ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

34 องค์กรทั้งจากภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชน ผนึกกำลังครั้งสำคัญ ร่วมฟื้นฟูและอนุรักษ์ให้บางกะเจ้าคืนสู่ความเป็นปอดของคนกรุงเทพฯ อีกครั้ง กับโครงการ “OUR Khung Bang Kachao” โครงการความร่วมมือเพื่อพัฒนาสังคม ที่มีเป้าหมายขับเคลื่อนการพัฒนา "เศรษฐกิจสีเขียว" หรือ พื้นที่สีเขียวที่ก่อให้เกิดรายได้และยกระดับวิถีชุมชนให้ดีขึ้นให้เห็นผลเป็นรูปธรรมภายใน 5 ปี

เอ่ยถึง “คุ้งบางกะเจ้า” พื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ 12,000 ไร่ ในจังหวัดสมุทรปราการ คือพื้นที่ที่มีคุณค่าในเชิงเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมของประเทศมาโดยตลอด

ด้วยภูมิประเทศมีลักษณะพื้นที่ที่มีความโดดเด่นด้วยสภาพแวดล้อมหลายมิติ ทั้งความอุดมสมบูรณ์เพราะเป็นดินตะกอนปากแม่น้ำและยังเป็นพื้นที่ 3 น้ำ ได้แก่ น้ำจืด น้ำเค็ม น้ำกร่อย และได้ถูกยกให้เป็นเสมือนปอดของคนกรุง ถือเป็นอีกหนึ่งพื้นที่อันมีคุณประโยชน์ด้านสิ่งแวดล้อมที่สำคัญ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำริให้ทำการอนุรักษ์พื้นที่แห่งนี้ไว้ระหว่างปี 2525-2530 ว่า “สมควรสงวนพื้นที่แห่งนี้ไว้สำหรับเป็นพื้นที่สีเขียวของกรุงเทพมหานครและปริมณฑล เนื่องจากลมมรสุมจากอ่านไทยจะพัดเอาอากาศบริสุทธิ์เข้ามา ไล่อากาศเสียในกรุงเทพฯ เป็นเวลากว่าปีละ 9 เดือน” นอกจากนี้ความโดดเด่นของสภาพแวดล้อมหลายมิติยังทำให้คุ้งบางกะเจ้าได้รับการยกย่องจากนิตยสาร Time Asia ให้เป็น The Best Urban Oasis of Asia ในปี 2549

หากแต่ในวันนี้ บางกะเจ้าที่เคยเป็นพื้นที่เกษตรกรรมและเป็นชุมชนสีเขียว กับเผชิญกับสภาวะความเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัยและการขยายตัวของเมืองในปัจจจุบันกำลังทำให้บางกะเจ้าได้รับผลกระทบหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็น พื้นที่สีเขียวลดลง ระบบนิเวศในพื้นที่เปลี่ยนแปลง ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตคนท้องถิ่น

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

ด้วยเหตุนี้โครงการ OUR Khung Bang Kachao จึงเกิดขึ้น ด้วยความร่วมมือจาก 34 องค์กรทั้งภาครัฐและเอกชน ตลอดจนชุมชน 6 ตำบลในพื้นที่คุ้งบางกะเจ้า ภายใต้การกำกับของมูลนิธิชัยพัฒนา ที่พร้อมจับมือเดินหน้าพัฒนาพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าในทุกด้านร่วมกัน โดยน้อมนำ "ศาสตร์พระราชา" แห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 มาสืบสานขยายผลตามแนวพระราชดำริสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาเป็นหลักทำงานสำคัญ 

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

สำหรับในการดำเนินโครงการ “OUR Khung Bang Kachao” ได้เกิดฉันทามติที่นำมาสู่กระบวนการพัฒนาที่มุ่งเน้นตอบโจทย์ด้านการอนุรักษ์และแก้ปัญหาด้านเศรษฐกิจสังคม ภายใต้กรอบดำเนินงานและวางเป้าหมายการพัฒนาเพื่อให้ตรงตามความต้องการชุมชน  6 มิติ ได้แก่ 1.การเพิ่มพื้นที่สีเขียว   2. จัดการน้ำและการกัดเซาะริมตลิ่ง 3. จัดการขยะ 4. ส่งเสริมอาชีพ 5. ท่องเที่ยว 6. พัฒนาเยาวชนและการศึกษา

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา ในฐานะประธานคณะกรรมการกำกับการดำเนินงานพัฒนาพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าสู่ความยั่งยืน  กล่าวในงานเปิดตัวโครงการ OUR Khung Bang Kachao เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2561 ที่ผ่านมาว่า โครงการ OUR Khung Bang Kachao เป็นความร่วมมือในรูปแบบการสานพลังร่วมเพื่อพัฒนาสังคม (Social Collaboration with Collective Impact) กำหนดเป้าหมายร่วมกันว่าจะขับเคลื่อนการพัฒนา "เศรษฐกิจสีเขียว" หรือ พื้นที่สีเขียวที่ก่อให้เกิดรายได้และยกระดับวิถีชุมชนให้ดีขึ้นให้เห็นผลเป็นรูปธรรมภายใน 5 ปี

ซึ่งมีการกำหนดเป้าหมายว่าผลของการดำเนินงาน จะต้องทำให้ชุมชนในพื้นที่เติบโต แข็งแรงอย่างยั่งยืนเพิ่มขึ้น 20% โดยขับเคลื่อนผ่านกระบวนการทำงานทั้ง 6 ด้าน

“โครงการนี้ยังถือเป็นโมเดลการพัฒนาชุมชนรูปแบบใหม่ของประเทศไทย ที่สอดคล้องตามแนวพระราชดำริในการอนุรักษ์พื้นที่บางกะเจ้าให้เป็นพื้นที่สีเขียว รวมทั้งพัฒนาและใช้ประโยชน์พื้นที่ในลักษณะเป็นชุมชนดั้งเดิมที่มีการอนุรักษ์วิถีชีวิต และความเป็นอยู่เรียบง่ายอย่างในอดีต ที่สำคัญคืออยากให้พื้นที่นี้เป็นพื้นที่ตัวอย่างโครงการที่มีการปฏิบัติจริง และเป็นต้นแบบของการพัฒนาที่เข้าถึง เข้าใจ และพัฒนาที่ยั่งยืน โดยยังสามารถเป็นประโยชน์ต่อชาวสังคมโลก” ดร.สุเมธกล่าว

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

ด้าน นายเทวินทร์ วงศ์วานิช ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ผู้รับผิดชอบด้านการพัฒนาพื้นที่สีเขียว กล่าวถึงแนวทางการดำเนินโครงการว่า ในการดำเนินการด้านการพัฒนาพื้นที่สีเขียว ได้วางเป้าไว้ว่าภายใน 5 ปี จะมุ่งฟื้นฟูและรักษาพื้นที่สีเขียวให้ได้ 6,000 ไร่ โดยในปี 2561 กำหนดเป้าหมายระยะเริ่มต้นไว้ที่ 400 ไร่ ในพื้นที่ราชพัสดุที่อยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของกรมป่าไม้ ซึ่งปัจจุบันมีองค์กรธุรกิจที่ให้ความสนใจอาสาร่วมปลูกป่าแล้ว 225 ไร่ จากนั้นจะทำร่วมกับเครือข่ายอนุรักษ์พื้นที่สีเขียวทั้ง 6 ตำบลของคุ้งบางกะเจ้า ร่วมพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่เกษตรของชาวบ้านอีก 5,400 ไร่ ที่มีปัญหาเรื่องดินและน้ำเค็ม

“เราเริ่มต้นการดำเนินงานด้วยความเข้าใจ โดยการรับฟังความคิดเห็นของพี่น้องชาวคุ้งบางกะเจ้า โดยจะมีการลงพื้นที่พบปะ เล่าให้พี่น้องชุมชนฟังถึงแผนการดำเนินงาน รวมถึงหารือถึงความเป็นไปได้ เพื่อวางกรอบการทำงานและสร้างเป้าหมายร่วมกันของคณะทำงาน

สำหรับพันธุ์ไม้ที่ใช้ปลูกจะมีการสนับสนุนพันธุ์ไม้ที่นำปลูกจากภายในชุมชน นอกจากนี้เพื่อสนับสนุนชมชน และยังรับซื้อผลิตภัณฑ์เกษตรจากชุมชนเพื่อสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนในพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าด้วย”

ผนึกพลัง 34 องค์กร ร่วมภารกิจคืน “บางกะเจ้า”สู่พื้นที่สีเขียวคนเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชนสู่ความยั่งยืน

นอกจากนี้การฟื้นฟูพื้นที่สีเขียวโดย ปตท.แล้ว ในด้านอื่นๆ อาทิ การจัดการน้ำและการกัดเซาะริมตลิ่ง ยังดำเนินการโดย มูลนิธิอุทกพัฒน์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ด้านการจัดการขยะ นำโดย บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด (มหาชน) ด้านการส่งเสริมอาชีพ นำโดยบริษัท กลุ่มเซ็นทรัล จำกัด ด้านการท่องเที่ยว นำโดย องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และ 6. ด้านการพัฒนาเยาวชนและการศึกษา นำโดย บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน)

กระบวนการขับเคลื่อนพัฒนาที่เกิดขึ้นภายใต้โครงการ OUR Khung Bang Kachao ได้เชื่อมโยงกระบวนการมีส่วนร่วม และจะสามารถมีส่วนช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อม เพื่อสนองแนวพระราชดำริ อันจะส่งผลให้ชุมชนในพื้นที่เติบโตแข็งแรงอย่างยั่งยืนตามเป้าหมาย และสามารถเป็นต้นแบบการพัฒนาชุมชนให้อยู่ร่วมกับพื้นที่สีเขียวได้อย่างยั่งยืน