พ.ร.ก.ฉุกเฉินโควิด 'รัฐประหารเงียบ'!?

รวบอำนาจทางการเมือง แก้ปัญหาการเมืองภายในรัฐบาล ระบุไม่ควรเอาพ.ร.ก.ฉุกเฉินไปครอบกลไกปกติ

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ราชกิจจานุเบกษา ได้เผยแพร่ประกาศเรื่อง การกำหนดอำนาจหน้าที่ของรัฐมนตรี ตามกฎหมายเป็นอำนาจหน้าที่ของนายกรัฐมนตรี  โดยระบุว่าตามที่มีประกาศสถานการณ์ ฉุกเฉินในทุกเขตท้องที่ทั่วราชอาณาจักร อาศัยอำนาจตามมาตรา 7 พ.ร.ก.บริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน ให้บรรดาอำนาจหน้าที่ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงตามกฎหมาย หรือที่เป็นผู้รักษาการตามกฎหมาย หรือที่มีอยู่ตามกฎหมาย โอนมาเป็นอำนาจหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีเป็นการชั่วคราว เฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับการอนุญาตอนุมัติ สั่งการ บังคับบัญชา หรือช่วยในการป้องกัน แก้ไข ปราบปราม ระงับยับยั้งในสถานการณ์ฉุกเฉิน หรือฟื้นฟูหรือช่วยเหลือประชาชน ดังต่อไปนี้

1.พ.ร.บ.กองอาสารักษาดินแดน พ.ศ.2497 2.พ.ร.บ.การเดินเรือในน่านน้ำไทย พ.ศ.2456 3.พ.ร.บ.การเดินอากาศ พ.ศ.2497 4.พ.ร.บ.การเนรเทศ พ.ศ.2499 5.พ.ร.บ.การพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม พ.ศ.2560 6.พ.ร.บ.การแพทย์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2551 7.พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ พ.ศ.2562 8.พ.ร.บ.การส่งออกไปนอกและการนำเข้ามาในราชอาณาจักรซึ่งสินค้า พ.ศ. 2522

9.พ.ร.บ.การสาธารณสุข พ.ศ.2535 10.พ.ร.บ.การอุดมศึกษา พ.ศ.2562 11.พ.ร.บ.กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 12.พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 13.พ.ร.บ.ควบคุมน้ำมันเชื้อเพลิง พ.ศ. 2542 14.พระราชบัญญัติควบคุมโภคภัณฑ์ พ.ศ. 2495 15.พ.ร.บ.ควบคุมยุทธภัณฑ์ พ.ศ. 2530 16.พ.ร.บ.เครื่องมือแพทย์ พ.ศ. 2551 17.พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2522 18.พ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551

19.พ.ร.บ.เชื้อโรคและพิษจากสัตว์ พ.ศ. 2558 20.พ.ร.บ.ทางหลวง พ.ศ. 2535 21.พ.ร.บ.ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 22.พ.ร.บ.ประกันสังคม พ.ศ. 2533 23.พ.ร.บ.ยา พ.ศ. 2510 24.พ.ร.บ.รถยนต์ พ.ศ. 2522 25.พ.ร.บ.โรคติดต่อ พ.ศ. 2558 26.พ.ร.บ.วัตถุอันตราย พ.ศ. 2535 27.พ.ร.บ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 28.พ.ร.บ.ว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544 29.พ.ร.บ.ว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ พ.ศ. 2542

30.พ.ร.บ.วิทยุคมนาคม พ.ศ. 2498 31.พ.ร.บ.สถานบริการ พ.ศ. 2508 32.พ.ร.บ.สถานพยาบาล พ.ศ. 2541 33.พ.ร.บ.สถานประกอบการเพื่อสุขภาพ พ.ศ. 2558 34.พ.ร.บ.สิทธิบัตร พ.ศ. 2522 34.พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 36.พ.ร.บ.องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553 37.พ.ร.บ.องค์การเภสัชกรรม พ.ศ. 2509 38.พ.ร.บ.อ้อยและน้ำตาลทราย พ.ศ. 2527 39.พ.ร.บ.อาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน พ.ศ. 2490 40.พ.ร.บ.อาหาร พ.ศ. 2522

ทั้งนี้ ให้รวมถึงกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายดังกล่าวข้างต้นด้วย ให้ส่วนราชการหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายข้างต้นยังคงใช้อำนาจหน้าที่เช่นเดิมต่อไป ตามหลักเกณฑ์ที่นายกรัฐมนตรีกำหนด เว้นแต่จะมีประกาศหรือคำสั่งเป็นอย่างอื่น ตั้งแต่วันที่ 26 มี.ค. เป็นต้นไป ลงนามโดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรมว.กลาโหม

 นักวิชาการด้านรัฐศาสตร์ ได้วิเคราะห์ถึงการรวบอำนาจของนายกรัฐมนตรี โดยใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน เพื่อแก้ปัญหาการระบาดของโรคโควิด-19 ที่มีนัยทางการเมือง 

นายสุรชาติ บำรุงสุข อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้สัมภาษณ์รายการเจาะลึกทั่วไทย ถึงเรื่องดังกล่าวว่า การนำ พ.ร.ก.ฉุกเฉินครั้งนี้ ส่วนตัวคิดว่าไม่ใช่การยึดอำนาจคณะรัฐมนตรี(ครม.) แต่เป็นรัฐประหารเงียบ ตนมองร้าย แต่ไม่มีนัยที่จะลดประสิทธิภาพการทำงานของรัฐบาล หรือแพทย์ ในการต่อสู้กับเชื้อโรค แต่เมื่อเราประกาศใช้พ.ร.ก.ฉุกเฉิน 1.กลไกทางการเมืองหยุดหมดแล้ว 2.เราเห็นสภาวะคล้ายปี 2476 เหมือนการปิดสภา นำมาสู่การรัฐประหารครั้งแรก" 

3.บทบาทพรรคการเมืองยุติไปโดยสภา 4.พ.ร.ก.ฉุกเฉินเข้ามาควบคุมสื่อหมดแล้ว 5.แก้ปัญหาโครงสร้างอำนาจของรัฐ 6.ปิดบทบาทของฝ่ายค้าน 7.ยกอำนาจการดำเนินการให้ข้าราชการประจำ 8.ห้ามชุมนุม ทำให้มีอำนาจจัดการกับผู้เห็นต่าง 9.อำนาจรวมอยู่กับตัวนายกฯคนเดียว

“ถ้าคิดให้ดี เราก็อดคิดไม่ได้ เพราะการประกาศ พ.ร.ก.ฉุกเฉินทำได้ แต่สามารถทำแล้วใช้กลไกทางการเมืองปกติก็ได้ โดยใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน เป็นอำนาจเสริมบางจุด ที่คิดว่ากลไกการเมืองปกติมันอ่อนแอ เมื่อประกาศแล้วไปรวบอำนาจหมด มันส่อนัยคล้ายกับปี 2476 ผมเชื่อว่าถ้าเป็นแบบนี้ ในเชิงประสิทธิภาพเองก็เป็นปัญหา เพราะเอารัฐมนตรีเจ้ากระทรวงไปแขวนไว้ข้างๆ แล้วปล่อยให้ปลัดทำงาน มันไม่ต่างจากโครงสร้างหลังรัฐประหาร”

นายสุรชาติ กล่าวต่อว่า น่าเสียดายที่ในบริบทอย่างนี้รัฐบาล ไม่ทำเรื่องนี้ด้วยภาวะปกติ ใช้อำนาจพิเศษเพิ่ม และใช้อำนาจทางการเมืองปกติ วันนี้เราแทบไม่ใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ควบคุมโรคติดต่อจริงๆเลย ถ้าย้อนกลับไปช่วงต้นเดือน ก.พ. รัฐบาลประกาศใช้พ.ร.บ.ควบคุมโรคติดต่อ เพื่อควบคุมหลายอย่าง มันจะช่วยสร้างความรู้สึกให้ประชาชน และถ้ากฎหมายอ่อนเกินไป ก็จะยกระดับได้

“ทุกคนพูดคล้ายกันว่า พ.ร.ก.ฉุกเฉิน ออกมาเพื่อแก้ปัญหาการเมืองภายในรัฐบาล ถ้าเป็นอย่างนี้ ผมว่ามันเหมือนไพ่ใบสุดท้าย แล้วเทหมดหน้าตัก การใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน เหมือนดาบสองคม ผมคิดว่าไม่ควรเอา พ.ร.ก.ฉุกเฉินไปครอบกลไกปกติ จนกลไกปกติมันหายไปเลย” นายสุรชาติ กล่าว

นายสุรชาติ กล่าวว่า ส่วนตัวคิดว่าการใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน เมื่อเห็นภาพในประเทศจีนแล้ว เราเชื่อว่าเราจะสามารถควบคุมทุกอย่างได้ แต่ตนเชื่อว่ากฎหมายที่ใช้คุมบนถนนได้ แต่จะทำอย่างไรที่จะสร้างจิตสำนึกให้คนไม่ละเมิดกฎหมาย ซึ่งอันนี้จะทำให้กฎหมายมีผล กฎหมายไทยถูกใช้ในงานการเมืองจนชิน เมื่อเจองานใหม่ๆ มันไม่ทำให้ภาคประชาชนรู้สึกร่วมด้วยสักเท่าไร