‘ผงเปลือกมังคุด’ ตัวช่วยล่าอาชญากร

“ผงเปลือกมังคุด”ในงานนิติวิทยาศาสตร์ สามารถตรวจหารอยลายนิ้วมือแฝงบนพื้นผิววัสดุทุกประเภททั้งผิวเรียบและผิวขรุขระ ภายในเวลาไม่ถึง 1 นาที มีวิธีใช้งานที่ง่าย ต้นทุนต่ำ ไม่ใช้สารเคมีที่เป็นผลเสียต่อระบบทางเดินหายใจและสิ่งแวดล้อม ลดการใช้งบประมาณภาครัฐในการนำเข้าสารเคมีสำเร็จรูป

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) เจ้าของผลงานวิจัย ได้ลงนามความร่วมมือกับสำนักงานพิสูจน์หลักฐานตำรวจแห่งชาติ ในการนำผลงานวิจัยดังกล่าวไปใช้กับศูนย์พิสูจน์หลักฐาน10 และศูนย์พิสูจน์หลักฐานกลาง ต่อมาสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) สนับสนุนผ่านโครงการทุนมุ่งเป้าด้านความมั่นคงของประเทศ ให้ทำการผลิตแจกจ่ายให้กับศูนย์พิสูจน์หลักฐานทั่วประเทศ 11 ศูนย์ ซึ่งรวมส่วนกลางด้วย

พิสูจน์รอยลายนิ้วมือแฝง

หลังจากประสบความสำเร็จจากนวัตกรรมเครื่องตรวจหารอยนิ้วมือแฝงสำหรับการพิสูจน์หลักฐานอาชญากรรม โดยใช้หลักการของเซลล์ไฟฟ้าเคมีมาประยุกต์ใช้โดยไม่ต้องพึ่งเทคโนโลยีขั้นสูงที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ จนได้รับรางวัลจากหลายเวทีในปีที่ผ่าน ยิ่งทำให้ “ผศ.เขมฤทัย ถามะพัฒน์” อาจารย์ประจำภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มีแรงขับเคลื่อนในการคิดค้นนวัตกรรม

ล่าสุดผลงานเรื่อง “การเพิ่มมูลค่าวัสดุเหลือทิ้งจากภาคเกษตรกรรมสำหรับงานพิสูจน์หลักฐานอาชญากรรม : การตรวจหารอยลายนิ้วมือแฝงอย่างรวดเร็วโดยใช้ผงเปลือกมังคุด” ได้รับรางวัลผลงานการประดิษฐ์คิดค้นประจำปี 2561 สภาวิจัยแห่งชาติ ระดับดีมาก สาขาเกษตรศาสตร์และชีววิทยา เป็นการนำเปลือกมังคุดซึ่งเป็นวัสดุเหลือทิ้งจากภาคเกษตรกรรมหรืออุตสาหกรรมแปรรูปผลไม้มาประยุกต์ใช้ทางด้านนิติวิทยาศาสตร์

ผศ.เขมฤทัย กล่าวว่า เปลือกมังคุดเป็นขยะเหลือทิ้งทางการเกษตรที่มีมากทั้งในไทยและประเทศเพื่อนบ้าน สามารถนำมาสร้างคุณค่าด้วยการใช้เป็นเครื่องมือตรวจพิสูจน์หลักฐาน ฉีกกรอบคิดเดิมที่นิยมนำไปทำยา สบู่ เครื่องสำอาง

ยกตัวอย่างวิธีใช้งานกับวัตถุพยานที่เป็นผิวเรียบเคลื่อนย้ายได้ เช่น แผ่นกระดาษ ทำโดยคว่ำหน้ากระดาษลงบนถาดที่ใส่ผงเปลือกมังคุด กดทับด้วยอุปกรณ์เป็นเวลา 10 วินาทีโดยประมาณซึ่งขึ้นอยู่กับน้ำหนักของอุปกรณ์กดทับ จากนั้นนำแผ่นกระดาษนั้นออกมาก็จะปรากฏรอยลายนิ้วมือให้เห็นชัดเจน ส่วนกรณีที่เป็นพื้นผิวที่มีรูพรุน ที่ผ่านมาจะใช้สารละลายจากสารเคมีซึ่งต้องทำในตู้ดูดควันเท่านั้นและต้องทิ้งไว้ข้ามคืน แต่ผงเปลือกมังคุดจะช่วยลดเวลาการทำงานให้เหลือไม่ถึง 1 นาที อีกทั้งเป็นสารที่ทำมาจากของเหลือทิ้งตามธรรมชาติหรือขยะชีวภาพ จึงไม่มีผลข้างเคียงกับผู้ใช้

ทดแทนการปัดผงฝุ่นดำ

ผลจากการทดสอบพบว่า การหารอยลายนิ้วมือแฝงบนพื้นผิวแบบไม่มีรูพรุนโดยใช้ผงเปลือกมังคุดนั้น มีประสิทธิภาพดี สามารถทดแทนการปัดผงฝุ่นดำได้รวมทั้งสารละลายนินไฮดริน โดยไม่ทำลายรอยนิ้วมือและไม่ทำให้น้ำหมึกในเอกสารเสียหาย สะดวกรวดเร็ว มีราคาถูก ลดการนำเข้าสารเคมีและอุปกรณ์ที่มีราคาแพงจากต่างประเทศ ที่สำคัญไม่เป็นพิษต่อระบบทางเดินหายใจของผู้ปฏิบัติงานและเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร

สำหรับเหตุผลที่เลือกใช้เปลือกมังคุด เนื่องจากช่วงทำการวิจัยเป็นฤดูมังคุดออกมาทำให้มีแนวคิดนำเปลือกที่เหลือจากการรับประทานหรือเป็นของเหลือจากโรงงานแปรรูปมาสร้างมูลค่าเพิ่ม เพราะเปลือกมังคุดมีสีจึงน่าจะนำมาใช้ค้นหารอยลายนิ้วมือแฝง ซึ่งเกิดจากสารคัดหลั่งบนนิ้วมือไปสัมผัสกับผิววัตถุนั้น จึงเป็นที่มาของการพัฒนานวัตกรรมนี้

อีกทั้งจากการวิจัยพบว่า สีของเปลือกมังคุดจะมีส่วนประกอบของไฮโดรเจน ซึ่งจะจับกับสารคัดหลั่งบนรอยลายนิ้วมือ ทำให้ผงเปลือกมังคุดไปติดอยู่บนรอยลายนิ้วมือ เช่นกับกับผงขมิ้นที่ใช้ในงานนิติวิทยาศาสตร์ของบางประเทศ

"ความแตกต่างของงานวิจัยนี้เทียบกับงานวิจัยปีที่ผ่าน คือไม่ได้เน้นว่าต้องเป็นโลหะหรืออะไรที่นำไฟฟ้าได้เท่านั้น แต่งานวิจัยนี้สามารถใช้ได้กับพื้นผิวทุกประเภท ครอบคลุมการทำงานได้มากขึ้น ขณะที่ผลงานวิจัยที่ผ่านมาเหมาะกับการตรวจหารอยลายนิ้วมือแฝงบนอาวุธปืนและปลอกกระสุนปืน” นักวิจัย กล่าว