‘11.11’ มหกรรมช้อปสร้างขยะ
มหกรรมชอปปิงวันคนโสด วันที่ 11 เดือน 11 ของอาลีบาบาแต่ละปียอดขายวันคนโสดพุ่งทะลุหลักหลายหมื่นล้านดอลลาร์ แต่ขณะที่คำสั่งซื้อเกิดขึ้นในโลกดิจิทัล สินค้าแต่ละชิ้นที่ซื้อขายกันมีตัวตนและสร้างขยะพลาสติกตามมา
เว็บไซต์อาบาคัสนิวส์ รายงานอ้างข้อมูลล่าสุดจากกรีนพีซและกลุ่มปลอดพลาสติกจีนระบุสินค้าแต่ละชิ้นที่ลูกค้าสั่งซื้อในวันคนโสดปี 2561 ล้วนบรรจุอยู่ภายในห่อพลาสติก เทป และบรรจุกล่องกระดาษ วัสดุหีบห่อทั้งหมดนี้รวมกันมีน้ำหนักราว 9.4 ล้านตัน น้ำหนักเท่ากับผู้ใหญ่ 130 ล้านคน
ปัญหาดูเหมือนหนักข้อขึ้นเมื่อยักษ์ใหญ่อีคอมเมิร์ซอย่างอาลีบาบา เจดีดอทคอม และพินตั่วตั่ว พยายามเจาะลูกค้าอีกหลายล้านคนในชนบทที่ยังเข้าไม่ถึง
เฉพาะช่วงเช้าวันจันทร์ แค่ 9 ชั่วโมงของวันคนโสดปี 2562 อาลีบาบาทำยอดขายได้กว่า 2.2 หมื่นล้านดอลลาร์ หรือ 2 ใน 3 ของยอดรวมปี 2561
ยักษ์ใหญ่สมาร์ทโฟนอย่างหัวเว่ยเผยว่า แค่นาทีเดียวก็เบียดยอดขายวันที่ 1 พ.ย.ปีก่อนทั้งวัน ขณะที่คู่แข่งแอ๊ปเปิ้ลใช้เวลา 10 นาทีทำยอดขายมากกว่าที่เคยขายได้บนทีมอลล์ในวันคนโสดปีก่อนถึง 7 เท่า
รายงานกรีนพีซระบุว่า หีบห่อพลาสติกราว 99% ในจีนไม่ได้มีการนำไปรีไซเคิล แต่ถูกทิ้งไปพร้อมกับขยะอื่นๆ ที่ไม่นำไปเผาก็ทิ้งในบ่อขยะ
ขณะเดียวกัน จีนซึ่งมีประชากร 1.4 พันล้านคนก็ตระหนักดีว่า ปัญหาขยะรุนแรงเพิ่มขึ้น จำเป็นต้องมีการรีไซเคิลอย่างมีประสิทธิภาพ
ปีนี้นครเซี่ยงไฮ้จึงเริ่มกำหนดให้ประชาชนแยกขยะเป็น 4 ประเภท ได้แก่ ขยะในครัว ขยะอันตราย ขยะรีไซเคิล และของเสียตกค้าง ผู้ใดฝ่าฝืนมีโทษปรับไม่เกิน 29 ดอลลาร์ ส่วนกรุงปักกิ่งก็ทดลองใช้มาตรการแบบเดียวกัน บางชุมชนติดตั้งกล้องจดจำใบหน้าไว้ด้วย
“รัฐบาลกลางเลือกเซี่ยงไฮ้เป็นตัวอย่างในการแยกขยะ และเรียกร้องให้เมืองอื่นๆ เรียนรู้จากเรา” เจ้าหน้าที่คนหนึ่งของเซี่ยงไฮ้กล่าว
แม้แต่พนักงานขนส่งและบริษัทอีคอมเมิร์ซก็เน้นย้ำถึงความพยายามควบคุมขยะของตน
อาลีบาบา กล่าวว่า ไช่เหนี่ยว บริษัทลูกซึ่งรับหน้าที่ขนส่งสินค้าและบริษัทพันธมิตร ได้ตั้งศูนย์รีไซเคิลขึ้นหลายหมื่นแห่งทั่วประเทศเพื่อรวบรวมกล่องกระดาษใช้แล้ว และร่วมวันรีไซเคิลกระดาษแข็งแห่งชาติ ในวันที่ 20 พ.ย. โดยตั้งจุดรับกล่องกระดาษในกรุงปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ กว่างโจว เสิ่นเจิ้น และหางโจว
ด้านเจดีดอทคอม กล่าวว่า ตั้งแต่บริษัทเปิดตัวโครงการสิ่งแวดล้อมในปี 2560 บริษัทขนส่งในเครือลดการใช้แพ็กเก็จแบบครั้งเดียวทิ้งไปแล้ 27,000 ตัน บริษัทยังใช้กล่องรีไซเคิลใน 30 เมือง และเปลี่ยนมาใช้แถบกาวที่บางลง
ขณะที่จีน กำลังมุ่งหน้าสู่การรีไซเคิลขยะเพิ่มมากขึ้น ประเทศอื่นๆ ก็ต้องเผชิญกับความเป็นจริงที่ว่า จีนเคยนำเข้าขยะพลาสติกจากสหรัฐ ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น และอื่นๆ มานานหลายปี แล้วก็เริ่มหยุดนำเข้าเมื่อตอนต้นปี นี่อาจเป็นแค่การเริ่มต้น เพราะตอนนี้รัฐบาลปักกิ่งกำลังพิจารณาแผนห้ามนำเข้าขยะมูลฝอยทุกชนิดเร็วสุดภายในปีหน้า
ที่ไต้หวันก็ตื่นตัวเรื่องขยะพลาสติกวันคนโสดกันมากเหมือนกัน กรีนพีซที่นั่นเรียกร้องให้ร้านรวงต่างๆ เริ่มลดการใช้พลาสติกแบบครั้งเดียวทิ้ง ซึ่งเป็นตัวสร้างขยะพลาสติกมากมาย
หล่อ ซู เจิ้นจากกรีนพีซไต้หวันที่เน้นหนักเรื่องการลดใช้พลาสติก ยอมรับว่า ไม่ใช่เรื่องง่ายที่ร้านค้าปลีกจะเลิกใช้พลาสติกแบบครั้งเดียวทิ้ง แต่ก็ยังมีวิธีการสร้างสรรค์ให้ลองใช้อีกหลายวิธี
กรีนพีซเองก็พยายามใช้หลายแคมเปญเพื่อสร้างจิตสำนึกทั้งร้านค้าปลีกและผู้บริโภค เช่น จัดแฟลชม็อบฉายสโลแกน “ใครจะเป็นผู้นำลดขยะพลาสติก” บนกำแพงร้านค้าตั้งแต่เย็นวันที่ 10 พ.ย.ก่อนถึงวันคนโสด
รวมถึงโพสต์บนความบนเฟซบุ๊คของกรีนพีซ เพื่อช่วยให้ผู้บริโภครู้ทันแคมเปญล่อตาล่อใจชวนช้อป โดยบทความตีแผ่ความจริงให้ทราบว่า ฟาสต์แฟชั่นสร้างมลพิษมากขนาดไหน จากการใช้ทรัพยากรธรรมชาติปริมาณมหาศาลและสารเคมีอันตราย
