มองการตายผ่อนส่งที่เวอร์จิเนียตะวันตก

สาเหตุที่แม่น้ำลุกเป็นไฟได้แก่ การทิ้งขยะและน้ำมันเครื่องใช้แล้วลงไปในลำน้ำ ทำให้มันเกาะกันเป็นแพ ซึ่งติดไฟเมื่อมีคนโยนก้นบุหรี่ลงไปตรงนั้น เหตุการณ์เช่นนี้ เคยมีมาก่อนแต่ไม่ปลุกชาวอเมริกันให้ตื่น จนกระทั่งปีนั้นเมื่อสื่อใหญ่นำไปโหมตีแผ่

การตื่นของชาวอเมริกันนำไปสู่การเกิดองค์การปกป้องสิ่งแวดล้อมในสหรัฐ อาจเป็นที่ทราบกันแล้วว่า ตั้งแต่เข้ามารับตำแหน่ง ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์พยายามลดบทบาทขององค์การนี้ เพราะมองว่ามาตรการปกป้องสิ่งแวดล้อมจำนวนมากเป็นอุปสรรคต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจ เขาพยายามผ่อนคลายมาตรการด้านการควบคุมถ่านหิน ซึ่งมีผลกระทบสูงต่อสิ่งแวดล้อมจากกระบวนการทำเหมืองถ่านหินไปจนถึงการเผาถ่านหินในการผลิตไฟฟ้าและโรงงานอุตสาหกรรม หากมองเผิน ๆ ชาวเวอร์จิเนียตะวันตก ซึ่งผลิตถ่านหินมากน่าจะได้ประโยชน์ แต่จะได้จริงหรือไม่ยังเป็นที่ถกเถียงกันอย่างเข้มข้น และอาจหาข้อยุติได้ยากเนื่องจาก ผลกระทบของกิจการบางอย่างอาจไม่ปรากฏให้เห็นทันที เรื่องต่อไปนี้มาจาก นสพ. วอชิงตันโพสต์ ฉบับวันที่ 24 กรกฎาคม ที่ผ่านมา

เรื่องเกิดขึ้นที่เมืองมิดเดน ในรัฐเวอร์จิเนีย ตะวันตก อันเป็นย่านการทำเหมืองถ่านหิน เมืองนี้เคยมีประชากรราว 1,200 คน นอกจากกิจการถ่านหินแล้ว มิดเดน ยังเคยมีโรงงานผลิตอุปกรณ์ต่างๆ สำหรับสนับสนุนกิจการถ่านหินอีกด้วย หลังจากกิจการผลิตอุปกรณ์เหล่านั้นปิดตัวลง ปรากฏว่าชาวเมืองมิดเดนเริ่มเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งในอัตราสูงกว่าปกติมาก พวกเขาร้องเรียนต่อรัฐบาลซึ่งส่งผู้เชี่ยวชาญเข้าไปสำรวจพื้นที่ ผลปรากฏว่าพบสาร “พีซีบี” (Poly Chlorinated Biphenyls) ในดินและในถังบรรจุน้ำมันเก่าจำนวนหนึ่ง ซึ่งมาจากกิจการผลิตอุปกรณ์ดังกล่าวฝังอยู่ ผลการวิจัยได้พิสูจน์แล้วว่าพีซีบีก่อให้เกิดมะเร็งและถูกห้ามใช้ในสหรัฐเมื่อปี 2522

หลังรัฐบาลขนย้ายถังเหล่านั้นออกไป\และปรับแก้ดินด้วยวิธีเคมีที่เชื่อว่าจะแก้ปัญหาได้ แต่การตายด้วยโรคมะเร็งแบบผิดปกติมิได้ลดลง รัฐบาลจึงขุดดินที่คิดว่ายังอาจเป็นอันตรายออกไปและนำดินใหม่เข้ามาใส่แทน แต่ปรากฏว่าปัญหามิได้หมดไปส่งผลให้ชาวเมืองมิดเดนยังล้มตายในอัตราสูง ส่วนผู้ที่พอมีกำลังทรัพย์ก็ย้ายหนีออกไปอยู่ที่อื่น ยังผลให้เมืองนี้มีประชาชนเหลือเพียงราว 250 คนเท่านั้น ชาวเมืองที่ยังเหลืออยู่นี้ส่วนใหญ่มีสถานะยากจนและมีปัญหาสุขภาพ ฝ่ายรัฐมองว่าปัญหาที่มาจากพีซีบีไม่มีแล้ว แต่ความป่วยไข้ทำให้ประชาชนยังเชื่อว่าปัญหายังอยู่ จึงร้องขอความช่วยเหลือต่อไป แม้ฝ่ายรัฐจะเอาหูทวนลมก็ตาม

ท่ามกลางความยากจนและความป่วยไข้นี้ มีนายแพทย์สูงวัยคนหนึ่งซึ่งอพยพจากปากีสถานเข้าไปทำงานกับองค์การทหารผ่านศึก อาสาเข้าไปค้นหาต้นตอของปัญหาพร้อมกับให้การรักษาแก่ผู้เจ็บป่วย เขาทำงานอยู่จนอายุ 70 ปี แต่ยังมิได้ผลตามที่คาดหวังเขาก็ตายด้วยหัวใจล้มเหลว เมื่อเดือน ส.ค.ที่ผ่านมา ลูกสาวของเขาคนหนึ่ง ซึ่งเป็นแพทย์เช่นกันพยายามสืบสานปณิธานของเขา แม้จะใช้ความพยายามอย่างหนัก แต่แพทย์หญิงดังกล่าวมองว่าอาจแก้ปัญหาไม่ได้ นอกจากจะโยกย้ายชาวเมืองทั้งหมดออกไป เนื่องจากเธอมีเงินก้อนหนึ่งจึงได้ไปซื้อที่ดินราว 200 ไร่ไว้ในชนบทห่างจากเมืองมิดเดนราว 55 กม. เธอหวังว่าจะหาทางสร้างชุมชนเล็กๆ ขึ้นเพื่อให้ชาวเมืองยากจนเหล่านั้นโยกย้ายไปอยู่

เรื่องที่เล่ามานี้มีข้อคิดจำนวนมากจากเรื่องความเป็นความตาย นโยบายของนายทรัมป์ถึงเรื่องความเมตตา สำหรับผมซึ่งเริ่มสนใจในด้านสิ่งแวดล้อมตอนเกิดเหตุการณ์แม่น้ำติดไฟปี 2512 คิดว่าเมืองไทยควรเลิกใช้สารเคมีที่พิสูจน์แล้วว่าเป็นอันตรายโดยเฉพาะในการปลูกพืชและผลิตอาหารทันที แม้แต่ในกรณีที่มีความสงสัยแต่ยังไม่มีผลการวิจัยจนได้ข้อสรุปที่ทุกฝ่ายยอมรับ เราก็น่าจะหยุดใช้เนื่องจากเราผลิตอาหารได้เพียงพอและอยู่ได้โดยไม่ต้องใช้สารเคมีเหล่านั้น สารเคมีที่ต่อไปอาจพิสูจน์ได้ว่า เป็นอันตรายแต่ได้ก่อให้เกิดภาวะตายผ่อนส่งในหมู่คนไทยจนสายเกินแก้แล้ว