อยู่อย่างไรในโลกยุค VUCA

 เมื่อคราวที่แล้วผมเขียนสรุปถึงเมกะเทรนด์ที่อาจจะเกิดขึ้นในอีก 5 ปีข้างหน้าเพื่อให้ท่านผู้อ่านได้มองเห็นภาพและเตรียมตัวกัน คราวนี้เราลองมาดูว่าโลกธุรกิจที่เราอยู่ในยุคนี้มันมีภาพเป็นอย่างไรแล้วเราจะเตรียมรับมือกับมันได้อย่างไร

เราลองนึกภาพดูว่าในช่วง 20 ปีที่ผ่านมาเราเห็นการเปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง ไม่ว่าจะเป็นการเกิดขึ้นของไอโฟนลองนึกดูว่า 10ปีที่ผ่านมาเปลี่ยนไปแล้วกี่รุ่น ธุรกิจไหนที่เราเคยเห็นเมื่อ 20ปีที่แล้วและไม่อยู่ให้เราเห็น การเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมการเสพข่าวสารของเราเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร พฤติกรรมการฟังเพลงจากสื่อเปลี่ยนไปอย่างไร การทานอาหารของเราเปลี่ยนแปลงไปหรือไม่จากธุรกิจที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับการรับประทานอาหาร ศัพท์ธุรกิจที่เราได้ยินบ่อยๆในช่วงที่ผ่านมาเป็นอย่างไร ไม่ว่าจะเป็นคำว่า บล็อคเชน บิทคอยด์ ดิสรัป ทั้งหมดนั่นแหละครับคือโลกที่เราอยู่ในยุคปัจจุบัน

มีคนสรุปว่า โลกในยุคนี้สามารถอธิบายลักษณะได้ด้วยคำ 4 คำ คือ VUCA หรือ Volatility uncertainty Complexity และ Ambiguity นั่นคือเรากำลังอยู่ในโลกที่มีลักษณะผันผวนเปลี่ยนแปลงเร็ว หรือ Volatility  จากเมื่อก่อนที่ธุรกิจมีความผันผวนเปลี่ยนแปลงที่ค่อนข้างต่ำมาสู่ยุคที่ธุรกิจมีความผันผวนสูงและเปลี่ยนแปลงรวดเร็วขึ้น

ไม่แน่นอน หรือ Uncertainty จากเดิมที่เราสามารถคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงในอนาคตได้ค่อนข้างแม่นยำมาสู่ยุคที่เราไม่สามารถคาดการณ์หรือพยากรณ์อนาคตของธุรกิจได้ยากขึ้น

มีความซับซ้อนสูงหรือ Complexity จากเดิมที่ธุรกิจมีลักษณะเชิงเดี่ยวไม่ค่อยซับซ้อนมาสู่ยุคที่ธุรกิจมีความซับซ้อนสูง หรือมีองค์ประกอบมาก หรือมีความเกี่ยวโยงกับธุรกิจอื่นมากขึ้น

คลุมเครือไม่ชัดเจน หรือ Ambiguity เราไม่สามารถมองภาพของธุรกิจได้ชัดเจนเหมือนเมื่อก่อน

เมื่อโลกหรือธุรกิจที่เราอยู่มีองค์ประกอบครบทั้ง 4 ข้อนั่นก็คือทั้งผันผวนเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ไม่แน่นอน ซับซ้อนมากขึ้น และไม่มีความชัดเจน ธุรกิจนั้นก็ยิ่งอยู่ยากยิ่งขึ้น ระดับของแต่ละธุรกิจที่ VUCA เข้ามามีบทบาทนั้นอาจไม่เท่ากัน บางธุรกิจก็อยู่ในระดับที่สูง เช่น อุตสาหกรรมพลังงาน อุตสาหกรรมโทรคมนาคม อุตสาหกรรมด้านเทคโนโลยี สื่อและบันเทิง เป็นต้น บางธุรกิจก็อยู่ในระดับปานกลาง เช่น ธุรกิจการเงิน การท่องเที่ยว สุขภาพ เป็นต้น บางธุรกิจก็อาจอยู่ในระดับที่น้อย แต่ไม่ว่าอย่างไรเราต้องยอมรับว่าเราอยู่ในโลกที่ผันผวน พลิกผัน ไม่แน่นอนกว่าเมื่อก่อน ดังนั้นการปรับตัวเพื่อรับมือให้อยู่รอดหรือได้ประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลงจึงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

แล้วเราจะปรับตัวได้อย่างไรในโลกของ VUCA ผู้นำหรือนักวางแผนกลยุทธ์ควรมีการปรับตัวเพื่อรับมือให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงโดยยึดหลัก VUCA เช่นกัน โดยธุรกิจต้องมี วิสัยทัศน์ หรือ VISIONที่ชัดเจน โดยมองจากมุมมองจากอนาคต มีความเข้าใจธุรกิจและองค์ประกอบย่อยของหน่วยธุรกิจตลอดจนความเข้าใจในปัจจัยภายนอกและภายในรวมถึงตัวบุคลากรที่เกี่ยวข้อง (Understanding)  มีความชัดเจน (Clarity) ในธุรกิจที่ทำ เปลี่ยนความซับซ้อนให้มีความชัดเจนและเรียบง่ายมากขึ้น และสุดท้าย คือต้องปรับตัวให้รวดเร็วหรือ Agility  หรือ Adaptability ผู้นำ บุคลากรในองค์กร ระบบ ตลอดจนวัฒนธรรมต้องมีการเรียนรู้และรับมือการเปลี่ยนแปลง

ก็หวังว่าบทความนี้จะช่วยทำให้ท่านผู้อ่านมองเห็นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับธุรกิจต่างๆ และเตรียมปรับตัว เตรียมความพร้อมทั้งธุรกิจและชีวิตส่วนตัว ดังคำกล่าวที่ว่า เมื่อโลกเปลี่ยนเราต้องเปลี่ยนและปรับตัวเพื่อความอยู่รอด  ท้ายสุดนี้ขอฝากคำพูดของ เฮนรี่ มินซ์เบิร์ก ศาสตราจารย์ด้านกลยุทธ์ มหาวิทยาลัยแมคกิลล์ ที่ว่า “เมื่อโลกพยากรณ์ได้ เราต้องการคนฉลาด แต่เมื่อโลกพยากรณ์ไม่ได้เราต้องการคนที่ปรับตัวได้”

ท้ายสุดนี้ขอให้ทุกท่านมีความสุขและโชคดีครับ