รายงานจากแอฟริกาเรื่องลา (ไม่น่า) โง่

รายงานจากแอฟริกาเรื่องลา (ไม่น่า) โง่

ตามชนบทในหลายภาคของโลก รวมทั้งเกือบทั่วทวีฟแอฟริกา ลาเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีค่าสูงมาก

เนื่องจากขนาดที่ไม่ใหญ่ เลี้ยงง่าย ไม่ค่อยมีโรครบกวนและแข็งแกร่งเกินตัว ชาวไทยไม่นิยมเลี้ยง จึงไม่ค่อยรู้ค่าของลาแต่กลับกล่าวหา หรือมีความประทับใจว่า ลาโง่ตามนิทานที่เล่าต่อกันมา ในชนบทของแอฟริกาและในหลายภาคของโลก ลายังเป็นพาหนะขนส่งหลักเนื่องจากถนนและรถยนต์มักเข้าไปได้ไม่ถึงแม้ประเทศส่วนใหญ่จะพัฒนาก้าวหน้าไปมากแล้วก็ตาม

เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา หนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์ พิมพ์รายงานจากประเทศกานา ซึ่งอยู่ในแถบตะวันตกของแอฟริกามีเนื้อหาว่า ลาในกานาและแอฟริกาถูกขโมยอย่างแพร่หลาย ปรากฏการณ์ใหม่นี้สร้างปัญหาใหญ่ให้แก่ชาวชนบทมากเพราะต้องปลีกเวลาทำงานมาคอยเฝ้าระวังลาอย่างใกล้ชิดแทนการปล่อยมันไว้ตามลำพังเพื่อหาหญ้าและอาหารกินเอง หากไม่ทำเช่นนั้น มันอาจถูกขโมยส่งผลให้ตนขาดสัตว์ใช้งาน ผู้ขโมยมิได้นำลาไปใช้งาน หากนำไปขายให้โรงฆ่าสัตว์ หรือไม่ก็นำไปฆ่าเองเพื่อเอาหนังไม่ต่างกับการล่าช้างเพื่อเอางาและล่าแรดเพื่อเอาเขา หรือ “นอ”

หนังลาเป็นสินค้าที่ตลาดจีนพร้อมรับซื้อแบบไม่อั้น ชาวจีนนำหนังนั้นไปสกัดเอาคอลลาเจนซึ่งใช้ทำอาหารเสริม วุ้นและเครื่องสำอาง อันที่จริงหนังและกระดูกสัตว์ทุกชนิดมีสารที่ชาวจีนต้องการนี้และเป็นที่มาของคอลลาเจนเป็นส่วนใหญ่ แต่ชาวจีนให้ค่าคอลลาเจนจากลาสูงกว่ามากเนื่องจากเชื่อว่ามันจะให้พลังสูงกว่าและป้องกันโรคภัยไข้เจ็บได้ดีกว่าเพราะลาแข็งแกร่งเกินขนาดลำตัวและไม่ค่อยมีโรค

เนื่องจากเศรษฐกิจของจีนขยายตัวในอัตราสูงมากในช่วง 30 ปีที่ผ่านมาส่งผลให้ชาวจีนมีรายได้เพิ่มขึ้นอย่างเร็ว ความต้องสารคอลลาเจนจากลาจึงเพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดด ความต้องการนี้มีผลทำให้ลาจำนวนมากในจีนถูกฆ่าจนจำนวนลาลดลงกว่า 75% การลดลงอย่างรวดเร็วของลาในจีนยังผลให้พ่อค้าต้องออกไปแสวงหาหนังลาจากต่างประเทศทำให้ลาในหลายประเทศลดลงอย่างรวดเร็วด้วย รายงานขององค์กรพิทักษ์ลาในอังกฤษระบุว่าในช่วงเวลา 12 ปีที่ผ่านมา จำนวนลาในบราซิล บอตสวานาและคีร์กีซสถานลดลง 28% 37% และ 53% ตามลำดับ จำนวนที่น้อยลงส่งผลให้ราคาของลาในกานาเพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดดเป็นราว 2 เท่า

องค์กรพิทักษ์ลาประเมินว่า ถ้าแนวโน้มที่ผ่านมายังดำเนินต่อไป ภายในอีก 5 ปีข้างหน้า จำนวนลาทั่วโลกจะลดลงครึ่งหนึ่ง สภาพการณ์นี้ทำให้มีการเคลื่อนไหวเพื่อกดดันรัฐบาลให้ออกกฏหมายคุ้มครองลาเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ กานาสั่งจึงห้ามค้าหนังลามา 3 ปีแล้ว แต่การลักลอบค้าซึ่งนำไปสู่การขโมยลาอย่างแพร่หลายยังเกิดขึ้น ทั้งนี้เพราะการบังคับใช้กฎหมายไม่เข้มข้น หรือมีความฉ้อฉลอย่างกว้างขวาง

อนึ่ง แม้จำนวนจะลดลงอย่างรวดเร็ว แต่ลาอาจไม่สูญพันธุ์ง่ายนักเนื่องจากเป็นสัตว์ที่อาจเลี้ยงจำนวนมากได้ ต่างกับช้างและแรดซึ่งชาวจีนนิยมส่วนต่าง ๆ จากร่างกายของมัน เช่นเดียวกันกับฉลามที่ถูกล่าเอาครีบมาปรุงเป็นอาหารชั้นพิเศษของจีน

การขยายตัวอย่างรวดเร็วของเศรษฐกิจและรายได้ของชาวจีนมีผลดีที่ทำให้เศรษฐกิจของประเทศเทศอื่นสามารถขายตัวเพิ่มขึ้นมากได้จากการขายสินค้าและบริการให้จีน อย่างไรก็ดี การขยายตัวนี้มีทั้งด้านดีและด้านร้าย ด้านดีเห็นได้ง่ายเมื่อประเทศผู้ขายสินค้าและบริการจ้างงานส่งผลให้รายได้ของประชาชนเพิ่มขึ้น ส่วนด้านร้ายมักเห็นได้ยากเนื่องจากผู้ขายสินค้าและบริการอาจมองต่างมุมกัน นอกจากนั้น ความฉ้อฉลมักนำไปสู่การบิดเบือนความจริงรวมทั้งการฆ่าฉลามเพื่อเอาครีบมาทำอาหารแม้มันจะมิได้สนองความจำเป็นของมนุษย์เราก็ตาม ยังมีกรณีเช่นนี้อีกมากมายที่การขายสินค้าให้จีนสร้างความเลวร้ายรวมทั้งในด้านการทำเหมืองแร่และสิ่งแวดล้อม

ทั้งหลายทั้งปวงนี้น่าจะชี้ว่า จีนเป็นตลาดใหญ่ที่เปิดโอกาสให้ประเทศอื่นขยายเศรษฐกิจ แต่การขยายนั้นต้องวางอยู่บนฐานของหลักวิชา ปัญญาและธรรมาภิบาล มิฉะนั้น มันจะก่อให้เกิดปัญหาหนักหนาสาหัส