ทางออกหรือทางตัน?

เนื่องจากเป็น “เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ” ในฐานะหัวหน้า คสช.หรือไม่

เพราะผลของการวินิจฉัยจะเป็น “บรรทัดฐาน” ที่สำคัญ และอาจเป็นได้ทั้ง “ทางออก” หรือ “ทางตัน” ของประเทศ

ส่วนตัวผมเชื่อโดยสุจริตใจว่า หัวหน้าคสช. หรือใครหรือองค์กรใดก็ตามที่เป็น “รัฏฐาธิปัตย์” และเป็น “ผู้ใช้อำนาจรัฐ” ย่อมต้องเป็น “เจ้าหน้าที่รัฐ”

ในอดีตกฎหมายมีนิยามของคำว่า “เจ้าหน้าที่รัฐ” เอาไว้อย่างชัดเจน และค่อนข้างตีความได้กว้างขวาง แต่ก็ยังเขียนเผื่อไว้สำหรับตำแหน่งพิสดารที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต จึงมีคำว่า “เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ” เพิ่มขึ้นมา เพื่อให้ครอบคลุมตำแหน่งของผู้ใช้อำนาจรัฐทุกตำแหน่ง

ฉะนั้นนี่จึงเป็นข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายที่ท้าทาย เพราะจะว่าไปหากศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าตำแหน่งหัวหน้า คสช.เป็น “เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ” จนทำให้ พล.อ.ประยุทธ์ ต้องหลุดจากตำแหน่ง อาจทำให้บรรยากาศการเผชิญหน้าทางการเมืองที่กำลังเดือดปุดๆ รอวันระเบิด ขยับเคลื่อนไปสู่ทางออก และบ้านเมืองอาจมีหลักยึดที่ทุกฝ่ายพอยอมรับได้

แต่ถ้าศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยไปในทางที่เป็นคุณกับ พล.อ.ประยุทธ์ เหมือนองค์กรอื่นๆ ที่ผ่านมา แม้จะอ้างสารพัดเหตุผลทางกฎหมายที่เนียนกว่า แต่ก็คงตอบความรู้สึกของสังคมได้ยาก และจะกลายเป็นการสนับสนุนการปฏิวัติรัฐประหารทางอ้อม เพราะหัวหน้าคณะรัฐประหารมี “สถานะพิเศษ” ที่อธิบายไม่ได้ว่าคืออะไรแน่ และอยู่เหนือการตรวจสอบทั้งปวง

ผมคิดว่าการทำงานของศาลรัฐธรรมนูญชุดนี้มี “มาตรฐาน” และ “เหตุผล” พอสมควร แม้จะถูกสร้างกระแสโจมตีอย่างที่พรรคอนาคตใหม่กำลังทำอยู่ก็ตาม โดยเฉพาะการพยายามเปรียบเทียบการสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าพรรคของตน กับกรณีการไม่สั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ของนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีคนอื่นๆ ในรัฐบาล คสช.

เพราะกรณีของนายกฯและรัฐมนตรีคนอื่นๆ นั้น คำร้องถูกส่งถึงศาลรัฐธรรมนูญในห้วงเวลาที่พวกเขาดำรงตำแหน่งอยู่แล้ว การสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ย่อมส่งผลเสียหายต่อภารกิจที่ต้องรับผิดชอบมากกว่า ส่วนกรณีของหัวหน้าพรรคอนาคตใหม่นั้น ถูกสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ก่อนจะเข้าปฏิบัติหน้าที่จริง ความเสียหายจึงน้อยกว่าการปล่อยให้ปฏิบัติหน้าที่ต่อไป ที่สำคัญการโอนหุ้นของคุณธนาธรก็ดูจะมีปัญหาเรื่องความชอบด้วยกฎหมายอยู่ไม่น้อย

ฉะนั้นถ้าศาลรัฐธรรมนูญทำให้ปมขัดแย้งทางการเมือง “ยุติอย่างเป็นธรรม” ก็ย่อมเป็นความหวังให้ประเทศของเราหลุดพ้นจากวังวนที่ฝ่ายหนึ่งสืบทอดอำนาจ ขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งก็แย่งชิงอำนาจด้วยการสร้างกระแสปลุกระดมให้ล้มทุกอย่าง...