จะสร้างสรรค์ได้ ต้องมั่นใจก่อน

สิ่งหนึ่งที่ผมค้นพบคือ คนที่มีความคิดสร้างสรรค์ คนที่มีไอเดียดีๆมักจะมาจากคนที่มีความมั่นใจตัวเอง อย่างเวลาเรานั่งประชุมกับคนเก่งๆ เราจะเห็นแววฉลาดจากการนำเสนอไอเดียดีๆจากในห้องประชุม นั่นเอง 

และอีกข้อสังเกตหนึ่งที่ผมได้มาจากการทำงานคือคนเก่งๆมักจะมาจาก“คนที่มั่นใจในตัวเอง”ก่อนเป็นพื้นฐาน เพราะเมื่อเรามั่นใจในสิ่งที่เราคิดเราก็จะกล้านำเสนอ กล้าที่จะนำคนอื่น “ภาวะผู้นำ”จึงต้องเกิดจากความมั่นใจจากภายใน โดยพื้นฐานคนไทยเราไม่ค่อยมั่นใจตัวเองเป็นพื้นฐาน เวลาเราจะถามอะไรหรือหา “ผู้คนอาสา”มาทำงานรับรองว่าเด็กไทยหลบตากันทุกคน ถ้าเป็นเด็กชาติพัฒนาแล้วต้องบอกว่า“แย่งกันตอบ”แย่งกันเสนอความคิดเห็น

เรียกว่าถามอะไรก็ยกมือกันทั้งห้อง !

และนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นจากพื้นฐานความไม่มั่นใจของคนไทยในระดับบุคคล ซึ่งมาสะท้อนในระดับชาติ เช่น เรามักจะใช้ความคิดของคนอื่น เพื่อมาสนับสนุนความคิดของเราเสมอและมักนำความคิดเห็นของชาติตะวันตกมา เช่น เมื่อเราจะบอกว่าวัฒนธรรมของเราดีงาม แทนที่เราจะภูมิใจด้วยตัวเราเอง เราก็เลือกที่จะใช้คนต่างชาติมาบอกว่าชื่นชมว่าของๆเราดีอย่างโน้นอย่างนี้

ทั้งนี้ เพื่อบอกคนไทยด้วยกันว่าเราจงภูมิใจในวัฒนธรรมของเราเพราะคนต่างชาติเขาก็ชื่นชม คงเคยเห็น “สปอตโฆษณา” ที่ใช้ฝรั่งเล่นโขน รำดาบ วาดลายไทยในกำแพงของวัดแล้วก็บอกให้คนไทยรักษาวัฒนธรรมที่ดีนี้ไว้ เพราะต่างชาติเขาชื่นชม ผมเห็นแล้วมันสะท้อนตัวตนคนไทยที่เราไม่มั่นใจในตัวตนของเราจริงๆ 

ผมไปญี่ปุ่น ผมไปเมืองจีน ผมเห็นเขาภูมิใจในชาติของเขาจะเรียกว่า “ชาตินิยม” ก็ว่าได้ เราเห็นคนไทยใส่เสื้อลายธงชาติอเมริกา ลายธงชาติอังกฤษ แต่น้อยมากที่จะมีเสื้อธงชาติไทยขายให้คนไทยใส่ ยังดีระยะหลังแฟนบอลไทยก็เริ่มใส่เสื้อทีมชาติไทยไปเชียร์บอลกัน ประเทศจะพัฒนาได้เราต้องสร้างความมั่นใจให้กับคนไทยตั้งแต่พื้นฐานเลย เราต้องสร้างให้เด็กกล้าแสดงออกมากขึ้น ไม่ว่าเขาจะทำถูกทำผิดก็ปล่อยให้เขาได้แสดงออก ซึ่งการแสดงออกไม่จำเป็นต้องอยู่ในห้องเรียนเท่านั้น เราต้องเปิดเวทีให้เขามีที่แสดงออกเยอะๆไม่ว่าจะเป็นกีฬา ดนตรี ศิลปะ การพูด หรือแม้กระทั่งเวลาเล่น เพราะเด็กหลายๆคนเขาอาจจะสร้างและสะสมความมั่นใจจากการเล่น เพราะบางครั้งเขาอาจจะไม่มีเวทีอื่นในการเป็นผู้นำได้ แต่เขาจะเริ่มพัฒนาจากการเล่นกับเพื่อนกลุ่มเล็กๆเป็นการสะสมความมั่นใจของเขา

ผมอยากเห็นคนไทยมั่นใจในตัวเองภูมิใจในความเป็นตัวตนของเรา ภูมิใจในศิลปวัฒนธรรมของชาติ ผมเชื่อว่า นั่นจะเป็นพื้นฐานของการสร้างความมั่นใจ เมื่อมั่นใจเราจะกล้าที่จะสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆให้เกิดขึ้นได้เราไม่จำเป็นต้องมาใช้สิ่งที่บรรพบุรุษสร้างทิ้งให้เราในรูปแบบเดิมๆเท่านั้น เราจะสามารถ “ต่อยอด” หรือพัฒนาต่อได้ เหมือนที่เรามีปัญหาว่าเราเอาหัวโขนมาใช้แสดงในสปอตโฆษณาของการท่องเที่ยว เราก็มีต่อต้านว่าเอาโขนมาทำอะไรที่ไม่เหมาะสม เพราะทศกัณฐ์ไม่แคะขนมครก ไม่เล่นเรือกล้วย ทั้งๆที่ทศกัณฐ์ก็คือตัวละครตัวหนึ่งที่คนสร้างขึ้นมา 

กลายเป็นการสร้างกฎใหม่ห้ามนำโขนมาใช้แบบโน้นแบบนี้ สะท้อนความไม่มั่นใจในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆเพราะเรากลัวการเปลี่ยนแปลงจะเป็นการทำลาย ทำไมเราไม่เปิดใจว่ามันก็แค่โฆษณาชิ้นหนึ่งเท่านั้นและก็เป็นการนำเอาศิลปะมาพัฒนาต่อยอดให้ดูร่วมสมัยมากขึ้น ไม่ใช่จะเก็บไว้ในพิพิธภันฑ์เท่านั้น 

ผมเห็นชาวตะวันตกพัฒนาศิลปวัฒนธรรมของเขาต่อยอดจนกระทั่งพัฒนาต่อไปโดยการสร้างวัฒนธรรมใหม่ให้เกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นดนตรีแบบแร็ปหรือฮิปฮอป ล้วนเกิดจากความมั่นใจและกล้าที่จะสร้างสรรค์ ทุกอย่างเริ่มจากความมั่นใจก่อนทั้งสิ้น แล้วจึงจะเกิดสิ่งใหม่ๆ 

ถ้าเขาไม่กล้าทำสิ่งใหม่และเปิดใจรับสิ่งใหม่ๆ เราก็ยังคงต้องฟังเพลงคลาสสิกกันอยู่เลย คงไม่มีดนตรีร็อค แจ๊ส บลูส์ 

เรามามั่นใจและสร้างสิ่งใหม่ๆกันเถอะครับ