ความรับผิดชอบคือจุดเริ่มต้น
โครงการ ASSA - ASIA มีวัตถุประสงค์เพื่อตอกย้ำความภูมิใจในการเป็นข้าราชการ เพื่อปรับปรุงการให้บริการแก่ประชาชนและสังคมไทย
เมื่อครั้งที่รณรงค์ “โครงการ ASSA - ASIA” ผมได้เรียนรู้มากมายและเห็นว่าโครงการต่างๆ ที่จะสำเร็จหรือไม่นั้น ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับ “ความจริงจังของผู้นำ” และ “ผลิตภาพ” (Productivity) ของหน่วยงานเป็นสำคัญด้วย
ในที่นี้ “ASIA” เป็นอักษรตัวแรกของคำว่า Accountability (ความรับผิดชอบ), Suggestion (ข้อแนะนำ), Integrity (ความซื่อตรง) และ ASSA (อาสา) ซึ่งเป็นคุณสมบัติ 4 ประการที่สำคัญของ “ผู้นำ” และ “ผู้บริหาร” ขององค์กรต่างๆ ไม่เพียงแต่หน่วยงานราชการเท่านั้น
คุณสมบัติที่สำคัญประการแรกๆ ของ “ผู้นำ” หรือ “ผู้บริหารระดับสูง” ก็คือ “การมีความรับผิดชอบ” (Accountability) เพราะความรับผิดชอบนำมาซึ่งความมุ่งมั่นในการทำงานต่างๆ ให้สำเร็จตามที่ได้รับมอบหมาย ตามเป้าหมาย ตามสัญญา หรือตามที่ได้รับปากไว้
โดยปกติแล้ว ผู้นำส่วนใหญ่จะได้รับการปลูกฝังให้มี “ความรับผิดชอบ” (ทั้งทางตรงและทางอ้อม) เพื่อรับประกันว่างานจะสำเร็จตามแผน ซึ่งจะจึงทำให้ผู้ร่วมงานเกิดความเชื่อมั่นและไว้วางใจร่วมมือทำงานกับผู้นำท่านนั้น
ว่าไปแล้ว ผู้นำหรือผู้บริหารจะต้องผ่านการพิสูจน์ทั้งเรื่องของคุณสมบัติส่วนบุคคลและความสามารถด้านผลงาน เราจึงไม่ค่อยได้เห็นผู้ที่ประสบความสำเร็จที่เป็นคนที่ไม่รับผิดชอบ
ในความรู้สึกของผู้คนทั่วไปแล้ว คำว่า “ผู้นำ” จะมีความหนักแน่นและมีความเข้มข้นดุดันมากกว่าคำว่า “ผู้บริหาร”
คำถามที่เรามักจะได้ยินเสมอ ก็คือ “ผู้นำที่ดุกับผู้นำที่ใจดี ใครจะได้ผลงานมากกว่ากัน (ประสบความสำเร็จมากกว่ากัน)” ซึ่งไม่สามารถจะตอบคำถามนี้ได้ง่ายๆ เลย เพราะต่างก็มีข้อดีข้อเสียแตกต่างกัน
ทุกวันนี้ จุดประสงค์สำคัญของทุกองค์กร ก็ยังคงเป็นเรื่องของ “การบรรลุเป้าหมายขององค์กร” (ความสำเร็จต่างๆ เช่น กำไร ความประทับใจ เป็นต้น)
แม้เราจะไม่สามารถบอกได้ว่า ภาพลักษณ์ของผู้นำหรือผู้บริหารแบบไหนจะเหมาะสมกับการบริหารองค์กร แต่อย่างน้อย ภาพลักษณ์ของผู้นำหรือผู้บริหารที่ประสบความสำเร็จ ก็คือ “ผู้ที่มีความรับผิดชอบ มีความมุ่งมั่น และมีความตั้งใจสูง”
ความเป็นจริงที่ปรากฏให้เห็นทั่วไปในองค์กรใหญ่ๆ นั้น ผู้บริหารระดับสูงมักจะเป็นคนที่เด็ดขาดมากกว่าผู้ที่มีนิสัยอ่อนโยนหรือนุ่มนวล คือ ผู้นำส่วนใหญ่ จะเป็นคนเก่ง มีความรับผิดชอบสูง และทุ่มเทจริงจังกับงานที่ดูแลรับผิดชอบ
ด้วยเหตุที่จิตใต้สำนึกของผู้บริหารจะมีความรับผิดชอบในระดับสูงอยู่เสมอ จึงส่งผลให้พวกเขาดูดุดันและเด็ดขาดอยู่ตลอดเวลา เพราะต้องการบรรลุเป้าหมายในการบริหารงาน และสร้างความสำเร็จให้องค์กร
ผู้นำในวันนี้ จึงถูกตัดสินด้วย “ผลลัพธ์” หรือ “ผลสัมฤทธิ์” ของงานเสมอ ดังนั้น เมื่อผลการบริหารงานออกมาไม่ดีหรือไม่เข้าเป้า ผู้บริหารจะต้องรับผิดชอบเสมอ บ่อยครั้งจึงถูกโยกย้ายหรือปลดออกจากตำแหน่งเดิม หรืออาจถึงขนาดต้องลาออกเองก็ได้
หลายต่อหลายกิจการต้องล้มเลิกและหายไปจากตลาด ก็เพราะผู้นำหรือผู้บริหารที่ขาดความรับผิดชอบ มือไม่ถึง ไม่เท่าทันการเปลี่ยนแปลง ไม่ปรับเปลี่ยนวิธีการ หรือมัวแต่ให้ความสำคัญกับ (การสร้าง) “ภาพลักษณ์”
ทุกวันนี้ ความสำเร็จขององค์กรใดๆ จึงอยู่ที่ “ความรับผิดชอบ” ของผู้บริหารเป็นเบื้องต้น ครับผม !