วิธีการ 'สร้างงาน' ให้คน 10 ล้านครัวเรือน

เศรษฐกิจภาคที่ได้รับผลกระทบจากวิกฤติโรคระบาดโควิด-19 ทั้งการท่องเที่ยว โรงแรม สายการบิน ภัตตาคาร ร้านอาหาร รถยนต์ และอื่นๆ จะฟื้นตัวทีละน้อยเพราะจะต้องใช้เวลาราว 2 ปี กว่าจะมีการผลิตวัคซีนที่มีประสิทธิภาพจริง และฉีดให้ประชากรโลกส่วนใหญ่ได้ และถึงหลังจากนั้นผู้คนก็ยังต้องใช้ชีวิตแบบระมัดระวัง และเศรษฐกิจโลกจะอยู่ที่ระดับต่ำกว่ายุคก่อนที่จะเกิดโรคระบาด ไม่สามารถฟื้นตัวกลับมาที่เดิมแบบรูปตัววีได้

การจัดสรรอาจเป็นการให้เช่าในราคาที่ต่ำมากในระยะยาวก็ได้ หรือทำเป็นโฉนดชุมชน ข้อสำคัญคือ

1.ห้ามการซื้อขายสิทธิต่อ ถ้าผู้ได้สิทธิไม่ประสงค์จะทำต่อต้องขายสิทธิ์คืนให้สหกรณ์ เพื่อป้องกันการทุจริตฉ้อฉลและการเล่นพวก

2.รัฐต้องสนับสนุนในเรื่องการขุดบ่อน้ำและการลงทุนพื้นฐาน แบบทำให้ฟรีและหรือให้สินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ รวมทั้งการฝึกอบรมความรู้ทางด้านการเกษตรในยุคใหม่ เพื่อที่คนที่จะไปเป็นเกษตรกรรายใหม่จะได้มีต้นทุนตั้งต้น และเห็นลู่ทางที่จะทำการเกษตรแบบได้ผลจริงได้

3.สัญญาเช่าหรือเช่าซื้อควรเป็นระยะยาว 20-30 ปี เพื่อเป็นการจูงใจให้เกษตรกรปลูกต้นไม้ยืนต้นควบคู่ไปกับการทำเกษตรผสมผสานเพื่อการกินอยู่ และหารายได้เพื่อเลี้ยงตนเองในระยะสั้นได้ไปพร้อมๆ กัน

ส่วนที่ดินของเจ้าของที่ดินรายใหญ่ซึ่งหลายคนซื้อไว้แบบเก็งกำไร และมีมากเกินไปเป็นพันเป็นหมื่นไร่ ก็ควรออกกฎหมายปฏิรูปที่ดินแบบจำกัดขนาดการถือครองที่ดิน เช่น ไม่ให้ใครมีเกิน 500 ไร่ ใครมีเกินต้องขายคืนในราคาประเมินหรือต่ำกว่าให้ธนาคารที่ดิน หรือสำนักงานปฏิรูปการเกษตรแนวใหม่นี้ ซึ่งควรใช้วิธีออกพันธบัตรระยะยาวแบบมีดอกเบี้ยให้ จะได้ไม่ต้องห่วงว่ารัฐบาลจะหางบมาจากไหน

ที่ต้องปฏิรูปเอาที่ดินเอกชนมาจัดสรรด้วย เพราะประเทศไทยในปัจจุบันปล่อยให้เจ้าที่ดินรายใหญ่มีที่ดินมากเกินไป เกษตรกรตัวจริงไม่มีที่ทำกินต้องเช่าเขา และคนที่อยากเป็นเกษตรกรก็ไม่มีโอกาสได้ไปทำ ทำให้การใช้ที่ดินเพื่อการเกษตรในประเทศไทยมีประสิทธิภาพ/ประสิทธิผลต่ำและมีความไม่เป็นธรรมสูง

ที่ดินของภาคเอกชนที่มีโฉนดของไทยที่มีราว 15 ล้านไร่นั้น กระจุกตัวอยู่กับเจ้าที่ดินรายใหญ่มาก เจ้าของที่ดินกลุ่มที่มีที่ดินสูงสุด 20% แรกมีจำนวนผู้ถือครอง 3.1 ล้านราย มีที่ดินรวมกัน75.8 ล้านไร่ 80% ของที่ดินทั้งหมด คนที่เหลืออีก 80% หรือราว 13 ล้านราย มีที่ดินรวมกันเพียง 20% ของที่ดินทั้งหมด (ดร. ดวงมณี เลาวกุล คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2562)

ถ้าคิดเฉพาะคนที่มีที่ดินมากที่สุดแค่ 1% แรก (ราว 3 หมื่นราย) มีสัดส่วนการถือครองที่ดินเกือบ 25 ล้านไร่ ราว 1 ใน 4 หรือ 25% ของที่ดินที่มีโฉนดทั้งหมด เฉพาะ 10 ตระกูลที่ถือครองที่ดินมากที่สุดแล้ว น่าทึ่งมากที่ตระกูลหนึ่ง (ทำธุรกิจขายน้ำเมา) มีที่ดินถึง 630,000 ไร่ ตระกูลที่ 2 (ธุรกิจการเกษตร, ค้าปลีก ฯลฯ) มี 2 แสนไร่ อีก 8 รายที่มีที่ดินมากรองลงมา ถือครองที่ดินระหว่างรายละ 5,000-44,000 ไร่ (ดร.อาทิตย์ พวงพรหม, อ้างแล้ว)

นอกจากรัฐควรจัดสรรที่ดินให้เกษตรกรรายใหม่ 10 ล้านรายไปทำกินแล้ว ก็น่าจะช่วยเกษตรกรที่ทำอยู่ในที่ดินที่ไม่ใช่ของตัวเอง ซึ่งมีถึง 52% ของที่ดินการเกษตรทั้งหมด (ปี 2556) ให้มีที่ทำกินแบบมั่นคง กรณีที่พวกเขาไม่มีเอกสารสิทธิ และไม่ต้องเสียค่าเช่าสูงในกรณีเป็นผู้เช่า 

ถ้าเราปฏิรูปที่ดินและการเกษตรเพื่อช่วยเกษตรกรกลุ่มนี้ด้วย (ทำเป็นโฉนดชุมชนหรือที่ดินของชุมชน สหกรณ์ เพื่อป้องกันการขายต่อ) จะทำให้ไทยสามารถพัฒนาการเกษตรได้ผลผลิตสูง ประสิทธิภาพสูงขึ้น รวมทั้งปลูกไม้ยืนต้น ปลูกป่าไม้เศรษฐกิจ ซึ่งให้มูลค่าสูงเพิ่มขึ้นได้อีกมาก ทั้งเป็นผลดีต่อระบบนิเวศด้วย นี่คือทางออกที่จะรับมือกับเศรษฐกิจโลกยังหลังโรคระบาดโควิดได้อย่างยั่งยืนมากกว่าโครงการประเภทจะเอางบไปแจกให้คนไปท่องเที่ยวกัน

การส่งเสริมการปลูกไม้ยืนต้นทางเศรษฐกิจจะช่วยให้ประชาชนมีงานทำและมีรายได้เพิ่มขึ้น เนื่องจากไม้เหล่านี้กว่าจะโตเอาไปใช้งานได้ต้องใช้เวลานาน 20-30 ปี คนที่จะลงทุนปลูกป่าไม้เศรษฐกิจได้ต้องเป็นหน่วยงานที่จ้างคนปลูก หรือระบบสหกรณ์ที่ได้สินเชื่อระยะยาว โดยใช้ที่ดินที่ปลูกต้นไม้ยืนต้นคำประกันได้ ทั้ง 2 โครงการนี้จะแก้ปัญหาคนว่างงาน ขาดรายได้ อย่างยั่งยืนมากกว่า ทั้งยังกระจายให้คนไปอยู่ในชนบทไม่ต้องแออัดอยู่เมืองใหญ่ ธรรมชาติ สภาพแวดล้อมก็จะดีกว่า ป้องกันและเยียวยาเรื่องโรคระบาดได้ดีกว่า

แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจแบบพึ่งพาอุตสาหกรรม การค้า การบริการ การท่องเที่ยวจากต่างประเทศ มากเกินไปอย่างที่ผ่านมา การกระจายทรัพย์สินและรายได้ให้คนไทย 68 ล้านคนอย่างทั่วถึงที่เป็นธรรมขึ้น จะช่วยสร้างอำนาจซื้อสินค้าอุตสาหกรรมและอื่นๆ ธุรกิจการค้าภายในประเทศก็จะเจริญเติบโต เศรษฐกิจภายในประเทศจะใหญ่ขึ้น พึ่งพาตลาดภายในของตนเองได้มากขึ้น เวลาเกิดวิกฤติโรคระบาดหรือวิกฤติอื่นๆ ครั้งต่อไป ไทยจะรับมือได้ดีกว่าการใช้ระบบเศรษฐกิจแบบพึ่งพาต่างประเทศมากเกินไปอย่างที่ทำกันอยู่