เบียร์ในแดนภารตะ

ว่า “Incredible India” ซึ่งเป็นการสะท้อนให้เห็นว่าอินเดียยังมีอะไรอีกหลายอย่างที่คาดไม่ถึงและเหลือเชื่อจริงๆ

ใครจะคิดบ้างว่าประเทศที่มีประชากรเกือบทั้งประเทศนับถือศาสนาฮินดูและยังมีประชากรอีกไม่น้อยที่นับถือศาสนาอิสลามซึ่งทั้งสองศาสนานี้ห้ามดื่มเครื่องดองของเมาอย่างเคร่งครัด จะมียอดจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์กันมากอย่างคาดไม่ถึง แถมในบางรัฐก็ยังมีการออกกฎหมายห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มาบังคับใช้อีก ได้แก่ รัฐคุชราต รัฐมณีปุระ รัฐมิโซรัม รัฐนากาแลนด์และสหภาพอาณาเขตของรัฐบาลกลางอย่างลักษทวีป ซึ่งพื้นที่เหล่านี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อว่า Dry States หรือรัฐที่ปลอดแอลกอฮอล์นั่นเอง แต่พอไปดูสถิติเข้าจริงๆ ปรากฏว่าอินเดียก็เป็นชาตินักดื่มแอลกอฮอล์ที่ไม่เบาอยู่เหมือนกัน โดยในปี 2555 ที่เพิ่งผ่านมา คนอินเดียดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์รวมกันทั้งประเทศเป็นปริมาณ 2,338.4 ล้านลิตร โดย 84% ของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่ดื่มในอินเดียทั้งหมดเป็นเบียร์ในปริมาณ 1,955.9 ล้านลิตร รองลงมา ได้แก่ เหล้า ปริมาณ 364.4 ล้านลิตร และไวน์ ปริมาณ 18.2 ล้านลิตรตามลำดับ แต่ในแง่มูลค่าแล้ว ในปี 2555 ที่ผ่านมา คนอินเดียดื่มเหล้ามากที่สุดคิดเป็นมูลค่า 6,845.14 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ รองลงมาคือ เบียร์ มูลค่า 6,272.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และไวน์ยังคงรั้งอันดับสุดท้ายด้วยมูลค่าเพียง 204.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ แต่โดยภาพรวมแล้วเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในอินเดียจะยังคงมีอนาคตสดใส คาดว่าจนถึงปี 2560 ยอดขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในอินเดียในแง่มูลค่าที่เป็นเงินสกุลรูปีจะยังคงเติบโตต่อไปเฉลี่ยปีละ 13.0% และในแง่ปริมาณก็จะยังคงเติบโตเฉลี่ยในอัตราปีละ 6.6%

จากการสำรวจของ Euromonitor International พบว่าอินเดียเป็นตลาดที่มีการเจริญเติบโตของเบียร์สูงที่สุดในโลกคือเติบโตอยู่ในระดับเกิน 10% ต่อปี แต่ในแง่ขนาดตลาดเบียร์แล้วยังห่างชั้นจากจีนซึ่งเป็นตลาดเบียร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกอย่างมากมายแม้ว่าจะมีจำนวนประชากรใกล้เคียงกันก็ตาม แต่ถ้ามองในอีกแง่มุมหนึ่งก็จะเห็นว่าด้วยอัตราการเจริญเติบโตของยอดขายเบียร์ในอินเดียขนาดนี้ แสดงว่ายังมีโอกาสที่จะขยายตลาดได้อีกมากมาย เพราะปัจจุบันคนอินเดียดื่มเบียร์เฉลี่ยเพียงคนละ 1.6 ลิตรต่อปีเท่านั้น ในขณะที่จีนดื่มเบียร์เฉลี่ยคนละ 35.5 ลิตรต่อปี สหรัฐอเมริกาดื่มเบียร์เฉลี่ยคนละ 75.6 ลิตรต่อปี และเยอรมนีดื่มเบียร์เฉลี่ยคนละ 105.6 ลิตรต่อปีตามลำดับ ส่วนค่าเฉลี่ยของปริมาณการดื่มเบียร์ของโลกอยู่ที่คนละ 22 ลิตรต่อปี ก็ลองจินตนาการดูว่าถ้านักการตลาดสามารถกระตุ้นให้คนอินเดียหันมาดื่มเบียร์มากขึ้นให้ได้ปริมาณเฉลี่ยสักคนละ 22 ลิตรต่อปีเท่ากับค่าเฉลี่ยของโลกได้ ขนาดตลาดเบียร์ของอินเดียจะมีมูลค่ามหาศาลขนาดไหน โอกาสในตลาดอินเดียสำหรับเบียร์จึงยังเหลืออยู่อีกมากมาย เพราะขณะนี้อินเดียถือเป็นประเทศที่มีอัตราการดื่มเบียร์ต่อคนต่อปีที่ต่ำที่สุดในโลกประเทศหนึ่ง

ปัจจุบันตลาดเบียร์ในอินเดียถูกครอบครองโดยบริษัทยักษ์ใหญ่ของอินเดีย คือ บริษัท United Breweries Limited ซึ่งเป็นผู้ผลิตเบียร์ยอดนิยมของอินเดียยี่ห้อ Kingfisher และเป็นเจ้าของสายการบิน Kingfisher อีกด้วย เฉพาะส่วนแบ่งตลาดของเบียร์จากบริษัทนี้บริษัทเดียวก็คว้าไปเกือบ 60% แล้วจากมูลค่าตลาดรวม 6,272.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ประมาณเกือบ 2 แสนล้านบาท) ตลาดเบียร์ในอินเดียจึงเป็นที่จับตามองของยักษ์ใหญ่เบียร์โลกทุกราย บริษัทที่มีส่วนแบ่งตลาดรองลงไป คือ บริษัท SAB Miller PLC ผู้ผลิตเบียร์ยี่ห้อ Haywards 5000, Haywards 2000 และ Knock Out ซึ่งมีส่วนแบ่งตลาดประมาณ 21% ถัดไปก็คือ บริษัท Carlsberg A/S ที่คนไทยรู้จักกันดี แต่ที่อินเดีย Carlsberg ผลิตเบียร์ยี่ห้อ Okocim Palone สำหรับขายในตลาดอินเดีย มีส่วนแบ่งตลาดประมาณ 3% ทั้งนี้ เบียร์ที่จำหน่ายในตลาดอินเดียเกือบทั้งหมด เป็นเบียร์ที่ผลิตในประเทศอินเดียแทบทั้งสิ้น ทั้งที่ผลิตโดยบริษัทท้องถิ่นและที่ผลิตโดยบริษัทเบียร์ระดับโลกที่เข้าไปลงทุนผลิตและจำหน่ายเบียร์ในตลาดอินเดีย สำหรับเบียร์นำเข้ามีอยู่ในตลาดไม่ถึง 1% แต่จะเป็นเบียร์ระดับคุณภาพสูงและราคาแพง

แต่ที่น่าสนใจยิ่งกว่านั้นก็คือ พฤติกรรมผู้บริโภคอินเดียที่ดื่มเบียร์ เพราะในปัจจุบันเบียร์เป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่กำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากอินเดียเป็นประเทศที่อยู่ในเขตร้อน พูดง่ายๆ ก็คือ พื้นที่ของอินเดีย 80% อยู่ในเขตภูมิอากาศร้อน และ 80% ของเวลาทั้งปีก็จะเป็นช่วงอากาศร้อนเสียเป็นส่วนใหญ่ การดื่มเบียร์เย็นๆ จึงเป็นสิ่งที่ได้รับความนิยมและได้รับการยอมรับเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในสังคมอินเดีย นอกจากนั้น ผู้บริโภครุ่นใหม่ของอินเดียก็นิยมดื่มเบียร์มากขึ้น ถ้าพิจารณาจากจำนวนประชากรอินเดียทั้งหมดกว่า 1,200 ล้านคน จะพบว่าประมาณ 700 ล้านคนเป็นประชากรที่อยู่ในวัยต่ำกว่า 25 ปี และนี่คือตลาดแห่งอนาคตของเบียร์ในประเทศอินเดียที่นักการตลาดจะต้องปลุกปั้นให้กลุ่มเป้าหมายกลุ่มนี้หันมาดื่มเบียร์ให้มากขึ้นให้ได้

จากการสำรวจของ Euromonitor International พบว่าผู้บริโภคเพศชาย 32% นิยมดื่มเบียร์ในขณะที่ผู้บริโภคเพศหญิงก็มีสัดส่วนถึง 18% ที่นิยมดื่มเบียร์เช่นกัน นอกจากนั้นช่วงเวลาที่ผู้บริโภคอินเดียนิยมดื่มเบียร์ก็มีการเปลี่ยนแปลงจากที่นิยมดื่มในช่วงบ่าย โดยในปัจจุบันผู้บริโภคอินเดียรุ่นใหม่นิยมดื่มเบียร์ในช่วงค่ำตามผับ/บาร์เพิ่มขึ้นด้วย ทำให้ยอดขายของเบียร์ในอินเดียเติบโตตามไปด้วยจากพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงนี้ ข้อมูลที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งก็คือ รสชาติเบียร์ที่คนอินเดียนิยมที่สุด พบว่า 60% ของคนอินเดียชอบดื่มเบียร์รสเข้มข้น ในขณะที่อีก 40% จะชอบดื่มเบียร์รสชาติอ่อน และ 55% ชอบดื่มเบียร์จากขวดขนาด 650 มิลลิลิตรมากที่สุด สำหรับความนิยมระหว่างเบียร์ท้องถิ่นกับเบียร์นำเข้า จากการสำรวจพบว่า 26.7% นิยมดื่มเบียร์นำเข้า 8.9% นิยมดื่มเบียร์ท้องถิ่น และ 64.4% นิยมดื่มเบียร์ทั้งสองกลุ่มเลย

ผลการสำรวจที่น่าสนใจอีกเรื่องหนึ่งก็คือ คนอินเดียนิยมซื้อเบียร์จากแหล่งไหน ปรากฏว่ามีสัดส่วนถึง 77.3% ที่ซื้อเบียร์ดื่มตามผับ/บาร์เป็นหลัก และ 11.4% ซื้อเบียร์จากร้านจำหน่ายเหล้าเบียร์ที่เปิดขายเป็นร้านเฉพาะ ส่วนแหล่งที่เป็นร้านค้าปลีกทันสมัยยังมีคนอินเดียไปซื้อเบียร์จากแหล่งนี้น้อยมากเพราะยังไม่เคยชินกับการซื้อเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในร้านค้าประเภทนี้ โดยเฉพาะผู้บริโภคเพศหญิง อย่างไรก็ตาม แนวโน้มยอดขายเบียร์ในร้านค้าปลีกทันสมัยเหล่านี้ก็เพิ่มขึ้นตามลำดับ โดยเฉพาะในเมืองที่ทันสมัยอย่างเมืองบังกาลอร์ ซึ่งมีคนต่างชาติและคนอินเดียที่ย้ายกลับมาอาศัยอยู่และทำงานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศในเมืองนี้จำนวนมาก

ขนาดคนอินเดียปัจจุบันดื่มเบียร์เฉลี่ยเพียงคนละ 1.6 ลิตรต่อปี มูลค่าตลาดเบียร์ของอินเดียในปัจจุบันยังสูงถึงเกือบ 2 แสนล้านบาท ถ้าหากสามารถพัฒนาตลาดให้คนอินเดียดื่มเบียร์ให้มากขึ้นเท่ากับค่าเฉลี่ยของโลก ลองช่วยกันคิดดูแล้วกันว่ามูลค่าตลาดเบียร์ในอินเดียจะมากมายมหาศาลขนาดไหน แล้วก็อย่างที่เคยเขียนไว้หลายครั้งแล้วว่าอินเดียเป็นไม่กี่ประเทศในโลกที่มีความนิยมไทยอย่างจริงใจ และล่าสุดสำนักงานส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยประจำเมืองมุมไบก็กำลังจะเฉลิมฉลองจำนวนนักท่องเที่ยวอินเดียมาเที่ยวไทยทะลุ 1 ล้านคนในปี 2555 เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ นักท่องเที่ยวเหล่านี้ก็ย่อมรู้จักคุ้นเคยกับเบียร์ไทยรสชาติเยี่ยมกันดีอยู่แล้ว โอกาสของเบียร์ไทยในตลาดอินเดียก็น่าจะมีสูง ผมว่าบริษัทผลิตเบียร์ของไทยไม่ว่าจะเป็นยี่ห้อช้าง ม้า เสือ สิงห์ กระทิง แรด อะไรทั้งหลายน่าจะลองหันมาดูโอกาสในการลงทุนผลิตและจำหน่ายในอินเดียดูมั่ง...แล้วจะเห็นว่าขุมทรัพย์อยู่ใกล้แค่เอื้อมนี่เอง