หัตถศิลป์ลำปาง นิทรรศการมรดกงานหัตถศิลป์ท้องถิ่นสกุลช่างเขลางค์นคร
“หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” นิทรรศการภูมิปัญญาและงานหัตถศิลป์สกุลช่างลำปาง สะท้อนผ่านงานพุทธหัตถศิลป์ งานช่างพื้นบ้าน และผลงานศิลปะร่วมสมัย
สถาบันพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ ขอเชิญชวนทุกท่านสัมผัสเรื่องราวแห่ง "เขลางค์นคร" หรือนครลำปางผ่านงานนิทรรศการ “หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” ซึ่งนำเสนอความศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาและวิถีชีวิตของผู้คนชาวลำปางนับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันผ่าน งานหัตถศิลป์ท้องถิ่นสกุลช่างลำปาง ที่คงความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวไม่เหมือนใคร
ลำปาง เป็นจังหวัดหนึ่งบนดินแดนล้านนาที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน และเป็นแหล่งงานศิลปกรรมและงานช่างหัตถศิลป์ที่สำคัญของล้านนา โดย งานศิลปกรรมและงานช่างหัตถศิลป์ลำปาง มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวและหลากหลายแขนง
ในงานนิทรรศการ “หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” มีการแสดงวัตถุสำคัญหลากหลายชิ้นทั้งในด้าน งานพุทธหัตถศิลป์ และ งานช่างหัตถศิลป์พื้นบ้าน
จากความศรัทธาและผูกพันของผู้คนในลำปางที่มีต่อพระพุทธศาสนา ได้สะท้อนออกมายังผลงานสกุลช่างลำปางชิ้นสำคัญมากมาย
ผู้เข้าชมนิทรรศการฯ สามารถศึกษาและเยี่ยมชมได้จากนิทรรศการในครั้งนี้ อาทิ สัตตภัณฑ์ไม้ ที่สะท้อนความเชื่อของชาวลำปางที่มีต่อจักรวาลไตรภูมิและเพื่อเป็นการสักการบูชาแด่องค์พระพุทธรูป
โดย "องค์พระพุทธรูป" ในงานช่างพื้นบ้านลำปางก็มีหลากหลายแขนง ทั้ง พระเจ้าไม้ หรือ "พระพุทธรูปไม้" ตามคติล้านนาโบราณ และ พระพุทธรูปบุเงิน ซึ่งเป็นงานพุทธหัตถศิลป์ที่เป็นเอกลักษณ์ของลำปาง
นอกจากที่กล่าวมาแล้ว ยังมีวัตถุชิ้นสำคัญทางพระพุทธศาสนาอื่น ๆ อีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น วิหารน้อย ที่จำลองวิหารแบบฉบับศิลปกรรมล้านนา และ ภาพพระบฏ เรื่องเวสสันดรชาดก อันเป็นจิตรกรรมเอกลักษณ์เฉพาะของล้านนา
ด้วยสภาพทางภูมิศาสตร์ของลำปางที่มีความอุดมสมบูรณ์และหลากหลายของทรัพยากรทางธรรมชาติทั้งทรัพยากรจากภูเขา ป่าไม้ และแม่น้ำลำธาร เป็นเหตุให้ ภูมิปัญญาในด้านงานช่างหัตถศิลป์ของลำปาง มีมากมายหลากหลายประเภท และงานช่างหัตถศิลป์เหล่านี้เองได้ผสมผสานและถ่ายทอดวิถีชีวิตของผู้คนชาวลำปางวิถีชีวิตออกมาให้ได้พบเห็นกันอีกด้วย
โดยท่านจะได้พบกับงานหัตถศิลป์หลากหลายแขนงภายในงานทั้ง งานเครื่องปั้นดินเผา ทั้ง "ชามตราไก่" อันเป็นเอกลักษณ์ของลำปาง และเครื่องปั้นดินเผาเตาเมืองวังสมัยล้านนาโบราณที่หาชมได้ยาก งานเครื่องจักสาน ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตามแต่ละท้องถิ่น
งานเครื่องเงิน ที่มีลวดลายสวยงามตามแบบศิลปะสกุลช่างลำปาง และ งานเครื่องกระดาษ อันเป็นงานช่างหัตถศิลป์ที่เป็นพระเอกของเราในงานนี้
โดยงานเครื่องกระดาษของลำปางในงานนิทรรศการครั้งนี้ได้มีการผสมผสานงานหัตถศิลป์ตอกกระดาษหรือการต้องดอกด้วยงานช่างพื้นบ้านและลวดลายของท้องถิ่นลำปางอันได้แก่ลายปูรณฆฏะหรือลายหม้อดอกแห่งวัดพระธาตุลำปางหลวงสู่ผลงานศิลปะร่วมสมัยที่หารับชมที่ไหนไม่ได้อีกแล้ว
งานนิทรรศการ “หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” ยังมี การฝึกอบรมทักษะงานหัตถศิลป์ การต้องดอก และทำโคมศรีล้านนา ที่เป็นงานเครื่องกระดาษผ่านครูช่างที่เชี่ยวชาญจริงเพื่อสร้างโอกาสและแนวทางให้กับผู้ที่สนใจ อีกทั้งยังเป็นการต่อยอดทางเศรษฐกิจและสังคมไปสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ต่อไปได้ในอนาคตอีกด้วย
นิทรรศการ “หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” จัดแสดง ณ หอศิลปะการแสดงนครลำปาง (บ้านบริบูรณ์) เฉพาะวันเสาร์และอาทิตย์ ตั้งแต่วันที่ 27 สิงหาคม - 11 กันยายน 2565 เวลา 13.00 – 21.00 น. และการฝึกอบรมทักษะงานหัตถศิลป์การต้องดอกและทำโคมศรีล้านนามีขึ้นในวันเสาร์ที่ 3 กันยายน 2565
(จากซ้าย) ผศ.ชัยชาญ ถาวรเวช ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ, ศาสตราจารย์ (พิเศษ) ดร. เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม, รศ.ดร. น้ำฝน ไล่สัตรูไกล ภัณฑารักษ์ของนิทรรศการ และหัวหน้าโครงการวิจัย, ดร.ธนภณ วัฒนกุล คณะกรรมการวิชาการพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ
นิทรรศการ “หัตถศิลป์ลำปาง : มรดกศรัทธาแห่งเขลางค์นคร” เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมในโครงการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ ภายใต้วิทยสถานสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์และศิลปกรรมศาสตร์ (ธัชชา) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
โดยการสนันสนุนทุนวิจัยจาก "สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ" เพื่อเป็นต้นแบบนิทรรศการเกี่ยวกับศิลปกรรมพื้นบ้านภายในพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ
อีกทั้งเพื่อเผยแพร่งานหัตถศิลป์ของภูมิภาคต่าง ๆ ในประเทศไทยให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น โดยนิทรรศการครั้งนี้เป็นนิทรรศการที่ 2 ในโครงการการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ศิลปกรรมแห่งชาติ
