อินเดีย ดินแดนแห่งอารยธรรม

ความเป็นธรรมดาของมนุษย์ ที่ใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ศาสตร์การเรียนรู้ที่มีมาแต่โบราณหลายประเภทได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้น เมื่อปลายเดือนที่แล้วได้มีโอกาสไปสัมผัสดินแดนแห่งความยิ่งใหญ่ด้วยจำนวนประชากรและอารยธรรมดั้งเดิม ประเทศอินเดีย เมืองฤาษีเกศ แหล่งการเรียนรู้ศาสตร์ที่เก่าแก่ของโลกแหล่งหนึ่ง และถือว่าเป็นเมืองหลวงของโยคะศาสตร์กันทีเดียว ที่นี่มีโรงเรียนสอนโยคะที่เก่าแก่และมีอยู่ทุกซอกมุมของเมือง มีผู้คนจากหลากหลายเชื้อชาติทั้งชาวตะวันตกและตะวันออก พากันเดินทางมาเรียนรู้ ฝึกฝน เพื่อรับประสบการณ์ตรงจากกูรูโยคะต้นตำรับ หรือเรียนรู้เพื่อเป็นครูฝึกโยคะพร้อมประกาศนียบัตรที่เป็นที่ยอมรับระดับสากล

ภาคชนบทของอินเดียนั้นดูจะยังมีความเจริญเติบโตที่น้อยกว่าประเทศไทยอยู่พอสมควร โดยเฉพาะระบบการคมนาคม ที่เห็นได้จากระยะทางประมาณ 240 ก.ม. จากนิวเดลีมุ่งสู่เมืองฤาษีเกศนั้น ใช้เวลาเดินทางด้วยรถยนต์ประมาณ 7-8 ช.ม. ถนนสองเลนที่ราดด้วยยางมะตอยร่อนออกไปแล้วเป็นส่วนใหญ่ แตรรถยนต์ก็ส่งเสียงกันอย่างเสรีนิยมจริงๆ ในบางพื้นที่ที่เป็นเมืองนั้นก็จะพบกับคุณวัว คุณสุนัข คุณลิง เดินผสมไปกับคน และมอเตอร์ไซค์ที่บีบแตรตลอดเวลา แต่เป็นที่น่าสังเกตว่าเสียงแตรกลับหายไปช่วงหนึ่งและรถก็วิ่งได้เร็วขึ้น ในช่วงของทางด่วนพิเศษที่ต้องจ่ายเงินเหมือนบ้านเรา ซึ่งมอเตอร์ไซค์จะไม่ได้เข้ามาร่วมขับขี่ด้วย ถนนทางด่วนนี้ตั้งต้นจากนิวเดลีแต่ก็ไม่ยาวมากนัก ทุกครั้งที่ไปอินเดียต้องยอมรับว่าได้พบกับสิ่งใหม่ๆ ที่เติบโตเพิ่มขึ้นอยู่เสมอ และเป็นที่เชื่อได้ว่าอินเดียนั้นมีโอกาสที่จะเจริญเติบโตได้อีกมากจากปัจจัยการพัฒนาประเทศด้านโครงสร้างพื้นฐานการคมนาคมนี้ อย่างไรก็ดี ปัญหาคงน่าจะเป็นเรื่องของแหล่งเงินทุนและความสามารถในการจัดการกับประชากรพันกว่าล้านคน

อุตสาหกรรมด้านการผลิตบุคลากรผู้สอนโยคะของเมืองนี้เป็นไปอย่างผู้ชำนาญการในแบบฉบับของอินเดีย ทุกๆ โรงแรมขนาดใหญ่นั้น มีบริการพื้นฐานด้านครูและห้องฝึกโยคะ ในขณะที่สองข้างทางที่เดินผ่าน มีโรงเรียนสอนทั้งขนาดเล็กมากๆ ขนาดปานกลางและขนาดใหญ่ให้เห็นอยู่ทั่วไป และสำหรับชาวต่างชาติก็สามารถเลือกครูที่พูดภาษาอังกฤษได้ นอกจากนี้ พบว่าอินเดียมีการส่งออกครูโยคะไปสอนในประเทศต่างๆ มากมาย ซึ่งเป็นระดับปรมาจารย์อยู่หลายท่าน ครูหลายท่านที่นี่มีตารางเดินทางไปต่างประเทศอย่างสม่ำเสมอ ทั้งนี้ ครูโยคะมักเป็นชาวมังสวิรัติที่เชื่อว่ามีผลดีต่อสุขภาพและเป็นไปตามหลักปฏิบัติส่วนใหญ่ของชาวฮินดู รวมทั้งมีผลดีต่อการฝึกฝนด้านโยคะ จึงไม่แปลกที่จะเห็นร้านอาหารเกือบทุกชาติในเมืองนี้เสิร์ฟมังสวิรัติเมนู รวมทั้งการดื่มน้ำผลไม้ที่คั้นสดๆ จากทับทิม มะม่วง มิ้นต์ และน้ำผึ้ง ปรัชญาการใช้ชีวิตของเขาเป็นที่น่าทึ่งมากๆ โดยเฉพาะครูโยคะ ที่ส่วนใหญ่มักเลือกทานอาหารที่เป็นผลไม้และผัก การทำจิตใจให้ผ่องแผ้ว ถือครองเฉพาะสิ่งของที่จำเป็น (Need) แต่ให้ละวางความต้องการ (Want) มีการฝึกฝนการหัวเราะทั้งแบบมีเสียงและไม่มีเสียง แม้ว่าดูจะเป็นเรื่องตลกแต่ก็พบว่าทุกท่านระเบิดเสียงหัวเราะออกมาอย่างน่าอัศจรรย์ การฝึกฝนกล้ามเนื้อทุกๆ ส่วนของเขา ดูเป็นเรื่องเรียบง่ายที่ไม่ซับซ้อนแต่ทำยาก การเดินทางครั้งนี้ได้มีโอกาสพบกับท่านอาจารย์โยคะที่มีอายุสูงถึง 105 ปี ที่ยังสามารถดำเนินชีวิตเช่นคนปกติ เล่นโยคะทุกวัน เดินสายสอนทั้งในฤาษีเกศและเมืองต่างๆ ในอินเดีย รวมทั้งเดินทางไปต่างประเทศอย่างสม่ำเสมอ หวังว่าในเร็วๆ นี้ ก็อาจพบท่านในประเทศไทย

อินเดียนั้นเป็นประเทศประชาธิปไตยที่มีประชากรสูงที่สุดในโลก จึงเห็นความแออัดของผู้คนและบ้านขนาดเล็กหรืออาจเรียกว่าเป็นเพิงที่อยู่อาศัยเท่านั้นได้อยู่ทั่วไป ปัญหาที่อยู่อาศัยและสุขลักษณะของชาวอินเดียจึงอาจถือได้ว่าเป็นความท้าทายของภาครัฐ รองจากที่กล่าวไปแล้วในประเด็นโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งภายในประเทศ แต่สิ่งที่น่าประทับใจในหลักการบริหารการใช้พื้นที่สาธารณะของภาครัฐนั้น พบว่าเป็นไปตามหลักการสากล ที่สองฝั่งของแม่น้ำคงคาเป็นพื้นที่สาธารณะสำหรับประชาชนทุกท่าน บางส่วนก็ทำเป็นเขื่อนเพื่อรักษาสภาพตลิ่ง บางส่วนก็เป็นหาดทรายของแม่น้ำ ที่ไม่มีการวางเก้าอี้หรือร่มตามหาดทรายดังกล่าว โรงแรมของชาวบ้านไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่สาธารณะริมฝั่งคงคา ซึ่งเป็นแม่น้ำสำคัญที่เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำขนาดเล็กที่เป็นสาขาออกไป นโยบายนี้มิได้เป็นเฉพาะเมืองนี้เท่านั้น ในมุมไบที่มีโรงแรมระดับหลายๆ ดาว ก็ไม่สามารถมีหาดสาธารณะของตนเองได้ เห็นได้จากการมีทางเดินรอบๆ ชายหาดที่เป็นฟุตบาทที่กว้างขวาง เพื่อการเดินและออกกำลังกายของสาธารณชน แต่สิ่งเดียวที่อาจแตะจมูกของทุกท่านก็อาจเป็นกลิ่นอันไม่พึงประสงค์

หลายท่านอาจคุ้นเคยกับการต่อรองราคาของในอินเดีย ที่เวลาซื้อมักต้องต่อราคาของมากๆ แต่สำหรับท่านที่ซื้อสินค้าประเภทที่ผลิตออกจากโรงงาน และมีการตีพิมพ์วันผลิต วันหมดอายุ บนซองหรือใต้ผลิตภัณฑ์ ขอให้สังเกตว่าจะมีอีกหนึ่งบรรทัดที่บอกราคาของสินค้านั้นด้วย โดยผู้ขายสามารถขายในราคาเท่าใดก็ได้ แต่ห้ามขายสูงกว่าราคาที่กำหนดไว้ ซึ่งเป็นนโยบายที่เรียกว่าเป็นสากลของอินเดีย และด้วยความที่อินเดียเป็นประเทศใหญ่ที่มีอาณาเขตของประเทศกว้างขวาง การที่สินค้าที่ผลิตออกจากโรงงานนั้น มักจะมีการตีพิมพ์วันผลิต หรือวันหมดอายุ รวมถึงการพิมพ์ราคาไว้ควบคู่กันเสมอ ทำให้ผู้บริโภคสามารถรู้ราคาได้ทันที และร้านค้าผู้ขายไม่สามารถขายเกินราคาที่กำหนดไว้ได้ ไม่ว่าจะอยู่ในเมืองใดของอินเดีย ดูแล้วก็เป็นเรื่องง่ายที่จะทำให้ประชาชนของเขามีความสุขและมีความโปร่งใสในการกำหนดราคาซื้อขายสินค้า

การเดินทางไปอินเดียในครั้งนี้ นอกจากได้สัมผัสกับอารยธรรมอันเก่าแก่มากมาย ยังได้เห็นถึงศักยภาพการเติบโตของอินเดียที่ยังจะคงเป็นที่น่าติดตามต่อไป