เปิดตัวสายรัดผ้าพระวิสูตรประดับพระมหาพิชัยราชรถ

เปิดตัวสายรัดผ้าพระวิสูตรประดับพระมหาพิชัยราชรถ

กลุ่มงานประณีตศิลป์ สำนักช่างสิบหมู่กรมศิลปากรและกลุ่มจิตอาสา ร่วมกันประดิษฐ์สายรัดผ้าพระวิสูตรประดับพระมหาพิชัยราชรถ ทำจากปีกแมลงทับและคริสตัลแวววาว จำนวน ๔ เส้น สำหรับใช้คู่กับผ้าพระวิสูตรประดับพระมหาพิชัยราชรถจำนวน ๔ ผืน

     อันเป็นเครื่องประกอบในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เกี่ยวกับเรื่องนี้ ได้รับการเปิดเผยจากสมคิด สัมมาวุฒิ นายช่างประณีตศิลป์ กลุ่มงานประณีติศิลป์ว่า "ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพที่ผ่านมา งานผ้าพระวิสูตรและสายรัดผ้าพระวิสูตรสำหรับประดับพระราชยานมีความแตกต่างกันไป

     อาทิ งานพระราชพิธีพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี งานพระราชพิธีพระบรมศพสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ใช้ผ้าตาดทอง ผ้าลายทองแผ่ลวดมาทำเป็นผ้าพระวิสูตรและสายรัดผ้าพระวิสูตรนำมาผูกเป็นโบว์ 

     กระทั่งงานพระราชพิธีพระบรมศพในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทั้งเจ้าหน้าที่สำนักช่างสิบหมู่และจิตอาสาที่ร่วมกันทำงาน อยากสร้างงานให้ดีที่สุด สวยที่สุด แม้เเป็นเพียงชิ้นส่วนเล็กๆ น้อยๆ เราพยายามทำเพื่อพระองค์ท่าน เลยคิดทำสายรัดผ้าพระวิสูตร แต่กว่าจะเห็นเป็นสายรัดผ้าพระวิสูตร ๔ เส้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย

     พวกเราร่วมกันทดลองทำหลายครั้งจนมาสรุปว่า รูปแบบที่ลงตัวคือ ทรงพู่เรือ ที่ได้แนวคิดมาจากทรงพู่เรือสุพรรณหงส์ ซึ่งเวลาทำ เราทดลองกันอีกว่า วัสดุสำหรับการทำสายรัดผ้าพระวิสูตรแบบไหนสวย ทำมาแล้วหลายแบบ มีทั้งลูกปัดมุก ลูกปัดพลาสติกสีต่างๆ นำมาร้อยเข้าด้วยกันแบบการร้อยมาลัยดอกไม้สด ดู ๆ แล้วมาลงตัวที่คริสตัลที่มีความแวววาว เสริมความแข็งแรงให้กับสายรัดผ้าพระวิสูตรด้วยผ้าตาดนำมาเย็บเข้าเป็นแกนใน พอทุกอย่างมารวมกันแล้ว สิ่งไหนที่เราเห็นไม่สวยเลย ก็รื้อใหม่ ร้อยกันใหม่ จนเสร็จเป็นรูปร่าง แล้วค่อยทำหมวกปิดที่ปลายสายรัดแล้วติดตะขอเพื่อสะดวกต้องการใช้งานคล้องผ้าพระวิสูตร  ส่วนพู่ก็สำคัญเช่นกัน เราใช้ปีกแมลงทับเป็นวัสดุที่มีตามธรรมชาติ" 

   เมื่องานต้นแบบสายรัดพระวิสูตรเสร็จสมบูรณ์แล้ว จึงมาถึงขั้นตอนการปฏิบัติงานจริง นินนาท แดงทองดี หนึ่งในจิตอาสางานบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระราชยาน เล่าว่า "หลังจากที่เราศึกษางานโบราณ รูปแบบสิ่งประกอบพระราชพิธีต่างๆ รวมทั้งงานศิลปาชีพ งานเครื่องทองและแนวคิดจากทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นไอเดียแล้ว ก็มาถึงการผลิตชิ้นงาน เริ่มจากการคัดสีปีกแมลงทับให้มีโทนสีใกล้เคียงกันมากที่สุด ต่อจากนั้นนำมาตัดตกแต่งปีกแมลงทับให้ได้ขนาดตามที่เราต้องการ แล้วนำมาร้อยเป็นชุด ในลักษณะที่เป็นพู่ ส่วนด้านบน ประกอบด้วยโลหะที่เราขึ้นรูป ติดส่วนประกอบเข้าไป ไล่ตามขนาดที่มีตั้งแต่เล็ก กลาง ใหญ่ เมื่อทำเสร็จแล้วเรานำมาทดลองประดับในที่สูงก็พบว่า ไม่ได้สัดส่วนก็สร้างงานชิ้นใหม่โดยเทียบเคียงไปกับส่วนประกอบอื่นๆของพระมหาพิชัยราชรถ ที่มีสีทอง สีเงิน สีเขียวและขลิบแดง เพื่อให้ทุกชิ้นส่วนเข้ากันได้ดี และสง่างาม"