AlphaGo

 เป้าหมายนี้กระตุ้นให้ศาสตร์ที่กำเนิดในกลางศตวรรษก่อน สามารถพัฒนาก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว จนเข้าสู่ยุคปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) ในปัจจุบัน

วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 1996 คือหลักไมล์สำคัญของวงการคอมพิวเตอร์ เมื่อคอมฯหมากรุก Deep Blue เอาชนะแชมป์โลกแกรี่ คาสปารอฟไปได้ 1 เกมส์ และแพ้ 3 เสมอ 2 ดีพบลูกลับไปอัพเกรดตัวเองอีก 1 เท่า จนคำนวณได้ถึง 200 ล้านตาเดิน/วินาที ในแมทช์ล้างตา 11 พฤษภาคม 1997 ดีพบลูชนะ 2 เสมอ 3 แพ้ 1 กลายเป็นผู้ชนะแมทช์นี้ ถือเป็นความสำเร็จครั้งประวัติศาสตร์และก้าวกระโดดครั้งใหญ่ให้กับการพัฒนาเอไอ

แต่ความท้าทายยังไม่หมด หมากรุกมีพื้นที่ 64 (8x8) ช่อง แต่หมากล้อม (Go) มีพื้นที่ 361 (19x19) จุด ความเป็นไปได้ของตาเดินหมากล้อมย่อมมากกว่ามาก วิธีคำนวณแบบเดิม ๆ ในคอมฯหมากรุก เช่น Alpha-beta Pruning, Tree Traversal, Heuristic Search จึงยากที่จะนำมาใช้ได้ การเอาชนะแชมป์โลกหมากล้อมกลายเป็นเป้าหมายใหม่ของวงการเอไอ

10 กว่าปีที่ผ่านมา พัฒนาการของโปรแกรมโกะยังไปได้ไม่ไกลเท่าไร โปรแกรมเอไอที่แข็งแกร่งที่สุดยังเทียบเท่าแค่มือสมัครเล่น 5 ดั้ง มันไม่สามารถชนะมืออาชีพได้โดยไม่มีแต้มต่อ อีลอน มัสก์ (Elon Musk) นักลงทุนและเจ้าของกิจการรถยนต์พลังงานไฟฟ้าเทสล่า กล่าวเมื่อปี 2016 ว่า ผู้เชี่ยวชาญคาดว่า โปรแกรมเอไอต้องใช้อีก 10 ปีที่จะเอาชนะมืออาชีพระดับแชมป์ได้

ในปี 2014 บริษัทเล็ก ๆ หน้าใหม่ในอังกฤษ ถูก Google ซื้อไปในราคา 400 ล้านปอนด์ ชื่อของมันคือ DeepMind Technologies ดีพมายด์คือบริษัทเอไอที่มุ่งค้นคว้าวิจัยด้าน Neural Network ที่ช่วยให้สมองกลสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง (Machine Learning) ปีนั้น ดีพมายด์เริ่มโครงการ AlphaGo เพื่อทดสอบทฤษฎีของตนว่าใช้ได้ดีเพียงใด เป้าหมายคือให้อัลฟาโกะแข่งและเอาชนะแชมป์หมากล้อมทั่วโลก

อัลฟาโกะต่างจากดีพบลู ดีพบลูถูกโปรแกรมมาให้คิดคำนวณตาเดินของหมากรุกโดยเฉพาะ แต่อัลฟาโกะไม่ได้ถูกโปรแกรมล่วงหน้า มันเรียนรู้ เก็บประสบการณ์ และเล่นจากความคิดของตัวเอง แนวทางนี้เรียกว่า ปัญญาประดิษฐ์สากล (Artificial General Intelligence)

อัลฟาโกะถูกสร้างจากเทคโนโลยี Artificial Neural Network กระบวนการเรียนรู้ของมันเริ่มจากฐานข้อมูล 30 ล้านตาเดินจาก 160,000 เกมส์ของผู้เล่นระดับ 6 – 9 ดั้ง เน็ตเวิร์คเหล่านี้จะเปรียบเทียบและแกะรอยตาเดินทั้งหมด จนเข้าใจเหตุผลที่มาที่ไป จากนั้นก็เข้าสู่ Reinforcement Learning โดยสมมติตาเดินแปลกใหม่และเล่นตอบโต้ด้วยตัวเอง เพื่อเก็บประสบการณ์และพัฒนาฝีมือ

อัลกอริทึม (Algorithm) ในการคำนวณตาเดินคือ Monte Carlo Tree Search เมื่อผนวกกับการเทรนอย่างเข้มข้นจากมืออาชีพและการเรียนรู้ด้วยตัวเองของเครื่อง อัลฟาโกะกลายเป็นโปรแกรมโกะที่ดีที่สุด ในการแข่งขันระหว่างโปรแกรมปี 2015 อัลฟาโกะชนะ 499 จาก 500 เกมส์ มันพร้อมแล้วที่จะแข่งกับมนุษย์

แมทช์แรกของอัลฟาโกะเกิดขึ้นตุลาคม 2015 โดยแข่งกับฟ่านฮุย (Fan Hui) แชมป์หมากล้อมยุโรปชาวจีนและมืออาชีพ 2 ดั้ง อัลฟาโกะชนะ 5 – 0 เกมส์ นี่คือครั้งแรกของโลกที่โปรแกรมเอาชนะมืออาชีพได้โดยไม่มีแต้มต่อ

เราไม่รู้วันเวลาแมทช์แรกของอัลฟาโกะ แต่ในเดือนนั้น อังคารพฤหัสศุกร์กุมกันในราศีสิงห์ เกิดเป็น Stellium ที่มีพลังมหาศาล ทั้งได้มุม 120 จากพลูโตธนูและมุม 180 จากเนปจูนกุมภ์ สิงห์คือความคิดสร้างสรรค์ ธนูคือปัญญาญาณ กุมภ์คือการประดิษฐ์คิดค้น เนปจูนคือจินตนาการ พลูโตคือการเปลี่ยนแปลง การปรากฏตัวของอัลฟาโกะสอดคล้องกับเจตนาของฟ้า

ชนะมืออาชีพ 2 ดั้งคือความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ แต่มันยังใหญ่ไม่พอ เป้าหมายต่อไปคือมืออาชีพ 9 ดั้งที่เป็นรองแชมป์โลกชาวเกาหลีใต้-ลีเซดล (Lee Sedol) เพื่อเตรียมรับศึกครั้งนี้ อัลฟาโกะถูกอัพเกรดขึ้นไปอีก ทั้งยังติดตั้ง Tensor Processing Units ซึ่งเป็นนวัตกรรมล่าสุดจากกูเกิ้ลด้วย แมทช์นี้เกิดขึ้นที่เกาหลีใต้ระหว่างวันที่ 9 – 15 มีนาคม 2016 แข่งกันวันละเกมส์ 5 วัน

ผลคืออัลฟาโกะชนะ 4 – 1 เกมส์ โดยลีเซดลชนะเกมส์ที่ 4 (หมากขาว) แมทช์นี้ถูกยกย่องเทียบเท่าแมทช์ของดีพบลูกับคาสปารอฟในปี 1997 นิตยสาร Science ยกให้อัลฟาโกะเป็น 1 ใน Breakthrough of the Year 2016

ลีเซดลเกิด 2 มีนาคม 1983 ไม่มีข้อมูลเวลาเกิด ตำแหน่งดาวคืออาทิตย์กุมภ์ จันทร์ตุลย์ พุธมังกร อังคารศุกร์มีน พฤหัสมฤตยูพิจิก เสาร์พลูโตตุลย์ เนปจูนธนู ราหูเมถุน จุดแข็งที่สุดคือพฤหัสมฤตยูที่กุมกันสนิทในวรโคตมนวางค์ มันชี้ถึงปัญญาญาณของอัจฉริยะ ทั้งคู่ได้มุม 90 จากอาทิตย์และมุม 120 จากอังคารและศุกร์อุจจ์ ยิ่งเพิ่มความเข้มแข็งโดดเด่น เสาร์อุจจ์ที่กุมพลูโตได้มุม 60 จากเนปจูนและมุม 120 จากราหู บอกถึงตำแหน่ง ชื่อเสียง และความสำเร็จยิ่งใหญ่ในชีวิต

จุดสูงสุดของอัลฟาโกะเกิดขึ้นในแมทช์กับแชมป์โลกชาวจีนเค่อเจี่ย (Ke Jie) ระหว่างวันที่ 23 – 27 พฤษภาคม 2017 ที่จีน เมื่อต้องสู้กับแชมป์โลก อัลฟาโกะถูกอัพเกรดขึ้นไปอีกขั้น ผลคืออัลฟาโกะชนะ 3 – 0 เกมส์ สมองกลชนะมนุษย์ในหมากล้อมอย่างสมบูรณ์ พัฒนาการของเอไอสร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่อีกครั้ง

แม้พ่ายแพ้ แต่เค่อเจี่ยก็นับเป็นสุดยอดอัจฉริยะ เขาเริ่มเล่นโกะตอน 5 ขวบ เป็นแชมป์ประเทศจีนเมื่อ 9 ขวบ เทิร์นโปรอายุ 10 ขวบ ขึ้นระดับ 9 ดั้งเมื่ออายุ 18 และได้เป็นแชมป์โลกครั้งแรก ในปัจจุบัน เขาเป็นแชมป์โลกของทุกสถาบัน

เค่อเจี่ยเกิด 2 สิงหาคม 1997 ไม่ทราบเวลาเกิด ตำแหน่งดาวคืออาทิตย์จันทร์กรกฎ พุธศุกร์ราหูอยู่สิงห์ อังคารกันย์ พฤหัสมฤตยูเนปจูนอยู่มังกร เสาร์มีน พลูโตพิจิก จุดเด่นคือ Stellium ในมังกร มฤตยูเพ็ญ พฤหัส 120 กับอังคารวรโคตมนวางค์ จันทร์เล็งเนปจูน พุธเพ็ญกุมศุกร์ทำมุม 90 กับพลูโต พฤหัสเป็น “นิจจะภังคะราชาโยค” สลับเรือนและทำมุม 60 กับเสาร์ ชี้ถึงพลังความคิดในการวิเคราะห์ จินตนาการที่สร้างสรรค์ และการตัดสินใจที่รอบคอบเด็ดขาด

AlphaGo จะเป็นชัยชนะหรือความพ่ายแพ้ของมนุษยชาติ อนาคตคือผู้ตัดสิน