9 "สัตว์เลี้ยง" ตัวโปรดของ 9 ศิลปินเอกของโลก ชีวิตที่มิอาจปราศจากเพื่อนขนฟู

คนที่ไม่รู้สึกคงนึกไม่ออก ความรักความผูกพันของคนๆ หนึ่งมีให้ สัตว์เลี้ยง ที่พวกเขารัก พวกเขายอมทำทุกอย่าง ถึงกับมีความเปรียบเปรยแกมหยอกเอินตนเองว่าตกเป็น “ทาส” 

ศิลปินเอกติดอันดับโลกก็เช่น หลายคนหลงรัก “สัตว์เลี้ยง” ด้วยเหตุผลต่างกันไป รักในความน่ารัก รักจนแปรเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างงานศิลปะ รักเพราะสัตว์เลี้ยงช่วยบำบัดภาวะทางจิตใจ

ภาพสเก็ตช์สรีระ "แมว" โดย ลีโอนาโด ดา วินชี

 1 :: ลีโอนาโด ดา วินชี (Leonardo da Vinci) :: 

โลกจดจำ ลีโอนาโด ดา วินชี จากผลงานศิลปะอันยิ่งใหญ่หลายชิ้น หนึ่งในนั้นคือภาพ ‘โมนาลิซา’ อันเลื่องชื่อ แต่ทราบหรือไม่ ดา วินชี คือนักเคลื่อนไหวด้าน สิทธิสัตว์ ในยุคแรก ๆ เลยก็ว่าได้ 

ไม่เพียงแต่รักสัตว์เลี้ยง ดาวินชียังรักสัตว์มากจนถึงขั้นปฏิเสธที่จะกินเนื้อสัตว์ ทั้งยังเห็นต่างกับความคิดที่ว่า พระเจ้าสร้างสัตว์เพื่อให้มนุษย์ใช้ประโยชน์จากพวกมันได้ตามต้องการ เพราะเขามีความเห็นว่า สัตว์เท่าเทียมกัน หรืออาจจะเหนือกว่ามนุษย์ในบางแง่มุมด้วยซ้ำ เช่นนั้นเขาจึงปล่อยให้สัตว์นานาชนิดวิ่งเล่นซุกซนไปทั่วสตูดิโอของเขา หนึ่งในนั้นคือ แมว ดาวินชีสเก็ตช์ภาพแมวในอิริยาบถต่างๆ เป็นร้อยรูป เพื่อเตรียมวาดสรีระมนุษย์

ภาพสเก็ตช์รูปแมวเหล่านั้น กลายเป็นหนึ่งในผลงานศิลปะของดาวินชีซึ่งเป็นที่ต้องการของนักสะสม ได้รับการนำออกประมูลโดยสถาบันคริสตี้ส์

หนึ่งในแมวสามตัวของ อ็องรี มาติส

 2 :: อ็องรี มาติส (Henri Matisse) :: 

จิตรกรชาวฝรั่งเศส อ็องรี มาติส เป็นศิลปินอีกคนหนึ่งที่รักสัตว์เลี้ยง ในช่วงทศวรรษที่ 1940 อ็องรีอาศัยอยู่ในบ้านพักที่เมือง Vence ประเทศฝรั่งเศส พร้อมด้วย แมว สามตัวและ นกพิราบสีขาว ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจให้เพื่อนชาวสเปนที่เป็นศิลปินเอกอย่าง ‘Picasso’ สร้างผลงาน Dove of Peace ขึ้นมาในปี 1949 

ในช่วงบั้นปลายของชีวิต อ็องรีได้มอบนกอันเป็นที่รักให้กับ Picasso เป็นของขวัญ

ซัลวาดอร์ ดาลี เลี้ยงเสือดาวแคระ

 3 :: ซัลวาดอร์ ดาลี (Salvador Dali) :: 

ซัลวาดอร์ ดาลี เป็นศิลปินผู้รักสัตว์ที่น่าทึ่งที่สุดคนหนึ่งของโลก ดาลีไม่ได้เลี้ยงสัตว์เหมือนคนปกติทั่วไป หากแต่ศิลปินเซอร์เรียลลิสต์ชื่อดังกลับเลี้ยง เสือดาวแคระ ที่มีถิ่นกำเนิดในละตินอเมริกา 
ครั้งหนึ่ง ศิลปินเอกชาวไทย  หม่อมเจ้ามารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร เคยนั่งสนทนากับเขาอย่างเป็นกันเอง โดยมีเจ้าเสือดาวแคระตัวนั้นนอนอยู่ข้างกายของดาลี

ฟรีด้า คาห์โล กับสัตว์เลี้ยงประเภทกวางและลิง

 4 :: ฟรีด้า คาห์โล (Frida Kahlo) :: 

ศิลปินหญิงที่มีความรักต่อสัตว์แปลก ๆ ไม่แพ้ซัลวาดอร์ ดาลี ความที่ ฟรีด้า คาห์โล ต้องการเลี้ยงสัตว์เพื่อบำบัดภาวะทางจิตใจ ในบ้านของเธอจึงมีสัตว์นานาชนิด อาทิ สุนัข นก ลิง และ กวาง ชื่อ ‘Granizo’ ที่คอยอยู่เคียงข้างเธอตลอดช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของชีวิต

ปาโบล ปิกาโซ กับดัชชุนสุดรัก

5 :: ปาโบล ปิกาโซ (Pablo Picasso) ::

หนึ่งในศิลปินเอกของโลกที่เลี้ยงสัตว์นานาชนิดตลอดช่วงชีวิต 91 ปี ปาโบล ปิกาโซ ได้รับมรดกเป็น ‘นกพิราบของมาติส’ ก่อนหน้านั้นเขาเคยเลี้ยง นกฮูก สุนัข หนู แพะ และ แมวไทย กระทั่งในปี 1957 เขาตัดสินใจรับเลี้ยง สุนัขพันธุ์ดัชชุน ตัวหนึ่ง ที่เปรียบเสมือน ‘รักแรกพบ’ สำหรับเขา น้องหมาตัวนี้ได้รับอนุญาตให้เข้าไปในห้องทำงาน ทั้งยังใช้เวลาอยู่กับเขานานที่สุดถึง 16 ปี

แจ็คสัน พอลล็อค ใช้เวลากับสุนัขแสนรัก

 6 :: แจ็คสัน พอลล็อค (Jackson Pollock) :: 

ศิลปินชื่อดังที่ต่อสู้กับอาการแอลกอฮอลิซึมและภาวะซึมเศร้าตลอดช่วงชีวิต แต่อย่างน้อย แจ็คสัน พอลล็อค ก็โชคดีที่มี สุนัข สองตัวคอยชุบชูใจในวันที่ต้องเผชิญหน้ากับปัญหาและพิษสุราเรื้อรัง ในวัยเด็กพอลล็อคเคยมีสุนัขตัวหนึ่งชื่อว่า ‘Gyp’ ซึ่งเขายังคงตั้งชื่อเดียวกันให้กับสุนัขอีกตัวที่เขาเลี้ยงในช่วงสุดท้ายของขีวิต

แอนดี้ วอร์ฮอล กับความน่ารักขณะอยู่กับสุนัขพันธุ์ดัชชุน

 7 :: แอนดี้ วอร์ฮอล (Andy Warhol) ::  

ศิลปินแนวป๊อปอาร์ตที่มีชื่อเสียงระดับโลกผู้เป็นทาสแมวตัวยง แอนดี้ วอร์ฮอล ในช่วงปี 1954 ผลงานของเขาได้รับการตีพิมพ์ในหนังสือภาพชื่อ ‘25 Cats Name Sam’ และ ‘One Blue Pussy’ ซึ่งได้แรงบันดาลใจจากการเลี้ยง แมว ที่ชื่อ ‘เฮสเตอร์’ จากนั้นเขาก็หาแมวมาเลี้ยงเป็นเพื่อนกันชื่อ ‘แซม’ ก่อนที่ครอบครัวแมวจะเพิ่มจำนวนเป็น 25 ตัว 

กระทั่งในปี 1973 แฟนหนุ่มนาม ‘Jed Johnson’ ได้ชวนให้เขาเลี้ยง สุนัขพันธุ์ดัชชุน และมันก็เข้าไปอยู่ในชีวิตของเขาชนิดแยกจากกันไม่ออก และไม่นานจากนั้นดัชชุนอีกตัวก็เข้ามาอยู่ร่วมครอบครัวเดียวกัน

หนึ่งในแมว 30 ตัวของ อ้าย เหว่ยเหว่ย

 8 :: อ้าย เหว่ยเหว่ย (Ai Weiwei)  :: 

ภายในบ้านของศิลปินชื่อดังชาวจีนที่กรุงปักกิ่ง อ้าย เหว่ยเหว่ย อบอุ่นไปด้วย แมว กว่า 30 ตัว เขาต้อนรับแมวทุกตัวที่ชาวบ้านนำมาปล่อยทิ้งไว้หน้าประตูบ้าน และออกตัวแทนพวกมันเสมอว่า “ที่นี่คือที่ของพวกมัน” เวลามีนักข่าวมาสัมภาษณ์

ท่านหญิงมารศีฯ ถ่ายทอดสัตว์เลี้ยงแสนรักไว้ในภาพเขียนฝีพระหัตถ์ (จากซ้าย) ภาพ The Two Bassetes, ภาพ Le Chat-Nel และภาพ Joyous Bird

 9 :: หม่อมเจ้ามารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร :: 

ศิลปินหญิงชาวไทยที่มีชื่อเสียงระดับสากล หม่อมเจ้ามารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร เป็นหนึ่งในศิลปินคนสำคัญของเมืองไทยที่มีสัตว์เลี้ยงตัวโปรดข้างกาย  ผู้มีความรักและความเมตตาต่อเพื่อนขนฟูเป็นอย่างมาก 

เห็นได้จากผลงานภาพเขียนฝีพระหัตถ์หลายต่อหลายชิ้น ที่พระองค์มักจะถ่ายทอดภาพสัตว์น้อยใหญ่ที่แต่ละตัวต่างก็มีคาแรคเตอร์โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ อาทิ Le Chat-Nel ถ่ายทอดภาพเขียนของท่านหญิงมารศีฯ กับแมวตัวโปรดของพระองค์ แมวน้อยในภาพมีบุคลิกโดดเด่น สง่างาม แต่งกายเปี่ยมด้วยรสนิยมในชุดเดรสสูทสีแดง ประดับสร้อยสีทอง สะพายกระเป๋ารุ่นไอโคนิก CC Classic Bag คอลเลกชั่นจาก Chanel แบรนด์โอต์ กูตูร์ที่ท่านหญิงทรงชื่นชอบเป็นพิเศษ ทรงตั้งชื่อภาพว่า Le Chat-Nel โดยคำว่า ‘Chat’ ในภาษาฝรั่งเศสแปลว่า ‘แมว’ ให้สอดคล้องกับ Chanel ตำนานแห่งวงการแฟชั่นระดับโลก สะท้อนถึงสุนทรียะของการใช้ภาษาและความเป็นแฟชั่นนิสต้าของท่านหญิงได้อย่างดี

ภาพสุนัขพันธุ์แบ็ตเซ็ตฮาวน์สองตัวที่ปรากฏภายใน ภาพ The Two Bassetes คือสุนัขทรงเลี้ยงของหม่อมเจ้ามารศีฯ ศิลปินสามารถสื่ออารมณ์ความรักความผูกพันด้วยอิริยาบทและการแสดงสีหน้าผ่านแววตาของสุนัขได้อย่างตราตรึง เป็นภาพเขียนที่น่ารักและดึงดูดใจผู้ชมอย่างยิ่ง

ผลงาน Joyous Bird เป็นภาพคู่หญิงสาวกับชายหนุ่มที่มีใบหน้าเป็นนก อันเป็นสัญลักษณ์ที่สะท้อนให้เห็นผลงานส่วนใหญ่ของท่านหญิงมารศีฯ เป็นการนำส่วนเล็ก ๆ ในจิตรกรรมภาพอื่นมาขยายเพื่อเน้นรายละเอียดต่าง ๆ ให้ชัดเจนขึ้น ความงดงามของสีและเทคนิคการเคลือบเงาที่ยอดเยี่ยม เสริมรายละเอียดที่อ่อนโยนบนใบหน้าของนกหนุ่มสาวได้อย่างตราตรึง

จากนกแก้วทรงเลี้ยง Quin-quin, Peque, Pinky, Loulou และ Poupou กลายมาเป็นภาพวาดฝีพระหัตถ์

ท่านหญิงมารศีฯ ทรงนำลักษณะเด่นของดอกไม้นานาชนิดจัดวางในรูปร่างของนกแก้วทรงเลี้ยงทั้งห้าของพระองค์เอง ได้แก่ Quin-quin, Peque, Pinky, Loulou และ Poupou แม้ว่าท่านจะทรงสร้างสรรค์ภาพนี้ขณะประทับในประเทศฝรั่งเศส แต่การนำดอกไม้เขตร้อน เช่น ดอกหน้าวัว ดอกชบา มาผสมผสานเป็นองค์ประกอบของภาพ สะท้อนถึงอิทธิพลจากรากฐานวัฒนธรรมเอเชียได้อย่างกลมกลืน

หม่อมเจ้ามารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร กับเหล่าสัตว์เลี้ยงทรงเลี้ยง

จะเห็นได้ว่า ศิลปินระดับโลกต่างก็ได้แรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานชิ้นเอกจากสัตว์เลี้ยงตัวโปรด ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ตลอดจนตำนานและเรื่องเล่าต่าง ๆ ทั้งทางโลก ศาสนา และปรัชญา เช่นเดียวกับความรักและความผูกพันที่หม่อมเจ้ามารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร มีต่อสัตว์น้อยใหญ่ภายในรั้วบ้านของพระองค์ ดังปรากฎในภาพยนตร์ส่วนพระองค์บางตอนขณะที่พระองค์ประทานสัมภาษณ์กับสื่อมวลชนในฝรั่งเศส รอบกายของพระองค์อบอุ่นด้วยสัตว์เลี้ยงนานาชนิด ซึ่งต่างแย่งกันเข้าใกล้และแสดงความรักที่มีต่อ ‘นายหญิง’ ผู้เป็นที่รักของพวกมัน 

ชมภาพเขียนฝีพระหัตถ์ได้ที่ เว็บไซต์กูเกิลอาร์ต และที่ เว็บไซต์ มูลนิธิหม่อมเจ้าหญิงมารศีสุขุมพันธุ์ บริพัตร

อ้างอิง: Art Stuff. (2021). The Most Famous Arty Pet Lovers and Their Furry Friends. Accessed Oct 27,2021

ภาพ : กุลยา กาศสกุล