3 ปมที่จีนต้องควบคุมให้ได้ หากจะเอาชนะสหรัฐฯ

 ภัยคุกคามนี้มีทีท่าว่ารัฐบาลวอชิงตันจะเอาจริงและมุ่งหมายถึงขลิบปีกจีนไม่ให้ก้าวไปไกลกว่านี้ ซึ่งถ้าจีนรับมือไม่เหมาะสมก็ไม่แน่ว่าอาณาจักรแห่งความฝันที่ Xi Jin Ping กำลังนำพาอยู่ในเวลานี้อาจถึงขั้นล่มสลายลงก็เป็นได้ แน่นอนว่าจีนต้องแก้ปัญหามากมายไปตามรายทางสู่ความสำเร็จหรือล้มเหลว แต่ก็ต้องมีการบั่นปมในประเด็นที่จีนอาจไม่นึกว่าสำคัญ แท้จริงมันสำคัญมาก นั่นคือ การควบคุมการเอาเปรียบของพ่อค้าข้าราชการจีน นิสัยด้านลบของคนจีน และข่าวปลอมจีนที่มีผลต่อลัทธิชาตินิยม

การที่สหรัฐ ฯ ไม่ทนต่อการสยายกรงเล็บ ท้าทายแข่งประชันอำนาจกับสหรัฐ ฯ ไปทั่วโลกในยามนี้ ไม่ใช่แค่การอิจฉาริษยาต่อความสำเร็จของจีน หวาดกลัวว่าตนจะตกจากบัลลังก์มหาอำนาจอันดับหนึ่งหรือวิตกว่าจะไม่ได้ครอบงำโลกอีกเท่านั้น คิดเช่นนั้นอาจเป็นการดูแคลนหลักคิดของสหรัฐ ฯ จนเกินไป เพราะเมื่อมามองฝั่งจีนก็จะพบว่าวิถีการขึ้นมาสู่ความเป็นใหญ่ของจีน ทำตัวหลายอย่างน่าเอือมระอา ไม่ได้รักสงบหรือสะอาดบริสุทธิ์จริง ทั้งยังมีแนวทางที่ขัดกับคุณค่ายึดถือสากลที่ชาติตะวันตกเขาเชิดชูด้วย  สิ่งเหล่านี้ทำให้เมื่อจีนพยายามขับเคลื่อนไปตามแนวทางที่ตนต้องการจึงถูกต่อต้านในทุกที่ แม้ว่าด้วยขีดความสามารถของจีนที่เก่งกาจจะทำให้หลายชาติต้องสยบให้ ต้องคล้อยตามยุทธศาสตร์และผลประโยชน์จีน แต่การขัดขวางที่แรงขึ้นๆ จากทั่วโลก โดยเฉพาะจากสหรัฐ ฯ นั้นจะทำให้ฝันใด ๆ ของจีนที่จะมีต่อไปเป็นไปได้ยากขึ้นเรื่อยๆ เว้นแต่แต่จีนจะแก้ปมเหล่านี้ได้

เท่าที่ผ่านมา รัฐบาลปักกิ่งรู้ปัญหาของตนเองดีพอสมควรว่าอุปสรรคในการจะไม่เพียงแต่กลายเป็นชาติที่พัฒนาแล้ว แต่ต้องเป็นชาติที่พัฒนาแล้วระดับมหาอำนาจ ยิ่งใหญ่ไม่น้อยหน้าใครในโลกด้วยนั้นมีหลุมพรางหลายอย่างที่ต้องเอาชนะ  จีนต้องรักษาอำนาจส่วนกลางไว้ด้วยอัตตาธิปไตย ไม่ยอมให้ใครในประเทศมาแหยมท้าทายคำสั่งส่วนกลางด้วยกำปั้นเหล็ก จีนต้องระดมทุนที่มีมหาศาลระบายไปลงทุนในประเทศต่าง ๆ จีนต้องครองตลาดทั่วโลก จีนต้องเอาชนะความยากจนและความไม่เท่าเทียมกันในประเทศ จีนต้องกล่อมเกลาให้คนเชื้อสายจีนทุกคนรักชาติทำเพื่อชาติ จีนต้องปราบทุจริตคอรัปชั่น จีนต้องพัฒนาเทคโนโลยีของตนเองให้สูงส่งพึ่งพาตนเองได้ จีนต้องเป็นเลิศด้านการทหาร และอื่น ๆ

ที่กล่าวมาข้างบนนั้นจีนพยายามทำอย่างชาญฉลาด เข้มแข็ง มีระบบ และมีความก้าวหน้าจริง แต่สามปมที่เอ่ยในพารากราฟแรกนั้นจีนยังดูเหมือนจะมะงุ่มมะงาหราอยู่ จีนยังควบคุมการเอาเปรียบของฝ่ายผู้ที่ร่วมมือกับรัฐในการบุกเบิกติดต่อกับต่างชาติไม่ได้  นี่เราไม่ได้พูดถึงเรื่องใต้โต๊ะน้ำร้อนน้ำชาซึ่งไม่มีหลักฐาน แต่พูดถึงสัญญาที่จีนไปทำกับชาติต่าง ๆ สร้างสาธารณูปโภคสาธารณะให้ แต่ลงเอยที่ชาติอย่างแซมเบียหรือศรีลังกา ไม่มีปัญญาจ่ายหนี้จีน ต้องให้จีนยึดกิจการไปบริหารเอง คนจีนหลั่งไหลเข้ามาตั้งถิ่นฐานในประเทศที่ต้องพึ่งพาจีนในรูปแรงงาน ตลาดสินค้าในประเทศถูกล้งจีนยึดครอง ขณะที่ชาติตะวันตกนั้นนวัตกรรมและลิขสิทธิ์ถูกลอกเลียน สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่เห็นกันทั่วโลก สร้างความวิตกกับนานาประเทศที่ก็อยากได้เงินจีนไปพัฒนาประเทศแต่ก็เกรงจะเสียมากกว่าได้ ขณะนี้มาตรฐานการทำธุรกิจของรัฐวิสาหกิจและบริษัทใหญ่ ๆของจีนจึงดูคล้ายกับการแสวงหาอาณานิคมของชาติตะวันตกในอดีต

มารยาทคนจีนก็ดูแปลก ๆ ในสถานที่ต่าง ๆ ประเด็นนี้อาจเถียงได้ว่าคนเลวคนแย่นั้นมีกันทุกเชื้อชาติ ฝรั่งจำนวนมากก็มีอคติต่อคนผิวเหลืองอย่างไม่มีเหตุผลเพียงพอ แต่การที่คนจีนจำนวนไม่น้อยทำอย่างที่คนในโลกเขาไม่ทำกัน เช่น พยายามแย่งชิงธุรกิจคนท้องถิ่น รวมตัวกันฮั้วประมูลฮั้วงาน ไม่สำรวจใส่ใจในความแตกต่างทางวัฒนธรรม ทำให้คนจีนมีมิตรที่จริงใจน้อยกว่าที่ควรเป็น

จีนเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมแข็ง กระแสชาตินิยมเข้มข้นต่อเนื่อง รู้สึกอยู่เสมอว่าสูงส่งกว่าชาติอื่นมาตั้งแต่โบราณ กอปรกับถูกกดให้ต่ำมาเป็นร้อยปี ยิ่งทำให้กระแสคลั่งชาติในจีนรุนแรงมาก ปลุกขึ้นได้ทุกเมื่อที่ต้องการ อย่างไรก็ตาม กระแสนี้ก็มีด้านลบที่จะบั่นทอนปัญญาของจีนในระยะยาว ปฏิบัติการข่าวสารที่สร้างข้อมูลเท็จหล่อเลี้ยงความรู้สึกนี้ให้ฟูขึ้นเรื่อยๆ จะทำให้คนจีนมองตนเองผิดไปเช่น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องแร่หายากที่อ้างว่าจีนกุมเส้นเลือดอุตสาหกรรมดิจิตัลโลกเอาไว้ หรือเทคโนโลยี IPV-9 จะเปลี่ยนอินเตอร์เน็ตโลกนั้นเป็นเรื่องไม่จริง

จีนเป็นประเทศใหญ่ มีกำลังคนที่มีประสิทธิภาพสูง กอปรกับวิสัยทัศน์ที่ไกลมากของประธานาธิบดี Xi เราจะได้เห็นการดิ้นรนทะยานไปข้างหน้าของจีนยิ่งไปกว่านี้ แต่สิ่งที่โลกรวมทั้งคนอเมริกันต้องการเห็นคือ จีนที่รับผิดชอบต่อโลก ยอมรับกติกาสากล เข้าใจวัฒนธรรมชาติอื่น ยอมผ่อนปรนให้ไม่ใช่เพราะกลัวจะถูกจับได้ แต่เพราะสำนึกว่าอะไรถูกอะไรผิดอย่างแท้จริง หากแสดงให้โลกเห็นได้อย่างนี้ การยอมรับจีนในฐานะมหาอำนาจที่สร้างสรรค์จะตามมา