ธามาริน เจริญพิทักษ์ ช่างทองรุ่น 4 “บ้านต้นมะขาม”
ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น ทายาทช่างทองโบราณ แบรนด์ "ต้นมะขาม" ยังคงสืบสานฝีมือบรรพบุรุษ ทั้งอนุรักษ์ และต่อยอดฝีมือเพื่อรักษาไว้ซึ่่งแบบโบราณและพัฒนาสู่ตลาดคนรุ่นใหม่
งานช่างทองคือความสุขของ เติ้ง-ธามาริน เจริญพิทักษ์ ในยามที่ว่างเว้นจากการตรวจสาขาและโรงงาน เขามักมานั่งเงียบๆสร้างสรรค์งานใหม่ๆด้วยตัวเองที่สตูดิโอในซอยนายเลิศ ถนนวิทยุ ปัจจุบันกำลังเน้นงานเครื่องประดับสำหรับคุณสุภาพบุรุษเช่นสร้อยข้อมือ ล่าสุดมีการออกแบบผสมผสานกับเครื่องรางของขลัง รวมทั้งงานทดลองเช่น
คลิบติดนาฬิกา เป็นตัวอักษรชื่อ ทว่าความสุขที่สุดอยู่ที่การเข้าไปเรียนรู้เทคนิคการทำทองโบราณจากนายช่างใหญ่ที่มีประสบการณ์ยาวนาน
กล่าวถึงสตูดิโอสวยงามแห่งนี้คุณพ่อของเขาตกแต่งไว้เมื่อ 30 ปีก่อน ผนังห้องทำจากบรอนทองแดงถักทอเป็นลายขัดสาน อันเป็นงานเอกลักษณ์ของ แบรนด์บ้านต้นมะขาม ธุรกิจหัตถศิลป์ชั้นสูงที่ดำเนินกิจการมายาวนานกว่า 100 ปี มีจุดกำเนิดที่อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง คุณเติ้งเป็นทายาทรุ่นที่ 4 รับช่วงกิจการต่อจากคุณพ่อคุณแม่ พร้อมนำประสบการณ์ด้านการตลาดและงานด้านสื่อมาปรับใช้จนกิจการบ้านต้นมะขามเติบโตแตกกิ่งก้านสาขาออกไป
“เมื่อก่อนคุณพ่อมีช่างคู่ใจคนหนึ่ง เป็นคนลงมือสาน นำมาตกแต่งกับไม้สักเก่า ทำมาเรื่อยๆเป็น 10 ปีก่อนผมมาทำเป็นสตูดิโอปล่อยร้างมาเกือบ 10 ปีเหมือนกัน เดิมตรงนี้เป็นจุดที่ลูกค้าต้องมาดูของ พอช่วงต้มยำกุ้งเศรษฐกิจไม่ดีผมเองก็ยังเรียนอยู่ คุณแม่เลยย้ายไปเปิดในห้างฯแถวชิดลม (ปัจจุบันอยู่ที่ชั้น 5 เซ็นทรัลชิดลม โทร.081-684-8000) ที่นี่แค่ทำความสะอาดอย่างเดียวก็โอเคแล้ว จุดเด่นก็จะมีแผ่นสานบรอน กับภาพเครื่องประดับในยุคที่พ่อออกแบบ ตอนที่คุณแม่เปิดร้านชา มีงานที่พ่อออกแบบเอาไปเพ้นท์บนจานด้วยนะครับ ส่วนใหญ่งานของพ่อจะเป็นพลอย หิน และจะไม่ทำเกิน 1 ชิ้นเลย ลูกค้ามาที่ร้านคุณแม่ก็จะเอาแบบพื้นฐานให้ดู ส่วนใหญ่เราจะทำงานสั่งทำ และเป็นงานที่คุณพ่อออกแบบ พลอยเม็ดนั้นให้เข้ากับบุคลิกของคนที่มาสั่ง ยุคนั้นเขาจะซื้อพลอยชิ้นใหญ่ๆ ไม่เหมือนยุคเราที่ออกแบบเพื่อให้ใส่ได้ทุกวัน”
ลูกค้ายุคคุณพ่อกลายเป็นคุณยายคุณย่าที่ไม่ต้องการสินค้าแบบใหม่ๆอีกต่อไป ทว่าลูกค้าของทางร้านขยับมาเป็นรุ่นลูก รุ่นหลาน ดังนั้นจึงเป็นหน้าที่ของเขาที่จะมาสานต่องานในยุคถัดไป
“ความสนใจในชิ้นงานก็จะเปลี่ยนไป เขาอยากได้เครื่องประดับที่เรียบๆขึ้น ไม่เตะตามากนัก จากที่เมื่อก่อนคนนิยมทองจ๋า เพชรพลอยเม็ดใหญ่ๆเดี๋ยวนี้ไม่มีใครสนใจ จะเน้นเรียบง่ายใส่ได้ทุกวัน ยุคผมก็เลยมาต่อยอด ปรับแบบให้ใช้งานง่าย อย่างเช่นแบบสานเราก็นำมาใส่สปริงดีด ยุคคุณพ่อยังไม่มีวัสดุไทเทเนียม รวมถึงวัสดุที่ใช้ทองคำขาว พิงค์โกล์ด เข้ามาเพื่อเพิ่มความร่วมสมัยมากขึ้น กำไลเพชรซีก 3 แถว ขายกันมาตั้งแต่สมัยก่อน พอมาเป็นยุคผมก็จะเปลี่ยนเป็นไวท์โกล์ด พิงค์โกล์ด แล้วคัดเพชรซีกที่คุณภาพขาวและเงามากขึ้น กำไลหัวบัวยุคคุณพ่อเราก็เอามาออกแบบโดยใส่สปริงไทเทเนียมใส่ง่ายขึ้น สตูดิโอนี้จึงเป็นที่สร้างสรรงานต่อยอด งานแบบนี้จะใส่ได้จริงหรือเปล่า ก็มาทดลองที่นี่”
เมื่อ 2 ปีที่ผ่านมางานที่ได้รับความนิยมมากที่สุดก็คือ “กรอบพระ” เป็นงานออกแบบ Custom Made องค์ต่อองค์
วันนี้เขานำเครืองรางของขลังที่เรียกว่า“เบี้ยแก้” และ “น้ำมนต์” มาให้ชมอีกด้วย
“เบี้ยแก้เป็นของขลังดังของเมืองอ่างทอง บ้านเกิดคุณแม่ผม เป็นหอยสังข์เล็กๆ เชื่อว่าช่วยแก้ความเป็นอัปมงคล ตอนนี้ก็ได้รับความนิยมมาก ล่าสุดเป็นงานที่ต้องเอาน้ำมนต์มาอัดหลอดแล้วทำเป็นสร้อยข้อมือ ตัวสร้อยก็จะใช้เชือกที่ยืดๆได้ดูวัยรุ่นๆหน่อย ที่แปลกอีกอย่างก็คือ กรอบที่ใส่ยาดมวาเป๊ก ราคาหลอดละเกือบแสนเพราะเป็นทองคำขาว โจทย์คือต้องเปลี่ยนหลอดได้ ต้องใช้ได้ทั้งดมทั้งทา แหวนสานยุคคุณแม่ผมก็นำมาต่อยอดให้หมุนได้ ราคาประมาณ 4-8 หมื่นแล้วแต่วัสดุว่าทำจากทองคำขาว หรือพิงค์โกล์ด”
สตูดิโอแห่งนี้นอกจากเป็นสถานที่ออกแบบงานใหม่ๆแล้วยังเปิดเป็นเวิร์คช้อปสำหรับผู้ที่สนใจต้องการทำเครื่องประดับด้วยตนเอง โดยส่งแบบมาให้คุณเติ้งดูก่อน เป็นแบบง่ายๆเช่นแหวนปลอกมีด ใส่ตัวอักษร เพื่อเป็นที่ระลึกของตนเองหรือมอบเป็นของขวัญให้คนที่คุณรัก
“คนสอนก็คือผมหรือไม่ก็ช่างที่ร้าน จะสอนตั้งแต่หลอมเม็ดเงิน แล้วนำมารีดจนขึ้นเป็นตัวแหวน เราจะช่วยดูหรือช่วยทำในขั้นตอนที่ยาก เราจะได้แหวนหรือเครื่องประดับที่ภูมิใจเพราะทำเอง ไม่ต้องสวยเปะมากแต่จะสวยทุกชิ้นและมีชิ้นเดียวในโลก ตอนนี้คนจองเต็มยาวไปจนถึงเดือน 5 เราคิดแค่ค่าวัสดุเช่นเงิน หรือทอง ถ้ามีวันหยุดไม่ได้ไปไหนผมก็จะมาอยู่ที่นี่แหละ เข้ามานั่งออกแบบ นั่งทำบัญชีเงียบสงบดี งานทำทองเป็นความสุขของผม อยากไปเรียนรู้เทคนิคโบราณกับช่างใหญ่ที่อยู่มานานที่โรงงาน ผมถ่ายวีดีโอเทคนิคข้อมูลการทำทองแบบโบราณ ลายฉลุแบบโบราณทำยังไง การผสมน้ำประสานทองมีเทคนิคยังไง ถ่ายลงในยูทูบบ้ านต้นมะขาม เข้าไปดูได้นะครับ”
ช่างทองวัย 40 ปีเล่าว่าไม่กลัวถูกลอกเลียนแบบเพราะไม่ใช่เรื่องง่าย ยกตัวอย่างเช่นเทคนิคการสานพิงค์โกล์ดเขาเรียนรู้มากว่า 10 ปีจึงจะสามารถทำได้ แบรนด์ดังๆในต่างประเทศยังสานงานพิงค์โกล์ดออกมาเนี๊ยบไม่ได้
“แบบของที่ร้านผมคิดว่าลอกไม่ได้ ขนาดทีร้านเรากว่าจะสานพิงค์โกล์ดออกมาได้ลองผิดลองถูกมาเกือบ 10 ปี ทองคำ ทองคำขาวสานง่ายเพราะนิ่ม แต่พิงค์โกล์ด18 K ผมเชื่อว่าไม่มีใครทำได้ ส่วนงานออกแบบอื่นๆถ้าจะเลียนแบบก็ทำกันได้อยู่แล้วเพราะทุกอย่างมันออกสื่ออยู่แล้ว เราเองก็ต้องพัฒนาไปเรื่อยๆ แต่สิ่งที่ผมอยากทำคือสานต่อเทคนิคการทำทองแบบช่างโบราณ เพราะนับวันจะหายไปคนจะรู้น้อยลงไปเรื่อยๆ ปัจจุบัน 98 เปอร์เซ็นต์ของงานจิวเวอร์รี่เขาจะใช้คำว่าแอนด์คราฟ คือขึ้นด้วยแวกซ์ เอาไปฉีดแล้วมาแต่งให้เป็นแหวนงานจะคมกว่าสูญเสียน้อยกว่า แต่แฮนด์เมดทำตั้งแต่หลอมเม็ดทอง รีดเป็นแท่ง แล้วเอามาดัดให้เป็นทรงแหวน งานแบบนี้ใช้เวลาเยอะและมีความสูญเสียเยอะ เช่นทองที่หายไป เสน่ห์ของงานทำมือคือมันจะไม่เหมือนกันเลยสักชิ้น”
เขาจึงอยากเผยแพร่เทคนิคการทำทองโบราณ การทำเครื่องประดับง่ายๆ ล่าสุดไปบรรยายให้กับนักศึกษา สาขาเครื่องประดับ มศว.ประสานมิตรแล้วสาธิตโดยนำน๊อต(ทองเหลือง)ก่อสร้าง ตัวละ 3 บาทมาทำเป็นแหวน โดยใช้อุปกรณ์แค่เลื่อย ตะไบ เป็นต้น
อย่างที่กล่าวมาแล้วว่า บ้านต้นมะขาม ประกอบธุรกิจหัตถศิลป์ชั้นสูงที่ดำเนินกิจการมายาวนาน กว่า 100ปี โดยมีจุดเริ่มต้นริมฝั่งแม่น้ำน้อย อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง เมื่อพ.ศ. 2453 โดย “ฉื่น กั๊ด หยี่” มาตั้งรกรากเปิดร้านทองเล็กๆใต้ต้นมะขามใหญ่ชื่อร้าน “กวง ง่วน เซียง” มีความหมายว่า รุ่งเรือง และสว่างไสว พ.ศ. 2480 ตั้งชื่อร้านใหม่ว่า “ต้นมะขามช่างทอง” สร้างสรรค์งานฝีมือด้วยทอง นาค และเงิน ปีพ.ศ. 2530 ขยายสาขามาที่ซอยนายเลิศ ถนนวิทยุ กรุงเทพมหานคร โดยมีเอกลักษณ์คือเป็นร้านทองที่ไม่มีตู้ทองเต็มร้าน ไม่มีเครื่องประดับละลานตาเหมือนร้านท้องทั่วไป แต่เป็นเพียงบ้านที่มีต้นไม้ร่มรื่นกับบรรยากาศสบายๆ มีความเป็นกันเองระหว่างเจ้าบ้านและผู้มาเยือน
เข้าไปชมงานได้ที่ www.tonmakham.com
หรือ Line Offical @ tamajewlry
