับซ้อนเกินไปหรือไม่ เพราะหากเครื่องยนต์เดิมเป็นเครื่องยนต์ที่หาอะไหล่ยากหรือมีราคาแพง ก็จะส่งผลให้ราคาค่าซ่อมหรือยกเครื่องแบบโอเวอร์ฮอลล์สูงตามไปด้วย

และบางครั้งอาจจะมีปัญหาต้องจอดรถทิ้งไว้ที่อู่เป็นเวลานาน เพื่อใช้เวลาในการหาซื้ออะไหล่มาเปลี่ยน กรณีเช่นนี้แนะนำว่าเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่จะเหมาะสมกว่า แต่ต้องมาพิจารณาถึงเครื่องยนต์ที่จะนำมาเปลี่ยนใหม่อีกประเด็นหนึ่ง เพราะหากใช้เครื่องยนต์รุ่นใหม่กว่าเดิมซึ่งมักจะมีสมรรถนะสูงกว่าเครื่องเดิม ก็จะเปลืองงบประมาณสำหรับการปรับปรุงระบบเบรกและช่วงล่างเพิ่มจากค่าเครื่องยนต์ด้วย

หรืออาจจะลามไปถึงต้องเสียเงินปรับปรุงตัวถังใหม่ ซึ่งมีรายจ่ายเพิ่มขึ้นอีกหลายหมื่นบาท อีกทั้งต้องพิจารณาถึงจุดยึดหรือแท่นรับเครื่องยนต์ว่าต้องดัดแปลงมากหรือน้อยเพียงใด และน้ำหนักเครื่องยนต์ใหม่มีความเหมาะสมกับระบบช่วงล่างของรถหรือไม่ หลายครั้งที่พบว่าเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่เข้าไปแล้ว รถยนต์มีลักษณะหน้าทรุดเพราะน้ำหนักของเครื่องยนต์ที่เพิ่มมากขึ้น

หรือวางเครื่องยนต์ไปแล้วต้องตัดแต่งฝากระโปรงหน้าใหม่ เพราะไม่สามารถปิดลงได้สนิทเป็นต้น แต่หากเป็นกรณีที่รถยนต์ของคุณมีเทคโนโลยีเฉพาะตัวมาก ตัวอย่างเช่นรถยนต์ซีตรองซึ่งมีระบบช่วงล่างแตกต่างไปจากรถยนต์อื่นๆ แนะนำว่าให้การซ่อมเครื่องยนต์เดิมดีกว่าเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่ หรือหากจะเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่ก็ต้องใช้เครื่องยนต์ที่ตรงกันกับรุ่นเดิมเท่านั้นจึงจะเหมาะสมที่สุดครับ