Term sheet ตกลงให้ตรงกัน

กระแสการเป็นผู้ประกอบการตื่นตัวหนักมากในช่วงนี้ แต่นี่ไม่ใช่ครั้งแรก หากแต่เป็นครั้งใหม่ ย้อนกลับไป10 กว่าปีก่อนคำว่า SME หรือวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ได้ถูกหยิบยกและชูธงว่าเป็นกิจการสำคัญ ถ้าเปรียบเกษตรกรว่าเป็นกระดูกสันหลังของภาคเศรษฐกิจการเกษตร SME ก็ถือว่าเป็นกระดูกสันหลังของภาคเศรษฐกิจอุตสาหกรรมประมาณนั้น เนื่องจากกิจการขนาดเล็กนี้มีจำนวนมหาศาลแทรกตัวอยู่ทั่วทุกหนแห่ง แต่กำลังต้องการความช่วยเหลือทั้งในแง่ของการบริหารจัดการ และการบริหารการเงิน

 จำได้ว่ากระทรวงอุตสาหกรรมเล่นเรื่องนี้เป็นโครงการต่อเนื่องมานานหลายปีในชื่อโครงการ “สร้างผู้ประกอบการรุ่นใหม่ (New Entrepreneurship Creation Program หรือ NEC)” บางส่วนประสบผลสำเร็จด้วยดี แต่อีกมากก็ยังไม่รู้สถานะชัดเจน กลุ่มที่เข้าอบรมและพอขยับเขยื้อนเคลื่อนไหวไปได้ก็คือ ทายาทผู้ประกอบการ ซึ่งเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ ซึ่งโดยพื้นฐานแล้วมีการศึกษาค่อนข้างดีอยู่แล้ว เมื่อต้องมารับสืบทอดกิจการต่อจากรุ่นพ่อ ด้วยแนวคิดใหม่ผสมผสานกับความรู้ที่ทันสมัย ก็สามารถนำพากิจการไปต่อโดยสอดรับกับกระแสสังคมใหม่ได้ อีกกลุ่มหนึ่งคือกลุ่มดารานักแสดงที่มีหัวก้าวหน้า กลุ่มนี้ดีกว่าดารานักแสดงรุ่นเก่ามาก ตรงที่พวกเขาไม่ได้คิดเพียงหาเงินจากการแสดงและใช้จ่ายให้หมดไปเท่านั้น หากแต่พยายามนำรายได้นั้นมาต่อยอดสร้างธุรกิจของตัวเอง โดยอาศัยความได้เปรียบในเรื่องชื่อเสียง ทำให้เป็นที่รู้จักและดึงดูดแฟนคลับเข้าสู่ธุรกิจของตัวเองได้ไม่ยาก

 ในขณะที่ปัจจุบันธุรกิจเทคโนโลยี ซึ่งเป็นโลกของนักคิดรุ่นใหม่ที่มีไอเดียทางธุรกิจแบบก้าวกระโดด โดยอาศัยความสามารถทางเทคโนโลยีเข้าช่วย กลุ่มนี้น่าจับตามองอย่างยิ่งว่าจะไปได้เร็วได้แรง และไปได้ไกลแค่ไหน ผมเชื่อว่าหลายคนเอาใจช่วยและอยากให้เติบโตได้อย่างดี แต่กระนั้นหลายคนก็ยังห่วงเรื่องความเข้าใจในการทำธุรกิจ โดยเฉพาะความสามารถด้านการบริหารการเงินและการตลาด เรื่องเกี่ยวกับเงินนั้นไม่มีใครเข้าใจเรื่องนี้มากเกินไปกว่าผู้ที่มีประสบการณ์ก่อตั้งธุรกิจมาก่อนเพราะถือว่าผ่านร้อนผ่านหนาว และผ่านปัญหาอุปสรรคมานานัปกาล เพราะเป็นที่รู้กันดีว่าการทำธุรกิจในช่วงแรกสำคัญที่สุด จะรอดหรือจะร่วงอยู่ในช่วง 1-3 ปีแรกนี่แหละ ส่วนจะเติบโตจนสามารถผลักดันบริษัทเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ได้หรือไม่ก็อยู่ที่ผลงานในช่วงปีที่ 5 ถึงปีที่ 8 ที่สำคัญให้ลืมทางเลือกในการหาเงินทุนจากแหล่งเดิมๆ อาทิ ธนาคารครอบครัวและเพื่อนๆแต่ต้องมุ่งไปที่การระดมทุนจากธุรกิจทุนร่วมทุนคำถามที่มักจะตามมาก็คือ เค้าคุยอะไรกัน นี่คือคำตอบของผู้ก่อตั้งธุรกิจรุ่นพี่

ต่อให้เรียนรู้ให้ตายยังไง จบบริหารธุรกิจในระดับโทเอกมาแค่ไหน ก็ไม่สู้เท่าลงมือลุยด้วยตัวเอง นี่คือคำประกาศสำคัญ ของผู้ที่จะเริ่มต้นทำธุรกิจใหม่ “term sheet” จะช่วยสรุปสาระสำคัญและเงื่อนไขที่จะควบคุมการลงทุนของธุรกิจทุนร่วมทุน กับนักคิดเจ้าของธุรกิจตัวจริง

 ข้อตกลงนี้จัดทำขึ้นเป็นการเฉพาะโดยนักลงทุนและมันจะรวมถึงการประเมินราคาก่อนเริ่มลงทุนในบริษัทเป้าหมายเงื่อนไข้อตกลงโดยทั่วไปมักจะไม่ผูกพันแม้ว่าพวกเขามักจะมีบทบัญญัติความลับและระยะเวลาการผูกขาดสำหรับการเจรจาที่มีผลผูกพันกับทุกฝ่ายเงื่อนไขข้อตกลงนี้มักจะมีรายละเอียดมากและพวกเขาควรจะทำการร่างและเจรจาต่อรองกันในทุกหัวข้อการพิจารณาที่อยู่ในใจทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขั้นตอนของการลงทุนและแตกต่างกันไปในเป้าหมายทางการเงินของแต่ละ VC รวมถึงการกำหนดกลยุทธ์การออกจากกิจการ (Exit strategy) เมื่อถึงจุดที่ต้องการนอกจากนี้ในแต่ละรอบของการจัดหาเงินทุนควรคาดการณ์ถึงความต้องการเงินทุนในอนาคตของบริษัทด้วย

 ธุรกิจทุนร่วมทุน (VCs) จะขอสิทธิที่มีความเหมาะสมกับระดับของการลงทุนในขณะที่ผู้ก่อตั้งบริษัทฯจะทำงานเพื่อรักษาความยืดหยุ่นของเงินทุนและการควบคุมการจัดการเพื่อให้มั่นใจว่าสิทธิของVCs จะไม่เป็นภาระมากเกินไป

 Term sheet สำหรับการทำธุรกรรมทุนร่วมทุนในประเทศพัฒนาแล้วมักจะมีบทบัญญัติสี่ประการที่เสมือนเป็นคัมภีร์ที่ต้องทำความเข้าใจร่วมกัน และตกลงกันให้ได้ โดยเฉพาะในช่วงเริ่มต้นลงทุนทางธุรกิจใหม่และการเจรจากับผู้ร่วมทุน (VC) คือการประเมินมูลค่าการลงทุนโครงสร้างการจัดการและการเปลี่ยนแปลงสัดส่วนของเงินทุน

 การประเมินมูลค่า

VCs จะนำเสนอการประเมินมูลค่าบริษัทใน term sheetซึ่งจะเป็นตัวกำหนดสัดส่วนความเป็นเจ้าของของพวกเขาในธุรกิจเริ่มต้นใหม่เป็นไปได้ที่จะใช้ตัวชี้วัดอุตสาหกรรมและความต้องการในอนาคตมากำหนดมูลค่าของบริษัทเป้าหมายและอัตราการเติบโตที่คาดหวัง

 โครงสร้างการลงทุนการแปลงสภาพหุ้นสภาพคล่องและการปันผล

Term sheet จะเป็นตัวกำหนดโครงสร้างการลงทุนไม่ว่าจะทำในรูปตราสารทุนตราสารหนี้หรือทั้งสองอย่างVCs จำนวนหนึ่งชอบที่จะซื้อหุ้นแปลงสภาพที่ต้องการของการเริ่มต้น (แทนที่จะเป็นหุ้นสามัญหรือหนี้) เป็นเงื่อนไขของการลงทุน

 โครงสร้างการจัดการคณะกรรมการอำนวยการและสิทธิของผู้ถือหุ้น

ควรตกลงโครงสร้างการจัดการของบริษัทไว้ด้วยโดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์ประกอบของคณะกรรมการบริษัททั้งนี้มักเป็นไปตามสัดส่วนขึ้นอยู่กับจำนวนเงินและขั้นตอนของการลงทุน

 การเปลี่ยนแปลงสัดส่วนการถือหุ้น

แต่ละผู้มีส่วนได้เสียมีไทม์ไลน์ของการลงทุนของตัวเอง และพยายามที่จะรักษาความยืดหยุ่นเกี่ยวกับตัวเลือกต่างๆในแต่ละทางออกในแต่ละรอบของการระดมทุนโดย Term sheet ต้องระบุสิทธิและหน้าที่ของคู่สัญญาในแง่ของการเปลี่ยนแปลงที่ตามมาในหุ้นทุนของบริษัท

 ตอนนี้เวทีระดมทุนสำหรับ startup ในเมืองไทยเปิดแล้ว จงเรียนรู้ หาประสบการณ์ ศึกษา พิจารณา ไตร่ตรอง พูดคุยให้มาก ก่อนที่จะพิจารณาเลือก เพราะมันไม่ต่างจากการเลือกคู่ ถ้าได้คู่แท้ที่ดี ก็ช่วยเสริมส่งให้ธุรกิจไปไกลในที่สุด