20 ปี ภาคี 'สสส.' สร้างสุข 'Big Changes' สังคมไทย

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ได้รับ “รางวัลเนลสันแมนเดลา” ด้านการส่งเสริมสุขภาพ รางวัลระดับโลกจากองค์การอนามัยโลกนับเป็นครั้งแรกของประเทศไทย เป็นความภาคภูมิใจร่วมของคนไทยทั้งประเทศที่ร่วมเป็นพลังสร้างสรรค์งานสร้างเสริมสุขภาวะ อันเป็นผลจากการขับเคลื่อนตลอด 20 ปีที่ผ่านมา จนสามารถสร้างปรากฎการณ์ที่ช่วยเปลี่ยนแปลง “เรื่องใหญ่” หรือ "Big Changes" ในสังคมอย่างมากมาย 

ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการสสส. กล่าวว่า ตลอดการทำงาน 20 ปีที่ผ่านมา การขับเคลื่อนของสสส.และภาคี ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงต่อสังคมไทยในหลายเรื่อง หลายมิติ แต่จะมีการรวบรวมเผยแพร่ในปีนี้อย่างน้อย 20 ประเด็น แต่ขณะนี้ที่สรุปแล้วมี 10 Big Changes นั่นคือ

1. สร้างสิ่งแวดล้อมปลอดควันบุหรี่
2. ขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ งานบุญประเพณีและเทศกาลปลอดเหล้า
3. พลังประชาชนขบับเคลื่อนสภาองค์กรของผู้บริโภค
4. ตำบลสายพันธุ์ใหม่
5. ขับเคลื่อนสุขภาวะเด็กปฐมวัย
6. มาตรการทางราคาและภาษีเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของน้ำตาล เพื่อปกป้องสุขภาพของประชาชน ลดเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง(NCDs)
7. ขับเคลี่อนแผนส่งเสริมกิจกรรมทางกายระดับชาติ เพื่อสร้างมุมมอง การรับรู้ใหม่ด้านกิจกรรมทางกายในประเทศไทย
8. การเข้าถึงสิทธิและบริการสุขภาพของผู้มีปัญหาสถานะบุคคลและกลุ่มชาติพันธุ์
9. พัฒนาระบบรองรับสังคมสูงวัยและพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ
10. ส่งเสริมการมีงานทำของคนพิการ “ได้มากกว่าการจ้างงาน”

ตัวอย่างผลงาน การขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ งานบุญประเพณีและเทศกาลปลอดเหล้า ผ่านกลยุทธ์การทดแทนทุนอุปถัมภ์ งานกาชาดและงานอัตลักษณ์ท้องถิ่นจัดแบบปลอดเหล้าไปแล้ว 65 เปอร์เซ็นต์ จากงานทั้งหมดของประเทศ งานสงกรานต์เกิด 58 ถนนตระกูลข้าว (ปลอดเหล้า) และ2,200 โซนพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าปลอดภัย ลอยกระทงปลอดเหล้าปลอดภัยปลอดประทัดยักษ์และโคมลอยทั่วประเทศ มีการจัดงานแบบปลอดเหล้า 74 เปอร์เซ็นต์ จากงานทั้งหมดของประเทศ เป็นต้น 

เรื่องส่งเสริมการมีงานทำของคนพิการ “ได้มากกว่าการจ้างงาน” ในปี 2556 สสส. ร่วมกับมูลนิธินวัตกรรมทางสังคม พัฒนานวัตกรรมการจ้างงานคนพิการเชิงสังคมเป็นทางเลือกใหม่ในการจ้างงานคนพิการ ปี 2556-2563 สร้างอาชีพให้กับคนพิการได้มากกว่า 40,000 คน ช่วยลดการส่งเงินเข้ากองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการของหน่วยงานรัฐกว่า 700 ล้านบาท เป็นต้น

“รางวัลเนลสันแมนเดลา ที่ได้รับนี้เป็นการตกผลึกของสิ่งที่ทุกคนในสังคมไทยร่วมทำสะสมกันมา ควรเป็นสิ่งที่ภูมิใจร่วมกัยของคนวางกว้างมากๆ ซึ่งการดำเนินการงานต่างๆ ไม่เพียงมุ่งเน้นไปที่สู่การเปลี่ยนแปลงขีดความสามารถในระดับบุคคลให้มีวิถีชีวิตสุขภาวะเท่านั้น แต่ยังมุ่งให้เกิดการพัฒนานโยบายด้านสุขภาพที่จำเป็นและปรับปรุงโครงสร้าง รูปแบบสังคมสู่การมีสุขภาวะที่ยั่งยืนต่อไป” ดร.สุปรีดากล่าว

ดร.สุปรีดา กล่าวเพิ่มเติมถึงก้าวต่อไปสู่ทศวรรษที่ 3 ของสสส. มี 3 มิติใหม่ ได้แก่

1. Digital transformation อาทิ การนำระบบฐานข้อมูล “บิ๊กดาต้า” (Big Data) มาใช้ป้องกันดูแลสุขภาพ ,การสร้างเสริมสุขภาพแบบแม่นยำ เจาะกลุ่มบุคคล(Precision Health Promotion) โดยมอบเครื่องมือสร้างเสริมสุขภาพที่ได้จากองค์ความรู้และนวัตกรรมที่ทำงานมาตลอด 20 ปีให้กับบุคคลตามความเหมาะสมของแต่ละคน
2. การบริหารองค์กรยุคใหม่ สู่การเป็น “องค์กรนวัตกรรมสร้างเสริมสุขภาพ” โดยจะเปิดตัว 2 หน่วยงานภายใต้การกำกับ คือ ศูนย์กิจการสร้างสุข (SOOK Enterprise) ทำหน้าที่ขยายผลองค์ความรู้ ข้อมูลวิชาการ สร้างเสริมประสบการณ์ด้านสุขภาวะให้เข้าถึงประชาชน ผ่านกิจกรรมและผลิตภัณฑ์สุขภาวะที่สร้างสรรค์ และสถาบันการเรียนรู้การสร้างเสริมสุขภาพ (ThaiHealth Academy) เพื่อพัฒนาศักยภาพ และให้คำปรึกษาภาคีเครือข่าย ยกระดับนักสร้างเสริมสุขภาพมืออาชีพ
3. ประเด็นใหม่ๆ และเดินหน้างานโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) รวมถึงผลักดัน “กฎหมายอากาศสะอาด” จากปัญหา PM2.5และสานต่อเรื่องโควิด-19 การจ้างงานคนพิการ และสนับสนุนมาตรการทางราคาและภาษีเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของน้ำตาล เพื่อปกป้องสุขภาพของประชาชน ลดเสี่ยงโรค NCDs