“ฮวน กุยโด”กับบทบาทผู้นำเฉพาะกาลเวเนซุเอลา

การเมืองเวเนซุเอลาอลอม่าน จู่ๆ ก็มีส.ส.หนุ่มประกาศตนเป็นประธานาธิบดีเฉพาะกาลทั้งที่อีกคนยังอยู่ เขาเป็นใครก่อนมาอยู่จุดนี้ โดยสองเดือนก่อนยังเป็นส.ส.คนหนึ่งในสภานิติบัญญัติ สถาบันการเมืองที่ไม่ได้มีอำนาจเท่าไหร่นักในระบอบการเมืองอำนาจนิยม แต่ปัจจุบัน ฮวน กุยโด ประกาศสาบานตนเป็นประธานาธิบดีเฉพาะกาลของเวเนซุเอลา ต่อหน้าผู้ประท้วงที่ออกมาชุมนุมใหญ่ต่อต้านประธานาธิบดีนิโคลาส มาดูโร ในกรุงการาคัส และอีกหลายเมืองทั่วประเทศ

ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐกับบรรดาบิ๊กๆในภูมิภาค ไม่ว่าจะเป็นบราซิล โคลอมเบีย เปรู ชิลี และอาร์เจนตินา ให้การรับรองแบบทันควัน ว่านักการเมืองหนุ่มวัย 35 เป็นผู้นำอันชอบธรรมของประเทศที่เต็มไปด้วยวิกฤติรอบด้าน ทั้งที่ประธานาธิบดีนิโคลาส มาดูโร ก็ยังอยู่ แต่การขยับแบบสายฟ้าแลบของฝ่ายตรงข้าม ทำให้มาดูโรไม่ทันตั้งตัว รู้อีกทีก็คือถูกโดดเดี่ยวมากกว่าเดิม

นักการเมืองที่อย่าว่าแต่คนนอกที่ไม่รู้จัก แม้แต่คนในเองไม่น้อยก็ยังจำชื่อเขาไม่ได้ด้วยซ้ำ เป็นใครมาจากไหนก่อนมายืนบนเวทีประกาศเรื่องช็อก และกลายเป็นสปอตไลต์การเมืองโลกอยู่ในเวลานี้

 กุยโด  เกิดและเติบโตที่ลา กัวรา เมืองชายฝั่งที่ตั้งของท่าเรือและสนามบินสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของเวเนซุเอลา จบการศึกษาด้านวิศวกรรมอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัย กาโตลีกา อานเดรส เบโญ ในกรุงการาคัส ก่อนไปต่อปริญญาอีก 2 ใบด้านรัฐประศาสนศาสตร์ ใบหนึ่งได้จากมหาวิทยาลัยจอร์จ วอชิงตัน โดยนักการเมืองหนุ่มกับครอบครัว เป็นผู้รอดชีวิตจากเหตุฝนตกหนักและโคลนถล่มครั้งหายนะในปี 2542 ที่รัฐบาร์กาส ที่คร่าชีวิตประชาชนหลายพัน กับทำลายบ้านหลายพันหลังในเมืองลา กัวรา เขามักนำเสนอภาพตนเองว่า เป็นผู้รอด ไม่ใช่เหยื่อ และรู้จักดีว่าความหิวโหยเป็นอย่างไร

เริ่มทำกิจกรรมทางการเมืองตั้งแต่เรียนมหาวิทยาลัย เป็นนักศึกษารุ่นประท้วงประธานาธิบดีอูโก ชาเวซ ที่พยายามควบคุมสื่อ ขณะนั้น ชาเวซกล่าวหาสถานียอดนิยม อาร์ซีทีวี ว่าละเมิดกฎหมายเผยแพร่กระจายเสียง และสนับสนุนความพยายามก่อรัฐประหารโค่นอำนาจเขาแต่ล้มเหลว จึงสั่งถอนใบอนุญาต ต่อมา ก็แทนที่อาร์ซีทีวี ด้วยสถานีของรัฐเต็มรูปแบบ

ในปี 2552 กุยโด เป็นหนึ่งในคนหนุ่มไฟแรงก่อตั้งพรรคการเมืองชื่อ เจตนารมณ์ประชาชน ร่วมกับ เลโอโปลโด โลเปซ ที่ต่อมาเป็นหน้าตาฝ่ายค้านเวเนซุเอลาที่จดจำได้มากที่สุด ภารกิจของพรรคคือขจัดความยากจนและกอบกู้ประชาธิปไตย โลเปซที่ขณะนี้ถูกกักบริเวณในบ้าน คือคนที่คอยชี้แนะไกวโดมานานหลายปี และยังหารือกันเป็นประจำทุกวัน

กุยโด ได้รับแต่งตั้งเป็นประธานสมัชชาแห่งชาติเมื่อวันที่ 5 มกราคม แต่ไม่ถึงกับเป็นหน้าใหม่ในหมู่ ส.ส.ด้วยกัน เพราะเข้าสภาครั้งแรกในปี 2554 ในฐานะผู้แทนสำรอง ก่อนเป็นผู้แทนเต็มตัวในปี 2559 ในฐานะส.ส.รัฐบาร์กัสจนถึงปัจจุบัน โดยเขาเป็นหนึ่งในส.ส.ที่อดอาหารประท้วงกดดันให้เลือกตั้งทั่วไปในปี 2558 แต่ก็ยังเป็นนักการเมืองที่รู้จักน้อย กระทั่งได้รับเลือกเป็นประธานสภาเมื่อสามสัปดาห์ก่อน และได้ชื่อว่าเป็นประธานสภาอายุน้อยที่สุด

เหตุผลที่กุยโดผงาดขึ้นมาเป็นแถวหน้าของฝ่ายค้าน ก็เพราะคนที่เป็นหัวหอกตัวจริงถูกจำคุก ถูกสั่งกักบริเวณ หรือหลบหนีลี้ภัย จำนวนนี้รวมถึง เลโอโปลโด โลเปซ ผู้นำพรรคเจตนารมณ์ประชาชน ที่ต้องโทษจำคุกฐานยุยุงความรุนแรงในช่วงชุมนุมประท้วงต่อต้านรัฐบาลในปี 2557

แต่เดิมกุยโดไม่ใช่นักพูดปลุกเร้าฝูงชนที่เก่งกาจ แต่ไม่เป็นรองใครก็คือความเป็นนักประสานสิบทิศ ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่ต้องการมากสำหรับฝ่ายค้านที่แตกแยก ผลงานเป็นที่ประจักษ์หลังนั่งประธานสภาไม่นาน ก็คือการรวบรวมเสียงส่วนใหญ่จากฝ่ายค้านผ่านมติประกาศว่าการปกครองของมาดูโร ไม่ชอบธรรม และการชนะเลือกตั้งอีกสมัย มาจากการฉ้อฉล ทั้งยังประกาศจะนิรโทษกรรมทหารและเจ้าหน้าที่รัฐบาลทุกคนที่ปฏิเสธอำนาจมาดูโร

มาดูโร ทายาทการเมืองของผู้นำซ้ายขวัญใจมหาชน อูโก ชาเวซผู้ล่วงลับ ปรามาสกุยโดว่าเป็นเด็กน้อยที่ออกมาเล่นการเมือง และกุยโดจะทำอะไรได้บ้างกับตำแหน่งประธานาธิบดีเฉพาะกาลที่เขาแต่งตั้งตนเอง โดยสหรัฐและหลายประเทศในภูมิภาคออกมารับลูก แต่ในประเทศ กองทัพกับศาลสูงยังอยู่ข้างรัฐบาล