‘บิ๊กตู่’ เยือนรัสเซีย

และการเข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียน-สหพันธรัฐรัสเซีย สมัยพิเศษ (ASEAN-Russia Commemorative Summit) ในสัปดาห์นี้ การเยือนรัสเซียครั้งนี้นับได้ว่าเป็นก้าวย่างที่สำคัญของนโยบายต่างประเทศ และความมั่นคงของไทยโดยเฉพาะและของอาเซียนโดยรวม ท่ามกลางความขัดแย้งระหว่างจีนและสหรัฐที่ทวีความเข้มข้นขึ้นในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิค

ประเด็นสำคัญที่บิ๊กตู่ต้องการผลักดันให้เกิดคือ

1) ให้มีความร่วมมือทางยุทธศาสตร์ในทุกมิติที่มีผลประโยชน์ร่วมกันระหว่างอาเซียนกับรัสเซียมากยิ่งขึ้น เพราะว่าการดึงเอารัสเซียเข้ามาในภูมิภาคนี้จะช่วยถ่วงดุลมหาอำนาจของทั้งสหรัฐและจีน ที่ผ่านมารัสเซียให้ความสนใจกับยุโรปเป็นหลัก แต่หลังจากวิกฤติยูเครนและวิกฤติซีเรียที่ทางรัสเซียได้ส่งทหารเข้าไปช่วยรัฐบาลรบกับพวกไอซิส รัสเซียเริ่มให้ความสนใจในภูมิภาคเอเชียมากยิ่งขึ้น เพราะว่าความขัดแย้งระหว่างรัสเซียกับสหรัฐได้มีการพัฒนาจากระดับภูมิภาคกลายเป็นระดับโลก

ไทยต้องการให้รัสเซียมีการสร้างฐานที่มั่น และเพิ่มบทบาทสร้างสรรค์มากขึ้นในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก เพื่อสนับสนุนโครงสร้างสถาปัตยกรรมทางความมั่นคงใหม่ที่มีอาเซียนเป็นแกนกลางอิทธิพลของรัสเซียในภูมิภาคนี้จะช่วยเพิ่มอำนาจการต่อรองของไทยและอาเซียนในการมีปฏิสัมพันธ์กับประเทศมหาอำนาจทั้่งจีนและสหรัฐ

2) ให้มีการสนับสนุนการยกระดับความสัมพันธ์อาเซียน-รัสเซีย สู่ระดับหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ โดยที่รัสเซียจะมีปฏิสัมพันธ์กับอาเซียนอย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น ทั้งในการสนับสนุนประชาคมอาเซียนและนโยบายของอาเซียนในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก

3) สนับสนุนความเชื่อมโยงทางยุทธศาสตร์ ในด้านเศรษฐกิจ การคมนาคม และระหว่างประชาชน ระหว่างอาเซียน และเขตเศรษฐกิจร่วมยูเรเซีย (Eurasian Economic Union) และองค์กรความร่วมมือระดับภูมิภาคอื่นๆ เช่น องค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Cooperation Organization) และ เวทีเจรจาความร่วมมือเอเชีย หรือ Asia Cooperation Dialogue (ACD) และจะส่งเสริมการค้าการลงทุนของทั้งสองฝ่าย โดยเสริมสร้างความร่วมมือเพื่อขจัดอุปสรรคทางการค้าต่างๆ และเน้นการเข้ามามีบทบาทของภาคเอกชน

เขตเศรษฐกิจร่วมยูเรเซียเป็นหัวใจของการสร้างรัสเซียใหม่ของประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ที่ต้องการฟื้นความยิ่งใหญ่ของรัสเซียทางด้านเศรษฐกิจและการเงินเพื่อเทียบชั้นกับสหภาพยุโรปในวันข้างหน้า ในขณะเดียวกันองค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ที่มีจีนและรัสเซียเป็นแกนนำกำลังเพิ่มบทบาท ในด้านความมั่นคงในภูมิภาค โดยอาจจะพัฒนาจนกลายเป็นความร่วมมือทางทหารคล้ายกับองค์กรนาโต้ของยุโรปที่มีสหรัฐ อังกฤษ และเยอรมนี เป็นแกนนำในเวลานี้ ถ้าหากไทยหรืออาเซียนเข้าร่วมกับเขตเศรษฐกิจยูเรเซียนและองค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ หมายความว่าโลกตะวันออกจะมีการผนึกกำลังให้เป็นปึกแผ่นมากยิ่งขึ้น เพื่อท้าทายอำนาจของโลกตะวันตกที่มีอำนาจและอิทธิพลในภูมิภาคนี้ผ่านนโยบายแบ่งแยกและปกครอง

4) สนับสนุนความร่วมมือในการรับมือปัญหาความมั่นคงรูปแบบใหม่ ซึ่งรวมถึงการจัดการภัยพิบัติ การต่อต้านอาชญากรรมข้ามชาติ รวมถึงการก่อการร้ายและลัทธิสุดโต่ง โดยส่งเสริมความร่วมมือในการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารอย่างรวดเร็วและเป็นระบบ รวมทั้งสนับสนุนการทำงานศูนย์แพทย์ทหารอาเซียน และส่งเสริมความร่วมมือด้านการต่อต้านยาเสพติดร่วมกับศูนย์ ASEAN-NARCO

หลังจากการประชุมฯ จะมี

1) ปฏิญญาโซชิ

2) ร่างแผนปฏิบัติการอย่างครอบคลุม เพื่อส่งเสริมความร่วมมืออาเซียนกับสหพันธรัฐรัสเซีย ค.ศ. 2016-2020

3) รายงานข้อเสนอแนะแนวทางความสัมพันธ์อาเซียน-รัสเซียของกลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิอาเซียน-รัสเซีย

นับว่า “บิ๊กตู่” กำลังเดินเกมการเมืองระหว่างประเทศที่สุขุมรอบคอบ และมองการณ์ไกลในการเพิ่มบทบาทของไทยในภูมิภาค และให้มีการคานอำนาจกันของมหาอำนาจ โดยที่เสร็จจากการเยือนรัสเซีย บิ๊กตู่ก็จะมีกำหนดไปเยือนอินเดีย และจีนต่อไปตามลำดับ หลังจากได้เข้าร่วมพูดคุยกับประธานาธิบดีสหรัฐ บารัค โอบามา ที่แคลิฟอร์เนียมาแล้วเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ซึ่งเกี่ยวกับประเด็นเศรษฐกิจและความมั่นคง