ทำหน้าที่จนวาระสุดท้าย 2 สุนัขทรงเลี้ยง

นายชิน ประสงค์ อดีตข้าราชการผู้เชี่ยวชาญพิเศษด้านประติมากรรม กรมศิลปากร ใช้เวลา 8 เดือนในการปั้นประติมากรรม 2 ชิ้นนี้ภายในโรงปั้นในบ้านพักจังหวัดนนทบุรี เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่กษัตริย์ผู้เป็นที่รักยิ่ง นั่นก็คือ “คุณทองแดง” และ “คุณโจโฉ” สุนัขทรงเลี้ยงในรัชกาลที่ 9

พระบรมฉายาลักษณ์รัชกาลที่ 9 กับคุณทองแดง โดย ธนาชัย ประมาณพาณิชย์ (27 ก.พ. 2556)

คุณโจโฉเป็นสุนัขแสนรู้ที่รัชกาลที่ 9 เลี้ยงมาตั้งแต่ พ.ศ.​2500 เป็นสุนัขพันธุ์บ๊อกเซอร์ เพศผู้ ลักษณะท่าทางโก้เท่ สง่างาม กล้าแสดงออก ส่วนคุณทองแดง เป็นลูกสุนัขไทยพันธุ์ทางจรจัด เพศเมีย อายุ 5 สัปดาห์ ที่พระองค์ทรงมีพระเมตตารับสั่งให้นำเข้ามาเลี้ยงเมื่ครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปเปิดศูนย์การแพทย์พัฒนา ถนนพระราม 9 เมื่อปี 2541 เป็นสุนัขทรงพระองค์ทรงโปรดปรานเนื่องจากฉลาด กิริยามารยาทดี แสนรู้ และกตัญญูรู้คุณ โดยคุณทองแดงจะไม่ค่อยเข้ามาคลอเคลียแต่จะนำเสด็จหน้าพระองค์และติดตามไปทุกที่ เคยมีอาการเครียดเมื่อต้องห่างพระองค์เป็นเวลานาน เมื่อในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงทราบจึงมีรับสั่งให้คุณทองแดงตามเสด็จนับแต่นั้นมา โดยจะหมอบด้านหน้าใช้สองขาหน้าเกยกันเหมือนคนหมอบคลานเมื่อพระองค์ประทับนั่ง พร้อมหันหน้าออกไปด้านนอกคอยระแวดระวังภัย โดยรัชกาลที่ 9 ทรงพระราชนิพนธ์ เรื่อง “ทองแดง” (The Story of Tongdaeng) เผยแพร่เป็นภาษาไทยและภาษาอังกฤษ จนกลายเป็นแรงบันดาลใจสู่ภาพยนต์แอนิเมชั่นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2558 และได้จบชีวิตสุนัขแสนซื่อสัตย์ลงอย่างสงบเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2558 ที่วังไกลกังวล อายุรวม 17 ปี 1 เดือน 19 วัน

นายชิน เริ่มปั้นประติมากรรมคุณทองแดง ตั้งแต่ 1 กุมภาพันธ์ และคุณโจโฉ เมื่อ 1 มิถุนายน โดยใช้กรรมวิธีโบราณ ตั้งแต่ปั้นดิน ถอดแบบหล่อปูน หล่อไฟเบอร์กลาส จนถึงทำสี ซึ่งคุณทองแดงสร้างโดยใช้แนวคิดในรูปแบบเชิงสัญลักษณ์ ลายเส้นนุ่มนวลสื่อถึงความเป็นเพศแม่ รู้คุณ จงรักภักดี ส่วนคุณโจโฉใช้แนวคิดแบบสัจนิยมหรือเสมือนจริง องอาจ สง่างาม ที่ปากคาบไปบ์เป็นเอกลักษณ์ อ้างอิงจากภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ของรัชกาลที่ 9 ในหนังสือราชินี รวบรวมพระราชกรณียกิจพระบรมวงศานุวงศ์ ได้ตัดทอนลักษณะสมจริงตามธรรมชาติ เช่น รายละเอียดเส้นขน ออก แต่ยังคงไว้ซึ่งความรู้สึกและลักษณะนิสัยของสุนัขทรงเลี้ยงทั้ง 2 และนำไปตั้งข้างพระจิตกาธานในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม ที่ผ่านมา โดยด้านซ้ายเป็นคุณทองแดง ด้านขวาเป็นคุณโจโฉ ถือเป็นเกียรติและความภาคภูมิใจสูงสุดของทุกคนในครอบครัว

การรับเลี้ยงคุณทองแดงของในหลวงรัชกาลที่ 9 เป็นการกระตุ้น และส่งเสริมให้คนไทยหันมาเลี้ยงสุนัขพันธุ์ไทย และช่วยกันลดจำนวนสุนัขจรจัดบนท้องถนน และมักมีเรื่องราวความน่ารักของคุณทองแดงมาเล่าสู่กันฟังจนหลายคนอดยิ้มไม่ได้เสมอ แม้สุนัขทรงเลี้ยงจะจากไปแล้วแล้วแต่เรื่องราวและความทรงจำต่างๆ ไม่เคยจางหายไป คุณทองแดงและคุณโจโฉได้ทำหน้าที่ “ครั้งสุดท้ายในวาระสุดท้าย” เคียงข้างบุคคลที่รักและภักดี หากใครได้มีโอกาสเข้าชมนิทรรศการพระเมรุมาศ สามารถถ่ายภาพสุนัขทรงเลี้ยงคู่นี้ได้ที่บริเวณหน้าพระที่นั่งทรงธรรม