การงดเว้นจัดสงกรานต์ปีนี้เป็นประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน
ช่วงสัปดาห์นี้เราจะเห็นดอกราชพฤกษ์ ดอกไม้ประจำชาติของเราบานสะพรั่งริมถนนสายสำคัญหลายสาย เป็นสัญลักษณ์ถึงการเข้าสู่เทศกาลปีใหม่ของไทยหรือวันสงกรานต์ซึ่งเป็นประเพณีที่เราสืบสานกันมานับร้อยปี
ความรื่นเริง ความสนุกสนาน และประเพณีที่งดงามของเทศกาลสงกรานต์ไม่ได้เป็นที่รู้จักแค่คนไทย ทั้งประเทศ แต่ยังเป็นเทศกาลที่นักท่องเที่ยวทั่วโลกรู้จักกันดี การงดเว้น จัดสงกรานต์ปีนี้ จึงเป็นประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน โดยไวรัสโควิด-19 เป็นสาเหตุสำคัญเช่นเดียวกับเทศกาลสำคัญของประเทศอื่นๆ ที่ไม่สามารถจัดได้ในช่วงเวลานี้
หันมองเมืองใหญ่ทั่วโลก เช่น นิวยอร์คที่ไม่เคยหลับใหล โตเกียวที่เราจะเห็นคนเหมือนฝูงมดเดินไปตามถนนต่างๆ นับแสนนับล้านคน หรือปารีสที่เต็มไปด้วยผู้คนจากทั่วโลกเหมือนดอกไม้นานาพันธุ์ แต่ภาพเหล่านี้ไม่มีอีกแล้ว เพราะไม่ว่าจะเมืองไหน เราจะพบว่าร้านค้าปิดกิจการ ผู้คนแทบไม่ออกมาจากบ้าน
หลายๆ เมืองร้างเสียจนสัตว์ป่า สัตว์หายากเดินเข้ามาถึงในเมืองที่เคยเต็มไปด้วยผู้คน แต่วันนี้กลับร้างว่างเปล่า ไม่ต่างอะไรกับจินตนาการที่เราเคยเห็นในภาพยนตร์ซึ่งกลายเป็นจริงแล้วในวันนี้ ในขณะที่ความโกลาหลก็เกิดขึ้นในบางเมืองอย่างที่เราไม่คาดคิด
เราเห็นภาพผู้คนนับแสนนับล้านเบียดเสียดยัดเยียดบนรถไฟของประเทศอินเดียเพราะเมื่อรัฐบาลประกาศควบคุมสถานการณ์โรคโควิด-19 ด้วยการกักกันทั่วประเทศทำให้ประชาชนพากันหาทางกลับบ้านเกิดหรือภูมิลำเนาเดิมของตัวเอง
ท้ายที่สุดเมื่อไม่สามารถเดินทางด้วยรถ เรือ หรือรถบัสได้ คนอินเดียจำนวนมหาศาลก็พากันเดินเท้าข้ามจังหวัดเพื่อหาทางกลับบ้าน เพราะมองไม่เห็นหนทางที่จะทำงานอยู่ในเมืองใหญ่ได้หลังมีมาตรการกักกันทั่วประเทศซี่งทำให้เกิดคนว่างงานทันทีนับล้านๆ คน
คุณหมอท่านหนึ่งในเมืองบังกาลอร์ ได้เขียนถึงมาตรการ “รักษาระยะห่าง” หรือ Social Distancing ว่านี่เป็นมาตรการสำหรับคนที่มีสิทธิพิเศษในอินเดียเท่านั้น เพราะการที่จะรักษาระยะห่างได้หมายความว่า เขาจะต้องมีบ้านใหญ่พอที่จะอยู่ห่างกันได้
เช่นเดียวกับมาตรการที่ใช้เจลล้างมือบ่อยๆ เพื่อลดโอกาสในการสัมผัสเชื้อโรคก็เป็นสิทธิพิเศษสำหรับคนที่มีเงินมากพอจะซื้อเจลล้างมือมาใช้ได้ รวมถึงการกักกันตัวเองอยู่แต่ในบ้าน ก็เป็นสิทธิพิเศษสำหรับคนที่มีเงินมากพอจะอยู่บ้านเฉยๆ ได้โดยไม่ต้องออกไปทำงานหาเงิน
สำหรับชนชั้นกลางส่วนใหญ่อาจไม่ได้รู้สึกว่าเรื่องเหล่านี้เป็นสิทธิพิเศษใดๆ บางคนอาจโวยวาย ไม่พอใจ หรือไม่อยากทำตามมาตรการเหล่านั้นเพราะทำให้ชีวิตไม่สะดวกสบายเหมือนเก่า แต่นั่นคือคนที่มีทางเลือกในชีวิต เพราะคนอีกนับล้านไม่อาจทำเช่นนั้นได้ ทั้งการกักตัวอยู่กับบ้านเฉยๆ เพราะเขาจะไม่มีเงินประทังชีวิต การป้องกันตัวเองด้วยหน้ากากอนามัยและเจลล้างมือ เพราะเขาไม่มีเงินซื้อ เพราะเห็นแต่ธุรกิจห้างร้านที่ต้องปิดตัวลงเพราะมาตรการป้องกันโรค
แม้กระทั่งประเทศร่ำรวยอย่างสหรัฐที่กลายเป็นประเทศที่มีผู้ติดเชื้อสูงที่สุดในโลกกว่า 5 แสนคน เราก็จะเห็นผลกระทบรุนแรงในหลายๆ เมืองที่ผู้ป่วยธรรมดาที่ไม่ได้เป็นโควิด อาจไม่มีโอกาสในการรักษาเพราะโรงพยาบาลเต็มไปด้วยผู้ป่วยโควิดจนไม่มีเตียงเหลือ
สำหรับบ้านเรา ต้องยอมรับความสามารถของบุคลากรด้านการแพทย์ที่รับมือในเรื่องนี้ได้อย่างดีเยี่ยม การออกมาตรการต่างๆ ของภาครัฐในการป้องกันการแพร่เชื้อไม่ให้ขยายวงกว้าง รวมถึงประชาชนคนไทยที่มีความตระหนักและให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ทำให้ประเทศเราที่เคยมีผู้ติดเชื้อมากเป็นอันดับ 2 รองจากจีน ในระยะเริ่มต้น แต่ปัจจุบันเราจำกัดจำนวนผู้ติดเชื้ออยู่ประมาณ 2,500 คน และจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ก็อยู่ในตัวเลขสองหลักต่อวัน สู่ภาวะที่คาดว่าจะควบคุมได้แล้ว
ในห้วงเวลาที่เราควรเฉลิมฉลองเทศกาลปีใหม่ไทยในปี 2563 นี้ เราได้แต่ตั้งความหวังและเชื่อมั่นว่าเราจะก้าวต่อไปได้ ซึ่งนั้นเป็นพรปีใหม่ในเทศกาลสงกรานต์ครั้งนี้ที่คนไทยปรารถนามากที่สุด แม้ปีนี้จะไม่มีงานรื่นเริงอย่างปีที่ผ่านๆ มา แต่ผมเชื่อว่าความเอื้ออาทร ความมีน้ำใจ ความปรารถนาดีต่อกัน ก็ยังคงมีอยู่ในเทศกาลสำคัญนี้และตลอดไป ... สวัสดีวันสงกรานต์ครับ
