สทนช.วางแผนน้ำรับอีอีซี “คาดชลบุรี-ระยอง ใช้น้ำเพิ่มกว่า50%”

สทนช.วางแผนน้ำรับอีอีซี  “คาดชลบุรี-ระยอง ใช้น้ำเพิ่มกว่า50%”

สทนช.เรียกถกแผนรับมือภาคตะวันออกฝนน้อยกว่าค่าเฉลี่ย หวั่นกระทบน้ำเกษตรนอกชลประทาน ชงเข้า กนช. 20 ธ.ค.นี้ พร้อมวางมาตรการรองรับความต้องการใช้น้ำในพื้นที่ อีอีซี 20 ปี

นายสมเกียรติ ประจำวงษ์ เลขาธิการสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (สทนช.) เปิดเผยว่า ในปีนี้คาดว่าปริมาณฝนตกค่าเฉลี่ยในภาคตะวันออกคาดว่าจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยประมาณ 10% ซึ่งจะส่งผลให้ พื้นที่ 3 จังหวัดของโครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (อีอีซี) ได้แก่ จ.ชลบุรี ระยอง และฉะเชิงเทรา มีความเสี่ยงต่อการขาดแคลนน้ำ แม้ปริมาณการใช้น้ำในขณะนี้จะยังคงเพียงพอ  แต่ในบางช่วงที่ฝนไม่ตกอาจจะเกิดปัญหาขลุกขลักบ้างโดยเฉพาะพื้นที่นอกเขตชลประทาน พื้นที่ปลูกไม้ผล ที่เดิมจะอาศัยการสูบน้ำบาดาลมาใช้ในความลึก 60 เมตร แต่การสูบในปีนี้จะต้องเจาะให้ลึกลงไปอีกอาจจะถึง 70 เมตร ซึ่งจะเกิดปัญหาความเค็มของน้ำ

โดยในเบื้องต้นกลุ่มผู้ปลูกผลไม้เหล่านี้ต้องการความช่วยเหลือจากรัฐบาลแต่ไม่มีหน่วยงานเข้ามารับผิดชอบที่ชัดเจน ดังนั้นในวันที่ 20 พ.ย.นี้ สทนช.จะเชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งหมดรวมทั้ง eastwater มาหารือและวางแผนล่วงหน้า เพื่อเสนอให้คณะอนุกรรมการโครงการสำคัญและโครงการขนาดใหญ่ พิจารณาในวันที่ 6 ธ.ค. นี้ หากได้รับความเห็นชอบจะเสนอให้คณะกรรมการจัดการทรัพย์น้ำแห่งชาติ (กนช.) พิจารณาในวันที่ 20 ธ.ค. ต่อไป

ทั้งนี้ปริมาณน้ำในภาคตะวันออกนั้น ในอนาคตจำเป็นจะต้องรองรับความต้องการที่เพิ่มมากขึ้น ทั้งจากการเพิ่มของจำนวนประชากรและการพัฒนาในด้านต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรมและการท่องเที่ยว รวมถึงความเสี่ยงขาดแคลนทางด้านการเกษตร เนื่องจากพื้นที่ส่วนใหญ่ 65 %ของพื้นที่ อีอีซี เป็นพื้นที่เกษตรกรรม

นอกจากนี้ สทนช. ยังได้มีการประเมินความต้องการใช้น้ำในระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2580) พบว่ามีความต้องการใช้น้ำเพิ่มขึ้นทั้ง 3 จังหวัด โดยใน จ. ชลบุรี เพิ่มขึ้น 50% โดยมาจากด้านอุปโภคบริโภคเป็นหลัก จ.ระยอง เพิ่มขึ้น 52 % ในด้านอุตสาหกรรมเป็นหลัก และ จ.ฉะเชิงเทรา เพิ่มขึ้น 12% ในด้านเกษตรกรรมเป็นหลัก และความต้องการใช้น้ำในพื้นที่ อีอีซี มีอัตราเพิ่มขึ้นของผู้ใช้น้ำ จาก 4 ล้านคน เป็น 6 ล้านคน โดยเฉพาะในเขต จ.ชลบุรี

ดังนั้น สทนช. จึงได้วางมาตรการเพื่อแก้ไขปัญหาและบริหารจัดการน้ำในพื้นที่เขต อีอีซี โดยมุ่งเน้นการกระจายน้ำให้ทุกภาคส่วน ซึ่งได้มีการวิเคราะห์ปัญหาการขาดแคลนน้ำ แบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ 1.ระยะเร่งด่วนในปี 2560 ที่ผ่านมา พบว่ามีการขาดแคลนน้ำบางส่วน โดยขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคและอุตสาหกรรม ในพื้นที่ชลบุรีและระยอง ในส่วนผู้ใช้น้ำนอกเครือข่ายน้ำปริมาณน้ำที่ขาดแคลนมีเพียงแค่ 1.23 ล้าน ลบ.ม. ซึ่งสามารถใช้การบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ได้ 2.ระยะกลาง ปี 2570 จะมีการวางแผนโดยหน่วยงานต่างๆเช่น กรมชลประทาน ดำเนินการพัฒนาแหล่งเก็บน้ำใหม่ ปรับปรุงแหล่งเก็บน้ำเดิม ปรับปรุงระบบเครือข่ายน้ำเดิม และการทำระบบสูบน้ำกลับเข้าไปในแหล่งน้ำเดิม กรมทรัพยากรน้ำบาดาล ดำเนินการสำรวจขุดเจาะน้ำบาดาลเพิ่มเติม

โดย สทนช. ได้ทำการศึกษาและจัดทำเป็นแผนงานเพื่อเสนอเพิ่มเติม เช่น การนำน้ำจากลุ่มน้ำบางปะกง หรือการสูบกลับที่อ่างฯ ประแสร์ และเพิ่มประสิทธิภาพในการกักเก็บน้ำในโครงการชลประทานเดิม รวมทั้งมีการปรับปฏิทินการเพาะปลูกพืช ใน จ.ฉะเชิงเทรา ซึ่งการดำเนินการได้ทำการจัดลำดับความสำคัญและความจำเป็นเร่งด่วนในแต่ละโครงการ โดยจะทำให้มีปริมาณน้ำในช่วงปี 2563-2570 เพิ่มขึ้น 705 ล้าน ลบ.ม. พร้อมกับได้ทำการพัฒนาแผนงานออกเป็นทางเลือก เช่น โครงการการผลิตน้ำจืดจากน้ำทะเล ที่จะทำให้การใช้น้ำมีความมั่นคงมากยิ่งขึ้น

3.ระยะยาวปี 2580 จะมีการจัดทำระบบเครือข่ายน้ำเพิ่มเติม และมีการวางแผนการเพาะปลูกพืชใหม่ โดยเฉพาะในฤดูแล้ง ใน จ.ฉะเชิงเทรา และการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรม โดยตั้งเป้า 15-20% ของปริมาณน้ำเสีย ซึ่งภายในช่วงปี 2570-2580 จะมีปริมาณน้ำเพิ่มขึ้น 166 ล้าน ลบ.ม.

สำหรับภาพรวมผลประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นในพื้นที่ อีอีซี เมื่อดำเนินโครงการพัฒนาแหล่งน้ำระหว่างปี 2563-2580 จะส่งผลทำให้ปริมาณน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคเพิ่มขึ้น 217 ล้าน ลบ.ม. เกษตรกรรม 547 ล้าน ลบ.ม. อุตสาหกรรม 107 ล้าน ลบ.ม. ขณะเดียวกัน ยังช่วยเพิ่มปริมาณน้ำใน จ.จันทบุรีด้วย ได้แก่ อุปโภคบริโภค 45 ล้าน ลบ.ม. และเกษตรกรรม 270 ล้าน ลบ.ม. นอกจากปัญหาเสี่ยงขาดแคลนน้ำแล้ว พื้นที่ อีอีซี ยังประสบกับปัญหาอุทกภัย โดยเฉพาะในบริเวณพื้นที่ จ.ฉะเชิงเทรา ซึ่งอยู่ในลุ่มน้ำบางปะกงเป็นหลัก สทนช. จะมีการกำหนดพื้นที่เป้าหมายเสนอแนะต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 

นอกจากนี้ ยังมีปัญหาการรุกตัวของน้ำเค็ม ซึ่งครอบคลุมบริเวณตั้งแต่แม่น้ำบางปะกงไปจนถึงแม่น้ำปราจีนบุรี ซึ่งปัจจุบันมีอ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา จ.ปราจีนบุรี ช่วยระบายน้ำมาเพื่อทำให้การรุกตัวของน้ำเค็มเจือจางลง และปัญหาคุณภาพน้ำเสื่อมโทรม โดยขณะนี้ทาง สทนช. ได้ศึกษาร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ( สกว.) ในการศึกษาวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการจัดทำระบบบำบัดน้ำเสีย เพื่อปรับปรุงและขยายระบบบำบัดน้ำเสียเดิมและก่อสร้างระบบน้ำเสียใหม่ พร้อมรณรงค์ให้มีการบำบัดน้ำเสียให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนด ทั้งนี้ สทนช. จะเร่งนำเสนอแผนพัฒนาโครงการแหล่งน้ำต่อคณะกรรมการลุ่มน้ำเพื่อพิจารณา และจัดทำเป็นแผนปฏิบัติการในขั้นตอนต่อไป

“มาตรการการแก้ไขปัญหาน้ำในเขต อีอีซี สทนช. ในฐานะหน่วยงานกลางด้านน้ำ ได้มีการกำหนดบทบาทหน้าที่ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างสอดคล้องและมีเอกภาพ รวมทั้งได้มีการจัดประชุมติดตามอย่างต่อเนื่อง พร้อมกับประเมินความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต โดยมีความมุ่งหวังว่าจะสามารถแก้ไขปัญหาและบริหารจัดการน้ำในเขตพื้นที่ อีอีซี ได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ครอบคลุมความต้องการใช้น้ำทั้งอุปโภคบริโภค เกษตรกรรม อุตสาหกรรม และรักษาระบบนิเวศ ในทุกพื้นที่ พร้อมสำหรับรองรับสถานการณ์ทั้งในปัจจุบันและการเติบโตในด้านต่าง ๆ ของพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญของประเทศในอนาคตได้”